VICTORIA HISLOP The Sunrise

VICTORIA HISLOP
The Sunrise
εκδ. Headline Review, σελ. 340

Η Βικτόρια Χίσλοπ στο τελευταίο μυθιστόρημά της επιστρέφει σε ένα άλλο νησί της Μεσογείου. Μετά τη Σπιναλόγκα της Κρήτης, που την έκανε διάσημη με το «Νησί», τώρα το ενδιαφέρον της εστιάζεται στην Κύπρο στην εποχή της τουρκικής εισβολής.

Η ιστορία αρχίζει το 1972, όταν ένας φιλόδοξος Ελληνοκύπριος, ο Σάββας Παπακώστας, χτίζει το πολυτελέστερο ξενοδοχείο, «την Ανατολή», στην ειδυλλιακή Αμμόχωστο. Στο πλευρό του η όμορφη σύζυγός του Αφροδίτη και δεξί του χέρι ο επιτήδειος Μάρκος Γεωργίου. Γύρω τους συνυπάρχουν αρμονικά δύο οικογένειες, μια ελληνοκυπριακή, οι Γεωργίου, και μια τουρκοκυπριακή, οι Οζκάν, που έχουν μετακομίσει στην Αμμόχωστο για να αποφύγουν την εθνοτική βία που εκδηλώνεται σε άλλα σημεία του νησιού. Η ένταση που σιγοβράζει στο νησί δεν διαπερνά όμως τις πόρτες της «Ανατολής», όπου οι τουρίστες ζουν τον δικό τους μύθο, η Αφροδίτη απολαμβάνει τον κρυφό έρωτά της με τον Μάρκο και ο άπληστος Σάββας ονειρεύεται νέα υπερπολυτελή ξενοδοχεία. Δύο χρόνια αργότερα, το μοιραίο καλοκαίρι του 1974, η ζωή όλων ανατρέπεται βίαια, πρώτα με το χουντικό πραξικόπημα κατά του Μακαρίου και αμέσως μετά με την τουρκική εισβολή, όταν ξαφνικά ο παράδεισος μετατρέπεται σε κόλαση. Καθώς η τουρκική επέλαση σπέρνει τον τρόμο, η Αμμόχωστος ερημώνει, όταν οι τουρίστες και οι κάτοικοί της την εγκαταλείπουν πανικόβλητοι, οι τελευταίοι μόνο με τα ρούχα τους, προσδοκώντας ότι σύντομα θα επιστρέψουν στα σπίτια τους.

Στην πόλη-φάντασμα τελικά κρύβονται μόνο οι Γεωργίου και οι Οζκάν, θύματα και οι δύο της δίνης που προκαλεί ο πόλεμος, χωρίς πάντως τα όπλα να καταφέρουν να δηλητηριάσουν τη φιλία που συνδέει τους δύο γείτονες στην οδό Ελπίδας, ούτε να ξεριζώσουν την ανθρωπιά που τις διακρίνει, καθώς αυτά που τους ενώνουν αποδεικνύονται ισχυρότερα από όσα τους χωρίζουν. Τελικά οι δύο οικογένειες θα δραπετεύσουν μαζί από την αποκλεισμένη Αμμόχωστο για να καταλήξουν χρόνια αργότερα στο Λονδίνο, αναπολώντας τα παλιά, όπως μυριάδες άλλοι Κύπριοι.

Η συγγραφέας, παρότι δεν μπορεί να περπατήσει στους δρόμους της απαγορευμένης πόλης, πλάθει με ευαισθησία τη ζωή των πρωταγωνιστών περιγράφοντας την καθημερινότητα, τις αγωνίες και τις ελπίδες τους, καθώς το πεπρωμένο τους συναντιέται με τη μοίρα της Κύπρου. Από το καλειδοσκόπιό της περνούν το φως, τα λουλούδια και οι πορτοκαλιές, τα όνειρα, οι εφιάλτες του παρόντος και τα φαντάσματα του παρελθόντος, οι αγνοούμενοι, η προσφυγιά, η ξαφνική απώλεια των πάντων, ο βιασμός του σώματος και της ψυχής, οι ενοχές αλλά και πράξεις αυταπάρνησης, που εκδηλώνονται αναπάντεχα από την «άλλη πλευρά». Μέσα από τη διεισδυτική ματιά της φανερώνεται η καχυποψία που διαπερνά τις δύο κοινότητες αλλά και το σαράκι της διχόνοιας που τρώει μέλη ακόμη και της ίδιας της οικογένειας, οι καταστροφικές επεμβάσεις των ξένων, οι ανεπούλωτες πληγές, ο ανεκπλήρωτος έρωτας πάνω στα ερείπια, η μάταιη προσμονή για την αποκατάσταση της αδικίας, οι συμβιβασμοί με την οδυνηρή πραγματικότητα της διχοτόμησης, αλλά και η ελπίδα για την επιστροφή στον χαμένο παράδεισο, που δεν σβήνει όσο υπάρχει ζωή.

Τελικά για τη Χίσλοπ, όπως και για τους ήρωες του βιβλίου της, δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι, οι πάντες έχουν πέσει θύματα στην Κύπρο. Πέρα από την απόδοση ευθυνών για την κυπριακή τραγωδία, την βαρύνει ότι το μαρτυρικό νησί έχει δοκιμάσει αμέτρητο πόνο, ένα πόνο που δεν κάνει διακρίσεις. Γι’ αυτήν τα συρματοπλέγματα μπορεί να κρατούν αιχμάλωτη την Αμμόχωστο, αλλά δεν μπορούν να φυλακίσουν την ελπίδα, τη νοσταλγία και την ανθρωπιά.

​​Το βιβλίο μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Διόπτρα, με τον τίτλο «Ανατολή».

* Ο κ. Αχιλλέας Παπαρσένος διετέλεσε προϊστάμενος του γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας της Ελλάδος σε Ουάσιγκτον, Λονδίνο, Μελβούρνη και Γενεύη.
Καθημερινη