Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο: Η Ρουμανία και η Βουλγαρία δεν ήταν έτοιμες για ένταξη

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) αποκάλυψε μια λιγότερο γνωστή πτυχή της Ευρωπαϊκής ιστορίας χθες (12 Σεπτεμβρίου), όταν παραδέχτηκε ότι το Συνέδριο είχε αρχικά αντιταχθεί στην ένταξη της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η Βουλγαρία και η Ρουμανία εντάχθηκαν στην Ένωση τον Ιανουάριο του 2007, παρά τη γνώμη των ελεγκτών ότι δεν ήταν έτοιμες για ένταξη, ανέφερε σε έκθεση που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα το ΕΕΣ.

Οι ελεγκτές υποστήριξαν ότι ήθελαν να αποφύγουν να παρόμοιες καταστάσεις σε μελλοντικές διευρύνσεις της ΕΕ.

Ο Istvan Szabolcs Fazakas, μέλος του ΕΕΣ, ο οποίος παρουσίασε στον Τύπο έναν «μετά- έλεγχο» για τον τρόπο που δαπανήθηκε η προενταξιακή βοήθεια της ΕΕ στις υποψήφιες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων.

Θέλοντας να παρουσιάσει την ιδέα ότι το ΕΕΣ διδάσκεται από το παρελθόν, περιέγραψε την προσωπική του εμπειρία ως πρόεδρος της Επιτροπής Δημοσιονομικού Ελέγχου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (COCOBU) το 2006, όταν η Βουλγαρία και η Ρουμανία ήταν κοντά στην ένταξη.

«Τα χέρια μου ήταν δεμένα»

Όπως είπε ο Fazakas, η έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία τον Ιούλιο του 2006, δήλωνε ρητά ότι οι χώρες αυτές χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να προετοιμαστούν για την ένταξη, έτσι ώστε τα ευρωπαϊκά χρήματα να μπορέσουν να απορροφηθούν με σωστό τρόπο.

Υπό την ιδιότητά του προέδρου της Cocobu, συμβουλεύτηκε τον τότε Επίτροπο αρμόδιο για θέματα Διεύρυνσης Olli Rehn, ο οποίος του είπε «συγνώμη, είναι πολύ αργά, τα χέρια μου είναι δεμένα, η πολιτική απόφαση για την ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας την 1η Ιανουαρίου [2007] έχει ληφθεί από τα κράτη μέλη, μετά από εισήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής».

«Σας ευχαριστώ, ίσως να έχετε δίκιο», φέρεται να είπε ο Rehn στον Fazakas, προσθέτοντας ότι το μόνο του καθήκον ήταν να βεβαιωθεί ότι η ένταξη θα πραγματοποιούνταν την 1η Ιανουαρίου 2007, όπως είχε προγραμματιστεί.

Σύμφωνα με το Fazakas, παρόμοια πίεση χρόνου υπήρξε και στην περίπτωση της ένταξης της Κροατίας το 2013. Σήμερα, ωστόσο, δεν υπάρχει τέτοια πίεση χρόνου, ως αποτέλεσμα της απόφασης του Προέδρου της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ότι δεν θα πραγματοποιηθεί καμία νέα διεύρυνση μέχρι το τέλος της θητείας του το 2020, πρόσθεσε το μέλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Κατά συνέπεια, στο μέλλον, οι εκθέσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τις υποψήφιες χώρες θα κατατίθενται δύο χρόνια πριν την ημερομηνία-στόχο της Επιτροπής για την ένταξη, είπε ο Φαζάκας, γεγονός που θα οδηγήσει σε αποφυγή των περιορισμών του παρελθόντος.

Εξήγησε ότι ο «μετά-έλεγχος» για τις Δυτικές Βαλκανικές χώρες, ο οποίος λειτουργεί συμπληρωματικά στις εκθέσεις των χωρών, ήταν πρωτοβουλία του ΕΕΣ. Αρχικά, η Επιτροπή εξεπλάγη με αυτή την πρωτοβουλία, αλλά το ΕΕΣ εξήγησε ότι ήθελε να παρουσιάσει μια συνολική εικόνα του πώς δαπανήθηκαν 5,1 δις ευρώ  προενταξιακής στήριξης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή την περίοδο 2007-2014, και τι μαθήματα θα πρέπει να πάρει για το μέλλον.

Το ΕΕΣ υποστηρίζει ότι ο έλεγχος σχετικά με τη βοήθεια της ΕΕ στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων που ελπίζουν να ενταχθούν στο μπλοκ παρεμποδίζεται από «σημαντικές ελλείψεις» στις εθνικές κυβερνήσεις.

Η χρηματοδότηση θα μπορούσε να μειωθεί ή να σταματήσει προκειμένου να ενθαρρύνουν τις αρχές της Αλβανίας, της Βοσνίας, του Κοσσυφοπεδίου, της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ), του Μαυροβουνίου και της Σερβίας να συμμορφωθούν, πρότεινε το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό.

Η έκθεση αναφέρει «αδύναμη διοικητική ικανότητα» και «έλλειψη πολιτικής βούλησης για τη μεταρρύθμιση των θεσμών» σε ορισμένες χώρες.

Ο έλεγχος διαπίστωσε συγκριτικά μικρή χρηματοδότηση σε όλα τα Δυτικά Βαλκάνια στους τομείς της δικαστικής μεταρρύθμισης, της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και των μέτρων για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος.

Ανέφερε ότι ο αντίκτυπος ενός χρηματοδοτούμενου από την ΕΕ προγράμματος κατά της διαφθοράς στην Αλβανία έχει επηρεαστεί από την έλλειψη πόρων και προσωπικού και δεν ήταν ανεξάρτητο από την κυβέρνηση της χώρας.

«Αν σε μια συγκεκριμένη χώρα οι πολέμιοι της διαφοράς δεν είναι ανεξάρτητοι, τότε δεν εξυπηρετούν κανένα σκοπό, είναι απλά βιτρίνα», δήλωσε η ομάδα ελέγχου.

Ο Fazakas δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι η μεγαλύτερη χρηματοδότηση πηγαίνει σε έργα υποδομής αντί για τα λεγόμενα έργα κράτους δικαίου.

«Είναι καλύτερο να κατασκευάσουμε μια γέφυρα ή ένα δρόμο ή ένα νηπιαγωγείο, και στη συνέχεια να βάλουμε μια ευρωπαϊκή σημαία σε αυτό και να πούμε ‘Αυτό υποστηρίζεται από την Ευρώπη’. Κύριοι στόχοι τους είναι να έχουν ορατά αποτελέσματα.»

Επιπλέον, προειδοποίησε ότι ο πολιτικός διάλογος με την ΕΕ θα πρέπει να επικεντρωθεί στην μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, έτσι ώστε οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων να πάψουν οριστικά να επηρεάζονται από τη διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα μέχρι την ένταξη τους.

Ενταξιακές διαπραγματεύσεις έχουν ήδη ξεκινήσει με τη Σερβία και το Μαυροβούνιο, αλλά όχι με την Αλβανία και την ΠΓΔΜ. Επιπλέον, η ΕΕ έχει υποσχεθεί προοπτική ένταξης στη Βοσνία και το Κοσσυφοπέδιο, όταν είναι έτοιμες.
Euractiv