Hπατίτιδα C: «Ένα φάρμακο που θεραπεύει είναι ανώφελο αν οι άνθρωποι που το έχουν ανάγκη δεν είναι σε θέση να το αποκτήσουν»

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα συμμετέχουν σε πανευρωπαϊκή κίνηση αμφισβήτησης της πατέντας του νέου καθοριστικού φαρμάκου για την ηπατίτιδα C

«Ένα φάρμακο που θεραπεύει είναι ανώφελο αν οι άνθρωποι που το έχουν ανάγκη δεν είναι σε θέση να το αποκτήσουν»

Σκοπός της ένστασης κατά του διπλώματος ευρεσιτεχνίας είναι η αύξηση της πρόσβασης στο φάρμακο “sofosbuvir” για την ηπατίτιδα C για εκατομμύρια ανθρώπους μέσω προσιτής τιμής
Η διεθνής ιατρική ανθρωπιστική οργάνωση Γιατροί Χωρίς Σύνορα (Médecins Sans Frontières/MSF) κατέθεσε σήμερα στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (European Patent Office/EPO) ένσταση κατά του διπλώματος ευρεσιτεχνίας του φαρμάκου για την ηπατίτιδα C “sofosbuvir”, σε μια προσπάθεια να αυξηθεί η πρόσβαση σε προσιτή θεραπεία για την ηπατίτιδα C. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, από κοινού με τους Γιατρούς του Κόσμου (Médecins du Monde) και άλλες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών σε 17 χώρες, κατέθεσαν ταυτόχρονα ενστάσεις κατά του διπλώματος ευρεσιτεχνίας όσον αφορά το μονοπώλιο της φαρμακευτικής εταιρείας Gilead στο “sofosbuvir”, με σκοπό να αποκτήσουν πρόσβαση σε θεραπεία εκατομμύρια άνθρωποι.

«Υπολογίζεται ότι 80 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν με ηπατίτιδα C, και η θεραπεία θα πρέπει να είναι διαθέσιμη στον καθένα που τη χρειάζεται, όπου κι αν ζει, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης» λέει ο Δρ Ισαάκ Τσικουάνια (Isaac Chikwanha), ιατρικός σύμβουλος σε θέματα ηπατίτιδας C για την καμπάνια των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την πρόσβαση στα βασικά φάρμακα (Access Campaign). «Η τιμή του “sofosbuvir” είναι απαγορευτική για εκατομμύρια ανθρώπους που το χρειάζονται. Η θεραπεία χορηγείται με περιορισμούς ή δεν είναι καν διαθέσιμη σε διάφορα μέρη του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων πολλών χωρών στις οποίες εργάζονται οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, όπως η Ρωσία, και πολλών άλλων χωρών μεσαίου εισοδήματος, όπως η Ταϊλάνδη και η Βραζιλία. Ένα φάρμακο που θεραπεύει μια ασθένεια είναι ανώφελο αν οι άνθρωποι που το χρειάζονται δεν μπορούν να το αγοράσουν.»

Το «sofosbuvir» είναι το βασικό συστατικό των περισσότερων συνδυαστικών θεραπειών για την ηπατίτιδα C. Είναι ένα από τα αντιιικά απευθείας δράσης δια στόματος που κυκλοφόρησαν τα τελευταία τέσσερα χρόνια και έχει αυξήσει θεαματικά τα ποσοστά ίασης. Στην Ευρώπη, η Gilead χρεώνει 59.000 δολάρια (55.000 ευρώ) για μια θεραπεία 12 εβδομάδων με “sofosbuvir”. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Gilead αρχικά όρισε την τιμή στα 84.000 δολάρια, δηλαδή 1.000 δολάρια για κάθε χάπι. Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνες το κόστος παραγωγής του φαρμάκου είναι κάτω από 1 δολάριο ανά χάπι.

Φωτογραφία από την κλινική των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την ηπατίτιδα C στο νοσοκομείο  Preah Kossamak, Phnom Penh, στην Καμπότζη. Δεκέμβριος 2016, ©MSF

«Τα μονοπώλια της Gilead στο “sofosbuvir” μέσω διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και κατοχύρωση πατέντας εμποδίζουν την πρόσβαση σε προσιτή θεραπεία για την ηπατίτιδα C, συμπεριλαμβανομένων των γενόσημων μορφών, σε πολλές χώρες στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο» λέει η Αλιενόρ Ντεβαλιέρ (Aliénor Devalière), σύμβουλος σε θέματα ευρωπαϊκής πολιτικής για την καμπάνια των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την πρόσβαση στα βασικά φάρμακα. «Για το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας του“sofosbuvir” υπάρχει η δυνατότητα και πρέπει να κατατεθεί ένσταση, καθώς τα επιστημονικά δεδομένα στα οποία βασίζεται το συγκεκριμένο φάρμακο δεν είναι καινούργια.»

Η πρόσβαση σε προσιτά φάρμακα έχει γίνει ένα παγκόσμιο ζήτημα. Οι χώρες στις οποίες η Gilead διατηρεί τον έλεγχο μονοπωλίου του “sofosbuvir” δεν μπορούν να εισαγάγουν ή να παραγάγουν γενόσημες μορφές. Σε ορισμένες χώρες μεσαίου εισοδήματος, οι περιοριστικές συμφωνίες εθελοντικής αδειοδότησης της Gilead δεν επιτρέπουν στους ασθενείς και τις κυβερνήσεις να έχουν πρόσβαση στο “sofosbuvir”. Οι ενστάσεις μπορούν να καταργήσουν ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας ή να μειώσουν τη διάρκειά του, ώστε να υπάρξει ο ισχυρός ανταγωνισμός των γενόσημων που είναι απαραίτητος για τη δραστική μείωση των τιμών. Τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας για το “sofosbuvir” έχουν ήδη ανακληθεί στην Κίνα και την Ουκρανία, ενώ εκκρεμούν αποφάσεις σε άλλες χώρες, όπως η Αργεντινή, η Ινδία, η Βραζιλία, η Ρωσία και η Ταϊλάνδη.


Φωτογραφία από την κλινική των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την ηπατίτιδα C στο νοσοκομείο  Preah Kossamak, Phnom Penh, στην Καμπότζη. Δεκέμβριος 2016, ©MSF

«Στο παρελθόν, οι επιτυχείς ενστάσεις κατά διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας επέτρεψαν σε εκατομμύρια ανθρώπους την πρόσβαση σε φάρμακα που σώζουν ζωές, και σήμερα χρησιμοποιούνται ως ένα νομικό μέτρο για τη βελτίωση της πρόσβασης σε θεραπεία για την ηπατίτιδα C» λέει η Γιουάν Γκιογκ Χου (Yuan Quiong Hu), νομική σύμβουλος για την καμπάνια των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την πρόσβαση στα βασικά φάρμακα. «Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν καταθέσει ή υποστηρίξει ενστάσεις κατά διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας σε πολλές χώρες. Οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο καθώς και στα προγράμματα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα χρειάζονται προσιτή πρόσβαση σε φάρμακα που σώζουν ζωές.»

Εάν η ένσταση κατά του διπλώματος ευρεσιτεχνίας γίνει δεκτή, θα μπορούσε να επισπεύσει τη διαθεσιμότητα προσιτών γενόσημων μορφών του “sofosbuvir” στην Ευρώπη. Θα ενθάρρυνε επίσης όλες τις χώρες να πάρουν μέτρα για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε προσιτές γενόσημες μορφές του “sofosbuvir” διαπραγματευόμενες καλύτερες συμφωνίες με την Gilead ή/και θεσπίζοντας υποχρεωτικές άδειες για την εισαγωγή ή την παραγωγή πιο προσιτών γενόσημων.

«Η κατοχύρωση της πατέντας, όπως λειτουργεί συνήθως στη βιομηχανία φαρμάκων, σημαίνει εξαιρετικά υψηλές τιμές στα φάρμακα, οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με το πραγματικό κόστος παραγωγής και διάθεσης. Η υψηλή τιμή από τη μεριά της καθορίζει την περιορισμένη πρόσβαση σε θεραπεία καθώς πλήττει πρωτίστως τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς και τα Συστήματα Υγείας των χωρών, ιδίως εκείνων των κρατών που βρίσκονται σε οικονομική κρίση» σημειώνει ο Απόστολος Βεΐζης, γιατρός και Διευθυντής Προγραμμάτων του Ελληνικού Τμήματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.  «Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα αγωνιζόμαστε καθημερινά για να έχουν όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι πρόσβαση σε θεραπεία. Με την κίνησή μας αυτή σήμερα σχετικά με την ηπατίτιδα C, δηλώνουμε έμπρακτα για ακόμη μια φορά, ότι τα φάρμακα δεν είναι είδος πολυτελείας αλλά δικαίωμα ζωής για όλους τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.»