Η σωστή διατροφή σε ασθενείς με αρθρίτιδα

της Kλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακή βιολόγος, medlabnews.gr

Η αρθρίτιδα είναι κοινό σύμπτωμα πολλών ασθενειών. Χαρακτηρίζεται από πόνο στην κίνηση ή στην ψηλάφηση των αρθρώσεων. Οι αρθρώσεις μπορεί να παρουσιάζουν σημεία φλεγμονής όπως ερυθρότητα, οίδημα μαλακών μορίων, υπερτροφία του αρθρικού θύλακα και αύξηση των αρθρικού υγρού. Μπορεί να προσβάλει οποιαδήποτε άρθρωση, αλλά πιο συχνά τον καρπό και τα δάχτυλα.

Οι μελέτες που διερευνούν τη συμβολή της δίαιτας στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της αρθρίτιδας μπορούν να ταξινομηθούν σε εκείνες που αξιολογούν την επίδραση συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών και σε εκείνες που αξιολογούν συγκεκριμένα διατροφικά πρότυπα- ειδικές δίαιτες.
Οι ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα φαίνεται να ωφελούνται από τη διαιτητική αντιμετώπιση η οποία έχει φανεί ότι βελτιώνει την πορεία της νόσου αλλά μπορεί παράλληλα να δρα ανακουφιστικά στην λαμβάνουσα φαρμακευτική αγωγή. Ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα θα πρέπει να εξασφαλίζουν μέσω της διατροφής τους επάρκεια θρεπτικών συστατικών ενώ παράλληλα η διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους είναι σημαντική.

Το αυξημένο σωματικό βάρος μπορεί μόνο να επηρεάσει αρνητικά καθώς επιβαρύνονται οι αρθρώσεις και κυρίως τα ισχία, τα γόνατα και οι αστράγαλοι. Η πίεση στα γόνατα για παράδειγμα είναι πέντε με  έξι φορές μεγαλύτερη από το βάρος του σώματος μας όταν περπατάμε και  μια μικρή ακόμα αύξηση  του σωματικού βάρους για να  αυξάνει σημαντικά τη φόρτιση του γόνατος προκαλώντας οστεοαρθρίτιδα.

Έρευνες έχουν δείξει ότι αυξημένο λίπος στο σώμα προκαλεί αύξηση των παραγόντων φλεγμονής και τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα που είναι ήδη αυξημένος στους ασθενείς που πάσχουν από  Ρευματοειδή Αρθρίτιδα ή Λύκο για παράδειγμα.

Μία δίαιτα θα πρέπει να προσαρμόζεται βάση της φαρμακευτικής
αγωγής, να καλύπτει τις ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά για την υγεία των οστών και να εξασφαλίζει την λειτουργικότητα των ασθενών ενώ πολύ σημαντική κρίνεται και η κατάλληλη διατροφική παρέμβαση που θα περιορίζει τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις και το οξειδωτικό στρες.


Φαίνεται πως το μεγαλύτερο ενδιαφέρον όσον αφορά την διατροφική προσέγγιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας έχει στραφεί στην κατανάλωση πολυακόρεστων λιπαρών οξέων με σκοπό να ελεγθεί η υπόθεση ότι τα ω-3 λιπαρά ασκούν θετική επίδραση στην βελτίωση αλλά και προκειμένου να διερευνηθεί ο λόγος ω-6/ ω-3 λιπαρά οξέα αλλά και ο ρόλος αυτού.
Υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ρόλο και τη σημασία των ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων στη μείωση της φλεγμονής και την ανακούφιση των συμπτωμάτων σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα ενώ η λήψη ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων έχει αποδειχθεί με ποιους μηχανισμούς δρα προστατευτικά στην θεραπεία της νόσου.
Τα Ιχθυέλαια (Ω3,Ω6) επηρεάζουν σημαντικά και  είναι ιδιαίτερα ευεργετικά στη φλεγμονώδη αρθρίτιδα και στον Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο καθώς προστατεύουν την καρδιά και τα αγγεία.
Μελέτες υποδεικνύουν ότι η κατανάλωση ιχθυελαίου ή/και ελαιόλαδου σε ασθενείς με ΡΑ συμβάλει σημαντικά στην βελτίωση της κατάστασης υγείας τους και συγκεκριμένα στη μείωση του πόνου των αρθρώσεων, της διάρκειας της πρωινής δυσκαμψίας-που αποτελεί σύνηθες και καθημερινό πρόβλημα αυτών των ασθενών-, και της κούρασης. Οι ασθένειες που λάμβαναν και ιχθυέλαιο αλλά και ελαιόλαδο φάνηκε να επιτυγχάνουν την επιθυμητή βελτίωση πιο σύντομα εν συγκρίσει με αυτούς που λάμβαναν μόνο ιχθυέλαιο.

Μελέτες που δοκίμασαν τη χορήγηση συμπληρώματος μιας αντιοξειδωτικής ουσίας έχουν αντικρουόμενα ευρήματα και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν έδειξαν κάποια μείωση στην ενεργότητα της νόσου . Ανοιχτό είναι επομένως το ενδεχόμενο να επωφελούνται οι ασθενείς από κάποιο συμπλήρωμα που θα περιέχει συνδυασμό αντιοξειδωτικών ή από την διαιτητική κατανάλωση που θα τους παρέχει αντιοξειδωτικά σε ποσότητες μεγαλύτερες από τις συνιστώμενες.
Η Ουρική Αρθρίτιδα, επηρεάζεται άμεσα από τη διατροφή. Η Ουρική Αρθρίτιδα οφείλεται σε αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέως που ο οργανισμός αδυνατεί να αποβάλει. Το ουρικό οξύ συσσωρεύεται σταδιακά στις αρθρώσεις και προκαλεί φλεγμονή ή ακόμα και καταστροφή στην άρθρωση ενώ μπορεί επίσης να προκαλέσει βλάβες στους νεφρούς. Το ουρικό οξύ παράγεται από τις πουρίνες ,χημικές δομές που προέρχονται από το φυσικό θάνατο των κυττάρων του οργανισμού. Εντούτοις, ουσίες όπως το αλκοόλ και η μπίρα  επηρεάζουν σημαντικά τα επίπεδα των πουρινών . Τροφές πλούσιες σε πουρίνες(εντόσθια, αντζούγιες, σαρδέλες κ.ά.) είναι επίσης καλό να αποφεύγονται όταν κανείς έχει υψηλά επίπεδα ουρικού ή πάσχει από ουρική αρθρίτιδα. Το αυξημένο σωματικό βάρος επίσης επηρεάζει αρνητικά και είναι σημαντικό να επιτευχθεί μείωση, ωστόσο η μείωση πρέπει να είναι σταδιακή διότι καταστάσεις όπως νηστεία ή ασιτία μπορεί να προκαλέσουν κρίση αρθρίτιδας.


Ασθενείς που λαμβάνουν συγκεκριμένα φάρμακα είναι σημαντικό να ακολουθούν ανάλογη δίαιτα. Ασθενείς, για παράδειγμα πού λαμβάνουν κορτιζόνη πρέπει να αποφεύγουν γλυκά και αλμυρά και πρέπει να λαμβάνουν ικανοποιητικά επίπεδα Ασβεστίου και Βιταμίνης D. Το ασβέστιο είναι απαραίτητο για τη διατήρηση γερών οστών ενώ η Βιταμίνη D βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου και την εναπόθεση του στα οστά. Τροφές πλούσιες σε ασβέστιο είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα ενώ η Βιταμίνη D παράγεται κυρίως από τον οργανισμό με την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας αλλά μπορεί να προσληφθεί και από τροφές όπως τα λιπαρά ψάρια.