Πώς προειδοποιεί ο καρκίνος του παχέος εντέρου, ποιοι κινδυνεύουν και ποια η πρόληψή του;

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr

ανανεώθηκε 25-11-2016
Ο καρκίνος του εντέρου, γνωστός και ως ορθοκολικός καρκίνος ή καρκίνος του παχέος εντέρου, εμφανίζεται στο παχύ έντερο (colon) ή στο ορθό (rectum). Ο καρκίνος του παχέος εντέρου (ΚΠΕ) αποτελεί παγκοσμίως τον τρίτο πιο συχνό καρκίνο στους άντρες και το δεύτερο στις γυναίκες, με πάνω από 1.2 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις και 600000 θανάτους ετησίως.
Η συχνότητα του ΚΠΕ ποικίλλει με τη μεγαλύτερη να απαντάται σε Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Ευρώπη και Βόρεια Αμερική και τη μικρότερη στην κεντρική Ασία και Αφρική. Η συχνότητα της νόσου αυξάνει σημαντικά μετά την ηλικία των 40-50 ετών.


Τα τελευταία χρόνια η θνησιμότητα από ΚΠΕ ελαττώνεται προοδευτικά. Αυτό οφείλεται πιθανόν στην πρώιμη διάγνωση μέσω του πληθυσμιακού ελέγχου, καθώς και στη βελτίωση της θεραπευτικής αντιμετώπισης (χειρουργική, ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία).

Αν ο καρκίνος του εντέρου ανιχνευθεί νωρίς, βελτιώνονται σημαντικά οι πιθανότητες επιτυχούς θεραπευτικής αγωγής και μακροπρόθεσμης επιβίωσης.

Οι οδηγίες για την πρόληψη και πρώιμη διάγνωση της νόσου στο γενικό πληθυσμό, περιλαμβάνουν την κολονοσκόπηση από την ηλικία των 50 ετών και έκτοτε κάθε δέκα χρόνια ή τη σιγμοειδοσκόπηση κάθε πέντε χρόνια. Για άτομα υψηλού κινδύνου ο έλεγχος πρέπει να αρχίζει από μικρότερη ηλικία

Ποιος κινδυνεύει από την ασθένεια;


Ο κίνδυνος εμφάνισης μιας νόσου υπολογίζεται με βάση της ύπαρξη παραγόντων κινδύνου, συνθηκών οι οποίες αποδεδειγμένα αυξάνουν τις πιθανότητες κάποιου να νοσήσει από μια δεδομένη ασθένεια.
Ειδικά για τον καρκίνο του εντέρου υπάρχουν διάφοροι παράγοντες κινδύνου όπως:
•   Δίαιτα και Διατροφή. Η θεωρία ότι οι διαιτητικοί παράγοντες σχετίζονται με τον ορθοκολικό καρκίνο βασίζεται σε επιδημιολογικές μελέτες που δείχνουν ότι η θνησιμότητα αυξάνει σε πληθυσμούς που καταναλώνουν πολλές θερμίδες, πολλές πρωτεΐνες ζωικής προέλευσης και κορεσμένα λίπη, και λίγες φυτικές ίνες.
Οι πληθυσμοί που έχουν αυξημένο ποσοστό στεφανιαίας νόσου και υψηλά επίπεδα χοληστερίνης έχουν και αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση ορθοκολικού καρκίνου. Κάποια είδη λιπών μπορεί να συμβάλλουν κατά το στάδιο ανάπτυξης του καρκίνου.
Το αλκοόλ είναι ένας ακόμα προδιαθεσικός παράγοντας, χωρίς αυτό να είναι καθολικά παραδεκτό.
Η αυξημένη πρόσληψη αντιοξειδωτικών συστατικών (όπως βιταμίνη C και Ε) φαίνεται πως μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης αυτού του καρκίνου. 
Η ασπιρίνη φαίνεται ότι παρεμποδίζει την ανάπτυξη όγκων του παχέος εντέρου.
•   Προσωπικό ιστορικό ορθοκολικού ή άλλου είδους καρκίνου ή πολύποδα.
 Οι γυναίκες που έχουν καρκίνο των ωοθηκών, του ενδομητρίου ή του μαστού έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουν και ορθοκολικό καρκίνο.
•   Γενετικοί παράγοντες (οικογενειακό ιστορικό ορθοκολικού καρκίνου ή πολύποδα). Περίπου 25 % των ασθενών έχουν οικογενειακό ιστορικό νόσου.
•   Ηλικία. Ο κίνδυνος για την εμφάνιση του ορθοκολικού καρκίνου αυξάνει με την ηλικία. Ατομα με ηλικία άνω των 55 ετών έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν ορθοκολικό καρκίνο.
•   Καθιστική ζωή. Η έλλειψη σωματικής άσκησης επηρεάζει την κινητικότητα του εντέρου
με αποτέλεσμα να αυξάνει ο κίνδυνος για ορθοκολικό καρκίνο.
•   Χρόνια Φλεγμονώδης Εντερική Νόσος. Ο ορθοκολικός καρκίνος θεωρείται επιπλοκή χρόνιας φλεγμονώδους εντερικής νόσου και είναι πιο συχνός σε ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα. Η επίπτωση της νόσου αυξάνει όσο μεγαλύτερο είναι το τμήμα του εντέρου που έχει προσβληθεί και όσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια και η σοβαρότητα της κολίτιδας.



Προειδοποιητικές ενδείξεις του καρκίνου του παχέος εντέρου
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου συχνά απαντάται χωρίς συμπτώματα όμως είναι σημαντικό να δείτε το γιατρό σας αν προσέξετε οτιδήποτε από τα παρακάτω:
•   αιμορραγία από τον πρωκτό ή οποιαδήποτε ένδειξη αίματος μετά από κένωση του εντέρου (αφόδευση)
•   συνεχής αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου π.χ. πιο αραιά κόπρανα ή πιο συχνές κενώσεις, αυξανόμενη δυσκοιλιότητα, χρειάζεται να πηγαίνετε στην τουαλέτα πιο συχνά απ’ ότι συνήθως
•   αίσθηση ότι το έντερό σας δεν αδειάζει τελείως
•   κοιλιακός πόνος
•   ανεξήγητο χάσιμο βάρους, κόπωση, αδυναμία ή δύσπνοια.

Στις περισσότερες περιπτώσεις οι παραπάνω αλλαγές δεν θα οφείλονται σε καρκίνο του παχέος εντέρου όμως είναι σημαντικό να το ελέγξετε.
Ο καρκίνος του εντέρου είναι ένας από τους καρκίνους που μπορούν να προληφθούν πιο εύκολα. Πολλοί παράγοντες κινδύνου που έχουν σχέση με τον τρόπο ζωής μπορεί να συμβάλλουν στον καρκίνο του εντέρου. Η πιο αποτελεσματική σας προστασία έναντι του καρκίνου του εντέρου είναι να:
• Εξετάζεστε για καρκίνο του εντέρου κάθε δυο χρόνια αν είστε ηλικίας άνω των 50 ετών.
• Κάνετε 30 έως 60 λεπτά μέτριας έως έντονης έντασης άσκηση την ημέρα.
• Διατηρείτε υγιές σωματικό βάρος.
• Ακολουθείτε μια καλά ισορροπημένη διατροφή.
• Αποφεύγετε το επεξεργασμένο και το καρβουνιασμένο κρέας. Περιορίζετε την κατανάλωση κόκκινου κρέατος σε τρεις έως τέσσερις φορές την εβδομάδα. Μειωμένη κατανάλωση ζωικού λίπους (λιγότερο από το 20% του συνόλου των λαμβανομένων θερμίδων).



• Η καθημερινή διατροφή να περιλαμβάνει ικανή ποσότητα φρέσκων λαχανικών και φρούτων, ψωμιού ολικής αλέσεως, δημητριακών, οσπρίων και ελαιολάδου, προκειμένου να εξασφαλισθεί η λήψη σημαντικής ποσότητας φυτικών ινών, βιταμινών, ιχνοστοιχείων και άλλων συστατικών που έχουν αντικαρκινική δράση. Υπάρχουν ενδείξεις ότι το ασβέστιο των γαλακτοκομικών προϊόντων ασκεί προφυλακτική δράση. Το παραπάνω διαιτολόγιο αντιπροσωπεύεται στη λεγόμενη «Μεσογειακή Δίαιτα».
• Αποφεύγετε ή περιορίζετε την κατανάλωση αλκοόλ.
• Σταματήστε το κάπνισμα.

Συμπερασματικά: Είναι χρήσιμη η διατροφή που είναι φτωχή σε ζωικό λίπος και πλούσια σε συστατικά φυτικής προέλευσης, αλλά μέχρι να διευκρινισθούν με ακρίβεια οι ιδιότητες των διαφόρων συστατικών της τροφής, πρέπει να αποφεύγονται οι διαιτητικές υπερβολές.
Να θυμάστε ότι αν έχετε οποιεσδήποτε ανησυχίες ή ερωτήσεις, παρακαλείστε να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας.