Κυπριακό: Μικρή συμβολή στο έλλειμμα ενημέρωσης

Γράφει η Σοφία Βούλτεψη
Κάποτε, οι εφημερίδες διέθεταν ειδικό πολιτικό συντάκτη για το Κυπριακό.

Μετά, το Κυπριακό, έπεσε θύμα της πολύχρονης (και επικίνδυνης) ρουτίνας και το σχετικό ρεπορτάζ έγινε τμήμα του πολιτικού, ενισχυμένο με κάποιες ανταποκρίσεις από την μεγαλόνησο.

Εδώ και μερικά χρόνια, με το Κυπριακό ασχολούμεθα όταν δεν υπάρχει κάποιο άλλο θέμα στην επικαιρότητα.

Και επειδή, τα τελευταία χρόνια πάντα υπάρχουν «άλλα» θέματα επικαιρότητας, η περί το Κυπριακό ενημέρωση κατέληξε να εξελιχθεί σε ευκαιριακή και, τελικά, μηδενική.

Απόδειξη, τα γεγονότα της τελευταίας περιόδου. Επί μια εβδομάδα – την περασμένη – το Κυπριακό συζητείτο στο ειδυλλιακό Μον Πελεράν (Όρος του Προσκυνητή) στην Ελβετία και δεν πρέπει να υπάρχει ούτε ένας Έλληνας που να έχει λάβει ακόμη και τη στοιχειώδη ενημέρωση. Οι συνομιλίες εξελίχθηκαν μέσα στην απόλυτη σιωπή.

Δηλαδή, ούτε και το γεγονός ότι υπήρξε άλλη μια συνάντηση στην Ελβετία, συνήθη πλέον τόπο φιλοξενίας αυτών των συζητήσεων – από τη συμφωνία για την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1959 στη Ζυρίχη ως τον Μάρτιο του 2004, όταν επί ελβετικού εδάφους κατετέθη το Σχέδιο Ανάν και την συνάντηση Αναστασιάδη και Ακιντζί με τον γ.γ. του ΟΗΕ τον Ιανουάριο του 2016 (σημειώστε ότι η Ελβετία έχει φιλοξενήσει 9 από τις 21 συναντήσεις για το Κυπριακό) – δεν κατόρθωσε να σημάνει συναγερμό, ότι δηλαδή κάτι γίνεται, κάτι κινείται.

Σήμερα το απόγευμα, ο Κύπριος Πρόεδρος κ. Αναστασιάδης θα βρίσκεται στην Αθήνα για ενημέρωση του πρωθυπουργού.

Και μπορούμε με άνεση να προβλέψουμε πως και αυτή τη φορά το γεγονός θα επισκιασθεί από την επίσκεψη Ομπάμα.

Μπορούμε  δηλαδή να προβλέψουμε… μηδέν ενημέρωση!

Τέλος πάντων – και για να έχουμε ήσυχη την… συνείδησή μας – ας πούμε τα εξής:

Υπήρξε κάποια πρόοδος, αλλά όχι στα κρίσιμα θέματα. Γι’ αυτό και οι συνομιλίες στην Ελβετία θα επαναληφθούν.

Η Λευκωσία έχει καταστήσει σαφές ότι τα κριτήρια για το εδαφικό, θα πρέπει κατ’ ανάγκην να αντανακλώνται και στον χάρτη. Εφ’ όσον γίνει αυτό, «ενδέχεται να ορισθεί ημερομηνία πολυμερούς διάσκεψης σε χρόνο, που θα υποβοηθά στην περαιτέρω άμβλυνση των διαφορών ή και γιατί όχι σε οριστική κατάληξη», δήλωσε ο κ. Αναστασιάδης.

Και επομένως, πολυμερής συνάντηση θα οργανωθεί όταν θα υπάρχουν συγκεκριμένα θέματα συζήτησης.

Αλλά ο Ακιντζί παρέπεμψε την οριστικοποίηση του χάρτη για το εδαφικό σε πενταμερή διάσκεψη για το Κυπριακό, όταν θα συζητηθούν και θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων – τα οποία η Λευκωσία αρνείται να συνδέσει.

Δηλαδή υποστηρίζει πως στην πενταμερή θα λάβουν την τελική μορφή τους τόσο ο χάρτης όσο και τα θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων. Και ότι σε περίπτωση σύγκλισης επί των κριτηρίων για το εδαφικό, οι δύο πλευρές θα ετοιμάσουν τους δικούς τους χάρτες και θα καθορίσουν ημερομηνία για πενταμερή διάσκεψη, υπό τα Ηνωμένα Έθνη.

Όσον αφορά στις εγγυήσεις, ο Ακιντζί υποστηρίζει πως αυτές μπορούν να προσαρμοστούν στις συνθήκες του 2016 και όχι να καταργηθούν». Επέμεινε δε ότι χωρίς εκ περιτροπής προεδρία, δεν θα υπάρξει λύση του Κυπριακού.

Μιλώντας μάλιστα σε βουλευτές του ΑΚΡ, ο Μουσταφά Ακιντζί, δήλωσε ότι «αν η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν υπαναχωρήσει από τη μαξιμαλιστική της προσέγγιση και συνεχίσει να ζητά το ανέφικτο, η ΤΔΒΚ θα συνεχίσει τον δικό της δρόμο».

Η Λευκωσία πάλι επιθυμεί την λήξη των εγγυήσεων και αποκλείει την εκ περιτροπής προεδρία, ενώ ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Ν. Χριστοδουλίδης υποστήριξε ότι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων δεν ετέθη θέμα εκ περιτροπής προεδρία και είπε ότι δεν γνωρίζει κατά πόσον ο Έλληνας πρωθυπουργός θα «νιώσει την ανάγκη» να ενημερώσει τον Κύπριο πρόεδρο για την κατάσταση των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Σύμφωνα με τον Κύπριο κυβερνητικό εκπρόσωπο, η πρόοδος στο εδαφικό, έχει τρία βασικά κριτήρια: Το έδαφος, που πρέπει να επιστραφεί και να υπαχθεί στην ελληνοκυπριακή συνιστώσα πολιτεία, ο αριθμός των προσφύγων, που θα μπορούν να επιστρέψουν στις πατρογονικές τους εστίες υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση και η έκταση της ακτογραμμής κάθε συνιστώσας πολιτείας.

Σύμφωνα με τη Λευκωσία, χωρίς να υπάρξει χάρτης, που να αποτυπώνει τα κριτήρια που θα έχουν συμφωνηθεί, δεν μπορεί να συγκληθεί διεθνής διάσκεψη.

Της συνάντησης στην Ελβετία είχαν προηγηθεί διαπραγματεύσεις οι οποίες είχαν καταλήξει στα ακόλουθα (τα οποία και υπενθύμισε λεπτομερώς ο κ. Αναστασιάδης πριν αναχωρήσει για το Μον Πελεράν):

- Το ομοσπονδιακό Σύνταγμα θα ορίζει ότι η ενωμένη Κύπρος θα αποτελείται από δύο συνιστώσες πολιτείες, ισοτίμου καθεστώτος, οι οποίες «θα έλκουν τη νομιμότητα τους μέσα από τις πρόνοιες του Συντάγματος και όχι γιατί προϋπήρχαν».

- Είναι για αυτό το λόγο, που ο θεμέλιος λίθος της Κυπριακής Δημοκρατίας, η Συνθήκη δηλαδή εγκαθίδρυσης του 1960, θα παραμείνει σε ισχύ, ενώ η Κύπρος θα συνεχίσει να είναι μέλος των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης με όλες τις διεθνείς συμβάσεις, που έχουν υπογραφεί από την ίδρυση της Δημοκρατίας, να είναι επίσης σε ισχύ.

- Από τις μέχρι σήμερα διαπραγματεύσεις, προκύπτει ξεκάθαρα πως «θα είναι απόλυτα διασφαλισμένες οι τρεις βασικές αρχές που διακρίνουν τα κράτη, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, δηλαδή: η μία και μόνη διεθνής προσωπικότητα, η μία και μόνη κυριαρχία και η μία και μόνη ιθαγένεια».

- Σημαντική πρόοδος έχει συντελεστεί στα κεφάλαια της διακυβέρνησης και διαμοιρασμού εξουσιών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Οικονομίας, καθώς επίσης σε μικρότερο βαθμό στο κεφάλαιο του περιουσιακού.

- Μέσα από το Σύμφωνο Δημοσιονομικής Σταθερότητας που θα είναι αρμοδιότητα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, πέραν από τη διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας του ομοσπονδιακού κράτους, προνοείται και η υποχρέωση της κάθε μίας των πολιτειών να διασφαλίζει την οικονομική της βιωσιμότητα και καμία των πολιτειών δεν θα καλείται να αποπληρώνει τις οικονομικές υποχρεώσεις που δημιουργεί η άλλη.

Μέσα στο πλαίσιο της λύσης:

1. O κάθε πολίτης θα μπορεί να διακινείται ελεύθερα σε ολόκληρη την επικράτεια της Κύπρου, χωρίς κανένα περιορισμό.

2. Ο καθένας θα έχει το δικαίωμα επιλογής του τόπου εγκατάστασης, ενώ διασφαλίζεται και το δικαίωμα απόκτησης περιουσίας, ενάσκησης επαγγέλματος και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων όπου επιθυμεί.

Προς διασφάλιση των πιο πάνω και βεβαίως της δικοινοτικότητας, έχει γίνει αποδεκτό να ρυθμίζονται τα εκλογικά δικαιώματα των όσων θα απολαμβάνουν των πιο πάνω δικαιωμάτων, αλλά θα προέρχονται από την άλλη συνιστώσα πολιτεία.

Διασφαλίστηκε πως ο δημογραφικός χαρακτήρας του νησιού κατά την πρώτη ημέρα της λύσης θα αντικατοπτρίζει, με μια μικρή απόκλιση, την δημογραφική σύνθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας του 1960.

Έχει επίσης σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά στην αναγνώριση του δικαιώματος ιδιοκτησίας μέσα από συγκεκριμένες διαδικασίες και θεραπείες όπως:

• Επανεγκατάσταση,

• Μερική αποκατάσταση,

• Εναλλακτική αποκατάσταση,

• Ανταλλαγή περιουσίας,

• Αποζημίωση.

Σε εκκρεμότητα βρίσκονται ωστόσο η απόδοση της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της, η άμεση απόδοση των υπό επιστροφή ακατοίκητων περιοχών και της νεκρής ζώνης στους νόμιμους ιδιοκτήτες της και η από την πρώτη ημέρα αποχώρηση σημαντικού αριθμού κατοχικών στρατευμάτων, η επιστροφή της Μόρφου.

Από την πλευρά της, η Άγκυρα διακηρύσσει σε όλους τους τόνους ότι η Τουρκία «δεν πρόκειται να κάνει πίσω στο θέμα των εγγυήσεων» (Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, 9 Νοεμβρίου), ενώ κατά τη συνάντησή τους στην Κωνσταντινούπολη στις 6 Νοεμβρίου (προηγουμένη της έναρξης των συζητήσεων στο Μον Πελεράν), Ερντογάν και

Ακιντζί συμφώνησαν ότι είναι σημαντικό να διατηρηθεί το σύστημα εγγυήσεων.

Στο μεταξύ έχουν και άλλα θέματα, σχετιζόμενα με τα δημοψηφίσματα (όταν θα υπάρξει το τελικό σχέδιο), το ποιος θα πληρώσει το κόστος της λύσης και τι θα γίνει αν το κατεχόμενο τμήμα αποδειχθεί ότι δεν είναι σε θέση να μπει στην ευρωζώνη μετά τη λύση.

Επ’ αυτών, ο Κύπριος Πρόεδρος έχει ξεκαθαρίσει ότι «δεν θα φορτώσει στο λαό τις ευθύνες να αποφασίσει για ένα σχέδιο, για το οποίο ο ίδιος θα κρίνει ότι δεν θα γίνει αποδεκτό».

Αυτό σημαίνει πως ο κ. Αναστασιάδης είναι αποφασισμένος να φέρει σχέδιο που θα μπορεί να γίνει αποδεκτό, ώστε να μην υπάρξει νέος διχασμός, όπως συνέβη με το Σχέδιο Ανάν.

Έχει επίσης ξεκαθαρίσει πως δεν θα πληρώσουν οι Ελληνοκύπριοι το χρέος των Τουρκοκυπρίων προς την Τουρκία, λέγοντας πως είναι συμφωνημένο ότι δεν μπορεί καμία των κοινοτήτων να αναμένει ότι η άλλη πλευρά θα αποπληρώσει υποχρεώσεις δικές της. «Μάνα και παιδί κάπου θα τα βρουν, αλλά δεν θα υποχρεώσουν άλλον να τους αποπληρώσει τις υποχρεώσεις τους», είπε.

Όσον αφορά στο θέμα του ευρώ, η Λευκωσία έχει ξεκαθαρίσει ότι μετά τη λύση η Κύπρος θα έχει ενιαίο νόμισμα, διαφορετικά οι οικονομικές και εμπορικές επιπτώσεις θα είναι σοβαρές.