Ένα ξεχωριστό τριήμερο στο Μέτσοβο

Τα Aria Hotels – η μικρή οικογενειακή αλυσίδα boutique ξενοδοχείων σε ιδιαίτερους προορισμούς στην Ελλάδα – και η Trip2taste – η βραβευμένη εταιρεία προβολής της ποιοτικής ελληνικής γαστρονομίας που ίδρυσε η Μαρίνα Μπουτάρη – ένωσαν τις δυνάμεις τους για να προσφέρουν μία ξεχωριστή χειμωνιάτικη πολιτιστική οινο-γαστρονομική απόδραση στο Katogi Averoff Hotel & Winery στο Μέτσοβο.

Το Katogi Averoff Hotel & Winery – η πρότυπη οινοτουριστική μονάδα που συνδυάζει εξαιρετικά τον κόσμο του κρασιού, την ποιοτική τοπική γαστρονομία και τη ζεστή φιλοξενία- μας υποδέχτηκε το πρώτο ΠΣΚ του Δεκεμβρίου (2-4/12/2016).

Tο ξενοδοχείο-οινοποιείο Κατώγι Αβέρωφ κτίστηκε πρόσφατα από τον Σωτήρη Ιωάννου, σύζυγο της Τατιάνας Αβερωφ (κόρης του Ευάγγελου Αβέρωφ) και ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2008. Τα 15 δωμάτια του ξενοδοχείου έχουν θέα το οινοποιείο, το Μέτσοβο και την Πίνδο και η διακόσμηση τους είναι μια σύνθεση από τα χρώματα των κρασιών του μετσοβίτικου αμπελώνα (λευκά, ροζέ και ερυθρά), από το παραδοσιακό στυλ της περιοχής και από τις σύγχρονες αισθητικές αναζητήσεις, ενώ είναι εξοπλισμένα με όλες τις σύγχρονες ανέσεις και στολισμένα από έργα τέχνης.

(Aβερώφειος κήπος και η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου)

Το κυρίως πρόγραμμα του τριημέρου ξεκίνησε με μια βόλτα στην πόλη του Μετσόβου με την συνοδεία της Μαρίνας Μπουτάρη του trip2taste και της Δάφνης Κοσμίδου του Aria Hotels και του Ξενοδοχείου Κατώγι-Αβέρωφ.

Πρώτος σταθμός ο Αβερώφειος Κήπος, που δημιουργήθηκε από τον Αβέρωφ για να συγκεντρώσει όλα τα είδη των δέντρων που φύονται στην ευρύτερη περιοχή της Πίνδου, ενώ στο κέντρο του βρίσκεται ο ναός του Αγ. Γεωργίου.

(Προσωπογραφία του Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα δια χειρός Γιάννη Μόραλη)

Το Μέτσοβο από τον 19ο αιώνα είναι ταυτισμένο με την οικογένεια Αβέρωφ, που είναι από τους μεγαλύτερους ευεργέτες της χώρας -Πολυτεχνείο (1873), Θωρηκτό Αβέρωφ (1911) κλπ.- και βέβαια της Ηπείρου αφού χρηματοδότησε πάνω από το 100 σχολεία. Ο Ευάγγελος Αβέρωφ μετά από μία δεκαετή προσπάθεια δι’ αλληλογραφίας (!) κατάφερε να πείσει τον άκληρο Βαρώνο Μιχαήλ Τοσίτσα που ζούσε στη Λωζάνη της Ελβετίας, και λίγο πριν ο τελευταίος φύγει από τη ζωή, να αφήσει ολόκληρη την αμύθητη περιουσία του στην πατρίδα του και τον τόπο καταγωγής του το Μέτσοβο (και όχι στους Ελβετούς, όπως αρχικά σκόπευε). Τον μόνο όρο που έβαλε ο Βαρώνος, ήταν ο Ευάγγελος Αβέρωφ να προσθέσει στο επίθετό του και το όνομα Τοσίτσας. Έτσι, ιδρύθηκε το Ίδρυμα Τοσίτσα το 1948.

(Μιά από τις 25 βρύσες του Μετσόβου που χρηματοδότησε η οικογένεια Αβέρωφ)

Ο Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας με τους πόρους του Ιδρύματος άλλαξε τελείως την εικόνα Μετσόβου που την δεκαετία του 1950 ήταν αποκαρδιωτική. Φύτεψε εκατοντάδες χιλιάδες έλατα – τότε ο τόπος ήταν άδενδρος – κατασκεύασε καινούργιο βουστάσιο, ένα υποδειγματικό τυροκομείο στέλνοντας μάλιστα τους τυροκόμους να μάθουν τυροκομία στην Ιταλία, φύτεψε τα πρώτα Cabernet Sauvignon στην Ελλάδα και έκτισε ένα οινοποιείο, ένα πριονιστήριο ξυλείας, ένα μοναδικό στο είδος του εργαστήριο και πρατήριο πώλησης παραδοσιακών υφαντών, ένα χιονοδρομικό κέντρο με τελεφερίκ (στο Καρακόλι), ένα υδραγωγείο, τον Αβερώφειο Κήπο, το συνεδριακό κέντρο «Διάσελο», αποχετευτικό δίκτυο,  φωτιστικά στους κεντρικούς δρόμους, μία φοιτητική εστία στην Αθήνα και την Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ.

(Το αρχοντικό που στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο Μετσόβου)

Μετά από το μάθημα της ιστορίας οδηγηθήκαμε στο Λαογραφικό Μουσείο Μετσόβου για μία επίσκεψη και ξενάγηση που μας έβαλε κατευθείαν στην καρδιά αυτού του τόπου. Γιατί από τα πρώτα βήματα μέσα στο Μουσείο μπήκαμε στην καρδιά του πολιτισμού του, στον «ζωντανό» μάρτυρα μιας εποχής και ενός τρόπου ζωής, που σήμερα φαντάζει μακρινός και ξεχασμένος. Το Λαογραφικό Μουσείο Μετσόβου στεγάζεται στο τριώροφο Αρχοντικό Τοσίτσα και είναι για την ακρίβεια ένα «μουσείο του εαυτού του».

Tο Αρχοντικό χρονολογείται από τον 17ο αιώνα, ενώ με προσθήκες και επισκευές διατηρήθηκε μέχρι τη 1950, οπότε και ανακατασκευάστηκε εκ βάθρων χάρη στη χρηματοδότηση του Ιδρύματος Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα και τις πρωτοβουλίες του Ευάγγελου Αβέρωφ, ο οποίος ανέλαβε τη διαχείρισή του.

(Η τέχνη της αργυροχρυσοχοΐας σε θήκες σπαθιών)

Ο σύγχρονος τρόπος της περιήγησης στα σύγχρονα μουσεία γίνεται συνήθως με μια συσκευή όπου από τα ακουστικά παρακολουθείς τη σχετική αφήγηση.

Εδώ, στο Μουσείο, η περιήγηση ήταν ευτυχώς παραδοσιακή! Ένας νέος Μετσοβίτης ξεναγός, ο Θόδωρος, ήταν ο περιηγητής μας. Επί δύο ώρες κρεμόμασταν από τα χείλια του, κάθε πρόταση που έλεγε έκρυβε πίσω του καντάρια γνώσεων και μας απαντούσε σε κάθε απορία μας.

(Κοσμήματα και πόρπες)

Στο ισόγειο η περιήγηση ξεκίνησε από τον στάβλο όπου σταβλίζονταν τα άλογα της οικογένειας. Τα κύρια εκθέματα ήσαν οι περίτεχνες σέλλες των αλόγων, και πλήθος από κουδούνια, δείγματα της τέχνης της κουδουνοποιίας. Κουδούνια με ξεχωριστούς ήχους ώστε να αναγνωρίζονται τα ζώα των κοπαδιών ανάλογα το είδος τους και σε ποια φάση βρίσκονταν (εάν κινδύνευαν, εάν έτρεχαν κλπ.). Κατόπιν επισκεφτήκαμε την αποθήκη τροφίμων και δίπλα την κουζίνα με τον μεγάλο κτιστό φούρνο.

(Το μεγάλο σαλόνι στο δεύτερο όροφο, ειδωμένο από το σημείο του τζακιού)

Από τα καθιστικά της οικογένειας (που διαχωρίζονταν σε θερινά και χειμερινά, με τα δεύτερα χωρίς παράθυρα για να διατηρούν τη ζέστη) μέχρι τα μεγάλα σαλόνια του δευτέρου ορόφου για τις γιορτές, μπορεί κανείς να καταλάβει το μέγεθος του πλούτου και της αίγλης που απολάμβανε η οικογένεια Τοσίτσα. Εντυπωσιακή η αίθουσα των κοινωνικών συναθροίσεων (σαλόνι) όπου οι προσκαλεσμένοι ανάλογα με την κοινωνική τους θέση κάθονταν πλησίον του τζακιού για να ζεσταίνονται (από εδώ προέκυψε και το “αυτός είναι από τζάκι”).

(Υπνοδωματιο με τζάκι)

Στον τρίτο όροφο του αρχοντικού βρίσκονταν οι προσωπικοί χώροι του Ευαγγέλου Αβέρωφ-Τοσίτσα (γραφείο, τραπεζαρία, καθιστικό, υπνοδωμάτιο) και εδώ εκτίθενται κάποια προσωπικά του αντικείμενα (τα διαβατήριά του, το περίστροφό του αλλά και η χαρακτηριστική γλίτσα και τα τσαρούχια του), όπως και φωτογραφίες από την μακρά πολιτική του διαδρομή.

(Ρολόι τσέπης εποχής)

Σ’ όλο το μουσείο βρίσκονται σε οργανωμένες θέσεις παραδοσιακά ξυλόγλυπτα έπιπλα, υφαντά και κεντήματα, χρυσοκέντητες φορεσιές, διακοσμητικά και χρηστικά αντικείμενα, όπλα, σπαθιά, νομίσματα, αγροτικά σκεύη, εικόνες, και εξαίρετα δείγματα της ηπειρώτικης αργυροχρυσοχοΐας (πόρπες, κοσμήματα, περιδέραια κλπ).

(Ασημένια πόρπη και ζώνη)

Η πολιτιστική περιήγηση συνεχίστηκε στην Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ, που εγκαινιάστηκε το 1988 και περιλαμβάνει 200 έργα σημαντικών Ελλήνων ζωγράφων του 19ου και 20ού αιώνα. Εδώ ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει αντιπροσωπευτικά έργα όλων των μεγάλων μας δημιουργών των τελευταίων δύο αιώνων όπως των Λύτρα, Γύζη, Βολανάκη, Προσαλέντη, Αλταμούρα, Χατζή, Λεμπέση, Ιακωβίδη, Σαββίδη, Ροϊλού, Παρθένη, Μαλέα, Οικονόμου, Γεραλή, Γερμενή, Βυζάντιου, Κοντόπουλου, Νικολάου, Χατζηκυριάκου Γκίκα, αλλά και έργα σύγχρονων Ελλήνων δημιουργών όπως Κώστα Μαλάμου, Μπότσογλου, Πανιάρα, Πάρη Πρέκα, Σόρογκα, Φασιανού. Τέλος η έκθεση εμπλουτίστηκε πρόσφατα με τις φωτογραφίες του μεγάλου φωτογράφου της ελληνικής υπαίθρου Κώστα Μπαλάφα.

(Λεβέντισσα Βλάχα με την χαρακτηριστική φορεσιά εξέρχεται της εκκλησίας)

H βόλτα με τα πόδια στο Μέτσοβο συνεχίστηκε στα καλντερίμια του, ανάμεσα στα πετρόκτιστα αρχοντικά, δείγματα ενός ακμαίου πολιτισμού του 18ου-19ου αιώνα, αλλά και στην πλατεία του χωριού όπου γέροντες  και γερόντισσες φορώντας τις χαρακτηριστικές φορεσιές απολάμβαναν τον ήλιο και άλλοι έκαναν τις βόλτες τους, επιβεβαιώνοντάς μας την εντύπωση ότι το Μέτσοβο είναι ταυτόχρονα ο πιο γραφικός και ο πιο ζωντανός οικισμός της Ελλάδας.

Χτισμένο σε υψόμετρο 1200 μέτρων, σε ένα εντυπωσιακό τοπίο γεμάτο πράσινο, ακριβώς στο σημείο όπου χωρίζεται η Βόρεια Πίνδος από τη Νότια, εκεί που έχουν τις πηγές τους τα δυό μεγαλύτερα ποτάμια της Ελλάδας, ο Πηνειός και ο Αχελώος και δυό μικρότερα αλλά εξ ίσου γνωστά ο Αωός και ο Άραχθος, το Μέτσοβο ξυπνά αισθήσεις ξεχασμένες.

(Τα κοντοσούβλια και τα κοκορέτσια του Μετσόβου)

Στην βόλτα μας δεν αντισταθήκαμε, να ρίξουμε μια βιαστική ματιά, στα ταβερνάκια και στις ψησταριές γύρω από την κεντρική πλατεία, για να επιβεβαιώσουμε, τουλάχιστον οπτικώς, τη φήμη της Μετσοβίτικης κουζίνας και όντως είδαμε τις πίτες, τα κοντοσούβλια, κοκορέτσια και τους τραχανάδες, και που μια ημέρα  αργότερα επιστρέψαμε για να τα απολαύσουμε και γευστικώς.

(Το δοκιμαστήριο του οινοποιείου Κατώγι- Αβέρωφ)

Στην επιστροφή στο ξενοδοχείο μάς περίμεναν μια σειρά εκδηλώσεις. Η επίσκεψη στα υπόγεια του οινοποιείου Κατώγι Αβέρωφ είναι πραγματικά μια εντυπωσιακή εμπειρία. Η όλη πορεία μέσα στα κελάρια ανάμεσα από τις σειρές με τα δρύινα βαρέλια, τις εικαστικές φωτιστικές παρεμβάσεις, τα οπτικουστικά εφέ, την πορεία πάνω από ένα γυάλινο διάδρομο όπου βλέπει κανείς από κάτω του ξαπλωμένες εκατοντάδες φιάλες να παλαιώνουν, δημιουργούν μια ατμοσφαιρική περιήγηση στον γοητευτικό κόσμο του κρασιού, στην ιστορία του οινοποιείου και στη διαδικασία της οινοπαραγωγής.

Η εμπειρία ολοκληρώθηκε με γευστικές δοκιμές των κρασιών κάτω από την μαεστρική καθοδήγηση της Μαρίας Δήμου, (οινοχόου και διευθύντριας marketing του οινοποιείου) όπου μεταξύ άλλων δοκιμάστηκαν διάφορα κρασιά μεταξύ των οποίων:

Κατώγι Αβέρωφ (Ροδίτης, Chardonnay).

Κατώγι Αβέρωφ (Cabernet Sauvignon –τα πρώτα κλήματα ξενικής ποικιλίας που καλλιεργήθηκαν στην Ελλάδα-, Merlot και Αγιωργίτικο) το πρώτο premium κρασί στην Ελλάδα που παράγεται από το 1963.

ΙΝΙΜΑ Ξινόμαυρο, ΙΝΙΜΑ Νεγκόσκα, ΙΝΙΜΑ Ασύρτικο, Αθήρι.

Φλογερό Merlot Αβέρωφ με 12μηνη ωρίμανση σε δρύινα βαρέλια,

και την σειρά περιορισμένων φυαλών Rossiu di Μunte Βλάχικο,

(Τα πέντε τυριά και τα πέντε κρασιά της γευστικής δοκιμής)

Η επόμενη γαστρονομική εμπειρία ήταν πιο πολύπλοκη, για δύσκολους λύτες. Δημιουργός της η Μαρίνα Μπουτάρη. Ένα διαδραστικό παιχνίδι συνδυασμού επιλεγμένων κρασιών από τη Συλλογή Κατώγι Αβέρωφ με 5 εξαιρετικά τυριά του τυροκομείου του Ιδρύματος Τοσίτσα και χειροποίητα chutneys από την Chefstories.

Τα τυριά ήταν προϊόντα του τυροκομείου του Ιδρύματος Τοσίτσα που παράγει ετησίως 170.000 κιλά τυριά από πρόβειο, γιδίσιο και αγελαδινό γάλα και που ξεχωρίζουν για την ποιότητά τους: το καπνιστό Μετσοβόνε , η ημίσκληρη Μετσοβέλλα, η γλυκιά Γραβιέρα τύπου «Γκρυγιέρ (Gruyères)», η δυσεύρετη Γκράνα ή Παρμεζάνα και το πιπεράτο Μετσοβίσιο ή Γιδίσιο ή Μαΐσιο ή Μπατσίσιο τύπου «Σεβρ (Chevre)».

Τα κρασιά ήταν: λευκά Κτήμα Αβέρωφ Τραμίνερ, ΙΝΙΜΑ Ασύρτικο-Αθήρι, το ροζέ Κατώγι Αβέρωφ Ροζέ, και τα ερυθρά Κτήμα Αβέρωφ Cabernet, Rossiu di Munte Βλάχικο.

Τα chatneys ήταν: onion, red paper with ginger, apple with cayenne pepper, tomato with thyme από την Chefstories το δημιούργημα δυό αδελφών – της Ελένης Κουμεντάκη βιολόγου με αγάπη για την μαγειρική και της Σύλβια στελέχους της διαφήμισης- από την Θεσσαλονίκη.

Η γαστρονομική δοκιμή που δεν είχε περίσκεψη και προβληματισμούς για την επιτυχία των συνδυασμών ήταν το καθησυχαστικό δείπνο στο Ξενοδοχείου Katogi Averoff που ήταν και αυτό επιλογή της Μαρίνας Μπουτάρη:

Kολοκυθόσουπα με πιπερόριζα και πατάτα συνοδεία του λευκού κρασιού Κτήμα Αβέρωφ Traminer 2015,

Ανάμικτη σαλάτα με μαρούλι, βαλεριάνα, ρόκα με αποξηραμένα κράνα, σάλτσα με λεμόνι, μουστάρδα και μέλι, συνοδεία Κατώγι Αβέρωφ Ροζέ 2015,

Σαγανάκι με ποικιλία τυριών Μετσόβου και σάλτσα με σμέουρο, και αρνάκι conflit σιγοβρασμένο σε βούτυρο Μετσόβου με σέσκουλα και πατάτες φούρνου συνοδεία του εξαίρετου Rossiu di Munte Γινιέτς.

(Ο πλούσιος μπουφές του Ελληνικού Πρωινού)

Στις γαστρονομικές εμπειρίες δεν θα πρέπει να παραμελήσουμε το εξαιρετικό Ελληνικό Πρωινό του ξενοδοχείου, όπου πρωταγωνιστούν οι πίτες (κασιόπιτα, μακαρονόπιτα, γαλατόπιτα, χορτόπιτα, πρασόπιτα με λουκάνικο κλπ), το ντόπιο βούτυρο και τα τυροκομικά του Τυροκομείου του Ιδρύματος, τα ριζόγαλα, οι τραχανάδες και οι μαρμελάδες. Το ανεπανάληπτο πρωινό και το δείπνο προετοίμασε με τα χεράκια της η μαγείρισσα του ξενοδοχείου Ηπειρώτισσα Αθηνά Χητά!

( Η Δάφνη Κοσμίδου, η Μαρίνα Μπουτάρη και η Σίλβια Κουμεντάκη)

Από αυτό το τριήμερο, που ήταν πλούσιο σε έντονες γαστριμαργικές, μαθησιακές, αλλά και χαλαρές στιγμές (οι συμμετέχοντας στο γκρούπ ενώθηκαν σε όμορφες παρέες συμμετέχοντας με κέφι στο πρόγραμμα και στις ενδιαφέρουσες εμπειρίες που ξετυλίχτηκαν) με τη σφραγίδα από το δόσιμο, την ευγένεια και τη θερμή φιλοξενία των διοργανωτών, της Μαρίνας Μπουτάρη από το trip2taste και της Δάφνης Κοσμίδου από τα Aria Hotels, θα μπορούσε να εξάγει κανείς κάποια συμπεράσματα:

Α. Στην Ελλάδα της κρίσης και της απογοήτευσης μπορεί κανείς να γευτεί εμπειρίες και να γνωρίσει τόπους και τον πολιτισμό τους μέσα από μία ολιστική προσέγγιση (ιστορία-οινογαστρονομία-σύγχρονη επιχειρηματική δημιουργία).

Β. Σε αυτή τη χώρα υπάρχουν νέοι δημιουργοί και νέοι επιχειρηματίες που κτίζουν το μέλλον τους.

Γ. Αυτοί οι δημιουργοί μέσω συνεργειών δημιουργούν νέα συλλογικά προϊόντα και αλληλοβοηθούνται.

(Στο εκθετήριο του οινοποιείου υπάρχουν πάνω από 15 ετικέτες κρασιών του Κατώγι Αβέρωφ)

Δ. Το περιβάλλον, ο πρωτογενής τομέας, η μεταποίηση αγροδιατροφικών προϊόντων, η γαστρονομία, ο πολιτισμός και ο τουρισμός, όταν δημιουργήσουν μια αλυσίδα που αλληλοσυμπληρώνεται, μπορεί να συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη κάθε τόπου.

Ε. Η ανάδειξη του Μετσόβου, αλλά και κάθε τόπου, μπορεί να γίνει, όταν αξιοποιήσει με συστηματικότητα όλες τις αξίες που διαθέτει, κάτι που επιτεύχθηκε με επιτυχία στο τριήμερο αυτό ταξίδι.

(To Κατώγι Αβέρωφ, το πρώτο premium ελληνικό κρασί από το 1962, μισόν αιώνα μετά, συνεχίζει να παράγεται)
πηγη και φωτογραφικό υλικό greekgastronomyguide.gr