Θάλαμος ανάνηψης: να λείπει το βύσσινο(γράφει ο Ευάγγελος Αυδίκος Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας)

Τα λεξικά ορίζουν ως ανάνηψη την ανάκτηση των αισθήσεων από τον ασθενή, που υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση μετά από νάρκωση. Με άλλα λόγια, πρόκειται για μια ιατρική διαδικασία, που συνοδεύεται από όλα εκείνα τα συμπτώματα που χαρακτηρίζουν τη μετεγχειρητική κατάσταση. Πέρα όμως από την ιατρική ακριβολογία, η ανάνηψη χρησιμοποιείται και με μεταφορικό τρόπο, για να δηλώσει, από τη μεριά της όποιας κυρίαρχης άποψης, την επανάκαμψη στην «ορθόδοξη» πολιτική και ιδεολογική άποψη κάποιου που, για διάφορους λόγους, «παρέκκλινε». 
       Αυτή η μετάβαση από την ιατρική ακριβολογία στη μεταφορική χρήση της λέξης «ανάνηψη» γίνεται με δεξιοτεχνία στο βιβλίο της Πέπης Ρηγοπούλου «Θάλαμος Ανανήψεως. Μικρά Ασία, Πολυτεχνείο, Κύπρος, Μνημόνια(Εκδόσεις Ταξιδευτής, 2014)».
      Η προσωπική της περιπέτεια , ιδίως  μετά την εισβολή του τανκ στο Πολυτεχνείο και τα πολλαπλά τραύματα που της προκάλεσαν , γίνεται το υφάδι για να μετασχηματίσει το προσωπικό της βίωμα σε συλλογικό. Η εξιστόρηση των παθών της μετά τα γεγονότα στο πολυτεχνείο  χρησιμοποιούνται ως αφορμή για να μιλήσει για την εξέγερση που κατέληξε στην επιβολή της ακραίας στρατοκρατικής άποψης, η οποία ευθύνεται για όσα συνέβησαν στην Κύπρο το καλοκαίρι του 1974. Τολμώ δε να ισχυριστώ πως η εκτεταμένη αφήγηση των περιπετειών της στον θάλαμο ανανήψεως, στα χειρουργεία και τα νοσοκομεία είναι μια υποδειγματική ιατρική αυτό-εθνογραφία. Η επιμονή στις ψυχολογικές διακυμάνσεις, στις λεπτομέρειες των τραυμάτων της γίνεται η αφορμή να μετακινείται από το προσωπικό στο συλλογικό και τ’ αντίστροφο. 
       Ωστόσο, αυτό που κάνει την πρότασή της ξεχωριστή είναι το γεγονός ότι η αυτοεθνογραφία της υγείας της γίνεται πολιτισμική και πολιτική εθνογραφία των όσων συνέβησαν στις κρίσιμες εκείνες ημέρες-και όχι μόνο. Ανασύρει από την αφάνεια πρόσωπα που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο για τη διάσωση πολλών αγωνιστών, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Τα πρόσωπα αυτά συγκροτούν την πινακοθήκη των λαϊκών ηρώων που διατρέχει την ελληνική ιστορία. Είναι δε εξαιρετικά επιτυχημένος, και σε συμβολικό επίπεδο, ο τρόπος που ανοίγουν την πόρτα του βιβλίου, άρα και της σύγχρονης ιστορίας, κάποια από τα πρόσωπα(γιατροί, νοσοκόμες, τραυματιοφορείς, οικοδόμοι) που έσωσαν τη ζωή της Ρηγοπούλου, αλλά και την ψυχή του πολιτισμού μας. Με τον τρόπο αυτό η συγγραφέας τραβάει από το χέρι αυτές τις λαϊκές προσωπικότητες αναγκάζοντάς τες να εμφανιστούν στην κεντρική σκηνή της αφήγησης με την παράθεση της προσωπικής τους μαρτυρίας που φωτίζει τα γεγονότα. Ήταν καιρός να μιλήσει κάποιος και για τους «ανώνυμους¨, χωρίς τους οποίους δεν μπορεί να γίνει καμιά ιστορική αλλαγή. Η συγγραφέας φέρνει στο προσκήνιο  αυτήν την Ελλάδα, την παλλόμενη. Ίσως έχει υποστεί κορεσμό από την μετάλλαξη πολλών από αυτούς που ρευστοποίησαν τη συμμετοχή τους και ψάχνει στο παρελθόν τις φωνές εκείνες που προτίμησαν να σιωπήσουν.
      Αυτή η μετάβαση λοιπόν, δηλαδή από το προσωπικό παράδειγμα στο συλλογικό αίσθημα, είναι που βοηθάει την αποδοχή της προσωπικής περιπέτειας ως συμβολικής έκφρασης της συλλογικής περιπέτειας. Όλοι έχουμε νιώσει τα τελευταία χρόνια ως ασθενείς που βρίσκονται σε μια διαρκή και αμφίβολης αποτελεσματικότητας  ανάνηψη, όπως τουλάχιστον ισχυρίζονται όσοι , έξωθεν ή έσωθεν, προσπαθούν να μας πείσουν για την ανάγκη να υποστούμε τον εγκλωβισμό στον θάλαμο ανανήψεως που μας ετοίμασαν με τα μνημόνια.
     Η ιστορία του νεοελληνικού κράτους είναι γεμάτη από θαλάμους ανάνηψης. Άλλοτε οι σύμμαχοί μας εξ Εσπερίας κι  άλλοτε οι «ημέτεροι» ομογάλακτοί τους, σε αγαστή συνεργασία, επέλεξαν τον θάλαμο της μεταφορικής, πολιτικής ανάνηψης για τον ελληνικό λαού, που μεταφράστηκε, κατά καιρούς, σε πολέμους, καταστροφές, δικτατορίες και συνταγματικές εκτροπές. Πρόκειται για μια αντίληψη που επιβίωσε ως και σήμερα. Παλιότερα, ο θάλαμος ανάνηψης ήταν η πολιτική εκτροπή(δικτατορίες). Στην εποχή μας είναι πιο αποτελεσματική η ασφυκτική οικονομική εξάρτηση.
       Αυτό είναι ορατό διαγυμνού οφθαλμού. Όλοι οι εταίροι διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους πως η ανάνηψη είναι αναγκαία συνθήκη για την οποιαδήποτε συμφωνία. Ομνύουν στην ανάγκη για μια αυστηρή δημοσιονομική πολιτική, που θα στηρίζεται στην υπαγωγή των Ελλήνων σε ευρωπαϊκή επιτροπεία-θάλαμο ανάνηψης. Και ως ανάνηψη θεωρούν τον πολιτικό  φρονηματισμό. Την αποδοχή του δικού τους τρόπου σκέψης. Τα δικά τους συμφέροντα. Κι ας αποβιώσει στο τέλος ο ασθενής. Να  λείπει, όμως, το βύσσινο.