Πως ο αγροδιατροφικός κλάδος οδηγείται σε σταδιακή αναπτυξιακή πορεία

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο τουρισμός αποτελεί κατά τα χρόνια της Κρίσης την ατμομηχανή της άμυνας της Ελληνικής Οικονομίας.   Έχει μεγάλη σημασία όμως να αξιολογήσουμε τις εξελίξεις στον αγροδιατροφικό τομέας ο οποίος όχι μόνο αμύνεται σθεναρά, αλλά εξελίσσεται, αναπτύσσεται, έχει έντονα εξωστρεφή χαρακτήρα και αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες, το διαδίκτυο και προγράμματα χρηματοδότησης βελτιώνει σταθερά τις επιδόσεις του.
Ο αγροδιατροφικός τομέας (αγροτικός τομέας και μεταποίηση τροφίμων, ποτών και καπνού) συμμετέχει στην αξία της ελληνικής οικονομίας με ποσοστό περίπου 7,2% και αντιπροσωπεύει το 15% της συνολικής απασχόλησης στην Ελλάδα (στοιχεία 2015).
Ο αριθμός των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον αγροτικό τομέα και τη βιομηχανία τροφίμων αντιστοιχεί σε 720.000 γεωργικές εκμεταλλεύσεις και 15.000 επιχειρήσεις.
Αν και το εμπορικό ισοζύγιο προϊόντων του αγροτροφικού τομέα της Ελλάδας είναι ελλειμματικό τα προϊόντα του αγροδιατροφικού τομέα αποτελούν τη τρίτη μεγαλύτερη κατηγορία εξαγομένων προϊόντων με ποσοστό 19% του συνόλου των εξαγωγών, ενώ αποτελούν το 14% των εισαγωγών.
Ο σταδιακή σημαντική αύξηση των εξαγωγών προϊόντων της αγροδιατροφικής βιομηχανίας, αλλά και της μικρομεσαίας αγροδιατροφικής παραγωγής και τυποποίησης και η βελτιούμενη θέση τους όσον αφορά στην ταυτότητα και αναγνωρισιμότητα του ελληνικού προϊόντος έχουν τεράστια σημασία για την Ελληνική οικονομία και τις προοπτικές της.

Ο αγροδιατροφικός κλάδος το 2015

Σύμφωνα με την ετήσια μελέτη του ΙΟΒΕ (2015) για τον κλάδο τροφίμων και ποτών στην Ελλάδα, ανάμεσα στους κλάδους της μεταποίησης:
Η εγχώρια βιομηχανία τροφίμων καλύπτει πάνω από το 1/4 (26%) του συνόλου των επιχειρήσεων της ελληνικής μεταποίησης, γεγονός που την κατατάσσει πρώτη στον κλάδο της μεταποίησης.
Συνιστά το μεγαλύτερο εργοδότη της εγχώριας μεταποίησης, αφού σε αυτήν απασχολείται επίσης πάνω από το 1/4 (27%) του συνόλου των απασχολουμένων στους κλάδους της μεταποίησης.
Είναι πρώτη ανάμεσα στους υπόλοιπους κλάδους της μεταποίησης σε όρους αξίας παραγωγής (33%) και ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας (25%) και δεύτερη σε όρους κύκλου εργασιών (21%).
Ενδεικτικό της δυναμικής και των προοπτικών του τομέα είναι πως η αξία των εξαγωγών αγροτικών και μεταποιημένων αγροτικών προϊόντων αυξήθηκε την τελευταία πενταετία κατά ~25% (και την τελευταία δεκαετία κατά +59%) αγγίζοντας τα €5,7 δισ. για το 2015, ποσό που αντιστοιχεί στο ~22% των συνολικών εξαγωγών.
Στα βασικά διαρθρωτικά μεγέθη της εγχώριας βιομηχανίας τροφίμων:
διαπιστώνεται οριακή αύξηση στον αριθμό των επιχειρήσεων του κλάδου των τροφίμων για το 2014 σε σχέση με το 2013, σε αντίθεση με το σύνολο της μεταποίησης, όπου ο αριθμός των επιχειρήσεων σημείωσε μείωση της τάξης του 2%. Θετική μεταβολή του αριθμού των επιχειρήσεων καταγράφεται και στον κλάδο των Ποτών (2,4%). Για το 2013 σε σχέση με το 2012, παρατηρήθηκε ανοδική τάση (7%) ως προς τον αριθμό των επιχειρήσεων σε όλους τους κλάδους, με εξαίρεση τα Ποτά (-5%).
Για το 2014 σε σχέση με το 2013, σημειώνεται σημαντική πτώση σε όρους ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στα Τρόφιμα (-5%), αισθητά χαμηλότερη συγκριτικά με εκείνη στο σύνολο του μεταποιητικού κλάδου (-13%), αλλά και των Ποτών (-23%). Για το 2013 σε σχέση με το 2012, διαπιστώθηκε σημαντική μείωση (-12,8%) της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών.
καταγράφεται για το 2014 μείωση του αριθμού των εργαζομένων στα Τρόφιμα κατά 1,5% σε σχέση με το 2013 (-3% για τη μεταποίηση), ενώ αύξηση καταγράφεται στον αριθμό των εργαζομένων στον κλάδο των Ποτών (5,7%). Συνολικότερα, το 2010, το ποσοστό του εργατικού δυναμικού Τροφίμων και Ποτών στο σύνολο της απασχόλησης στη μεταποίηση βρισκόταν στο 27%, ενώ σταδιακά, μέχρι το 2015 έφθασε στο 36%. Η άνοδος αυτή οφείλεται ως επί το πλείστον στη μείωση του συνολικού αριθμού των εργαζομένων στην εγχώρια μεταποίηση. Από το 2013 και μετά, η πτωτική τάση στον αριθμό των εργαζομένων στα τρόφιμα και ποτά αλλάζει και ο ρυθμός μεταβολής βαίνει θετικός. Το 2015, οι εργαζόμενοι στη μεταποίηση τροφίμων και ποτών αυξάνονται κατά 5,7%, φθάνοντας τους 120 χιλιάδες περίπου
για  το 2014 σε σχέση με το 2013 και όσον αφορά στον κύκλο εργασιών του κλάδου των Τροφίμων και στην αξία παραγωγής, καταγράφονται ανοδικές τάσεις (κατά 1,4% και 3,8% αντίστοιχα). Θετικές τάσεις σημειώνονται επίσης και στα Ποτά, όταν ο κύκλος εργασιών και η αξία παραγωγής συνολικά στη Μεταποίηση σημειώνουν μείωση. Για το 2013 σε σχέση με το 2012, διαπιστώθηκε οριακή αύξηση (1,3%) και μικρή μείωση (-0,8%) του κύκλου εργασιών και της αξίας παραγωγής στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών.

Αναζωογόνηση λόγω… κρίσης

Πέραν αυτών όμως, η οικονομική κρίση φαίνεται ότι εμμέσως συνέβαλε στην αναζωογόνηση και ανασυγκρότηση της βάσης του αγροτικού τομέα. Μεγάλος αριθμός νέων αποφάσισε να ασχοληθεί με τον αγροτική παραγωγή ή με την τυποποίηση εισάγοντας στον κλάδο νέες και φρέσκες αντιλήψεις.
Οι νέοι έφεραν μαζί τους την στροφή στις νέες τεχνολογίες και το διαδίκτυο και μετέφεραν την σύγχρονη ματιά και στους παλαιότερους.

Σύμφωνα με στοιχεία της Helexpo η Agrotica 2016 και η Zootechnia 2017 ήταν οι μεγαλύτερες εκθέσεις του κλάδου που διοργανώθηκαν ποτέ , τόσο από πλευράς συμμετοχής εκθετών όσο και σε αριθμό επισκεπτών. Στοιχείο που αποτυπώνει και το επενδυτικό ενδιαφέρον και την αναπτυξιακή δυναμική του αγρο-διατρο-κτηνοτροφικού τομέα.

Χρηματοδοτικά εργαλεία

Τα χρηματοδοτικά εργαλεία δεν έλλειψαν. Αξιοποιήθηκε το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης , το Εθνικό Αγροτικό Δίκτυο, η Κάρτα Αγρότη σε συνεργασία με τις τράπεζες και το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας.
Έχει πολύ μεγάλη σημασία ότι κατά το 2016 καταβλήθηκαν έγκαιρα οι προβλεπόμενες ενισχύσεις (βασική και πράσινη για το 2016) συνολικού ύψους 1.687 εκ € ενώ εξοφλήθηκαν και οι περισσότερες εκκρεμότητες προηγούμενων χρόνων.
Το συνολικό ποσό των ενισχύσεων που πιστώθηκε στους λογαριασμούς των δικαιούχων του Αγροτικού τομέα εντός του έτους 2016, ανήλθε σε 3,689 δις €.

Πρόγραμμα Συμβολαιακής Γεωργίας

Σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε επίσης το Πρόγραμμα Συμβολαιακής Γεωργίας & Κτηνοτροφίας της Τράπεζας Πειραιώς, το οποίο βρίσκεται ήδη στον τέταρτο χρόνο λειτουργίας του και έχει αφήσει ξεκάθαρο αποτύπωμα στην Αγροτική Οικονομία της χώρας αφού ο αριθμός συνεργασιών - συμβολαίων που αυτή τη στιγμή ξεπερνά τις 250 ενώ σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας ενώ οι παραγωγοί που έχουν επωφεληθεί από το Πρόγραμμα Συμβολαιακής Γεωργίας & Κτηνοτροφίας ξεπερνούν πλέον τους 22.000 και η αξία των εξαγωγών ως αποτέλεσμα συμμετοχής στο πρόγραμμα ανέρχεται σε περίπου 1,5 δις €.
Στην πράξη, το Πρόγραμμα, επιχειρεί να συντονίσει παραγωγούς και μεταποιητικές - εμπορικές επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς και να στηρίξει οικονομικά την παραγωγική τους δραστηριότητα. Ουσιαστικά με τον τρόπο αυτό, η Τράπεζα Πειραιώς υλοποιεί μια πρόταση εξυπηρέτησης και χρηματοδότησης του αγροδιατροφικού τομέα και συμβάλλει στη δημιουργία συνεργειών μεταξύ παραγωγών και μεταποιητικών-εξαγωγικών μονάδων.
Η χρηματοδότηση της παραγωγικής διαδικασίας διευκολύνεται καθώς αξιοποιείται το συμβόλαιο μεταξύ παραγωγού και μεταποιητικής μονάδας. Πιο συγκεκριμένα, ο παραγωγός, αποκτά πρόσβαση σε ρευστότητα, ενώ παράλληλα έχει εξασφαλίσει τη διάθεση του προϊόντος του μέσω του προγράμματος.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο εμπνευστής του Προγράμματος Συμβολαιακής Γεωργίας & Κτηνοτροφίας και επί σειρά ετών εκ των κορυφαίων στελεχών της Τράπεζας Πειραιώς Χριστόδουλος Αντωνιάδης, πρόεδρος του του Gaia Επιχειρείν και της  ΜΕΒΓΑΛ, τιμήθηκε πρόσφατα από τον Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ) στο πλαίσιο του θεσμού Βραβεία «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΞΙΑ» Βορείου Ελλάδος 2017, με το βραβείο Ειδικό βραβείο σημαντικής προσωπικότητας για την διαχρονική συμβολή του στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Βόρειας Ελλάδας.
★ Πηγή: Συντακτική ομάδα του eklogika.gr