«Να τρως για δύο» και άλλοι μύθοι για την εγκυμοσύνη

Τους μύθους που πιστεύουμε για την εγκυμοσύνη φέρνει στο προσκήνιο νέα βρετανική έρευνα, που δείχνει ότι οι περισσότερες έγκυοι δεν ξέρουν ότι δεν πρέπει να τρώνε για δύο.

Όπως ανακοίνωσαν ειδικοί από την Βρετανική Καρδιολογική Εταιρεία (BHF) και τον επιστημονικό οργανισμό Diabetes UK, στην έρευνα συμμετείχαν 2.100 εθελόντριες, το σχεδόν 65% από τις οποίες δεν ήξεραν ότι η μέση γυναίκα χρειάζεται μόλις 300 θερμίδες παραπάνω την ημέρα αλλά κυρίως μετά τον πέμπτο μήνα της κυήσεως, εφόσον δεν είναι υπέρβαρη ή παχύσαρκη και, φυσικά, από υγιεινές τροφές (π.χ. άπαχες πρωτεΐνες και όχι πίτσες).

«Ο μύθος “η έγκυος πρέπει να τρώει για δύο” καλά κρατεί, παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις μας ότι τα περιττά κιλά στην εγκυμοσύνη μπορεί να κρύβουν κινδύνους για τη μητέρα και το μωρό», σχολιάζει ο μαιευτήρας-χειρουργός γυναικολόγος Δρ. Ιωάννης Π. Βασιλόπουλος, MD, MSc, ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και ιδρυτικό μέλος του Institute of Life-ΙΑΣΩ. «Έχει βρεθεί ότι προβλήματα όπως ο διαβήτης κύησης, η προεκλαμψία, η υπνική άπνοια, ο πρόωρος τοκετός ή ακόμα και η απώλεια του εμβρύου είναι πιθανότερα στις υπέρβαρες ή παχύσαρκες εγκύους. Γι’ αυτό κάθε έγκυος πρέπει να είναι πολύ προσεκτική ως προς τα κιλά που θα πάρει και τα οποία εξαρτώνται από το σωματικό βάρος της πριν την εγκυμοσύνη».

Εκτός από τον μύθο του αυξημένου φαγητού, οι γυναίκες πρέπει να ξέρουν ότι και πολλές άλλες ευρύτατα διαδεδομένες απόψεις για την εγκυμοσύνη είναι λανθασμένες. Ο Δρ. Βασιλόπουλος εξηγεί τι ισχύει για μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές:

* Μπορεί κανείς να καταλάβει το φύλο του παιδιού από το σχήμα της κοιλιάς...
Το σχήμα της κοιλιάς δεν καθορίζεται από το φύλο του μωρού, αλλά από το μέγεθος και τη θέση του, καθώς και από τον σωματότυπο και τον μυϊκό τόνο της γυναίκας. Το μόνο που μπορεί να αποκαλύψει η κοιλιά είναι αν πρόκειται για την πρώτη εγκυμοσύνη της γυναίκας ή όχι, διότι στις επόμενες κυήσεις οι κοιλιακοί μύες μπορεί να είναι πιο εξασθενημένοι, οπότε η κοιλιά θα είναι πιο χαμηλά.

* ... ή από τις «λιγούρες» της εγκύου.
Οι παλιοί πίστευαν ότι οι έγκυοι που κυοφορούν αγόρια προτιμούν τις «δυνατές» γεύσεις και τα κρέατα, ενώ όσες κυοφορούν κορίτσια προτιμούν τα ελαφρά και με γλυκιά γεύση τρόφιμα. Δεν υπάρχει, όμως, καμία επιστημονική ένδειξη ότι αυτό ισχύει. Το μόνο που έχει βρεθεί είναι πως πολλές έγκυοι τρώνε περισσότερο όταν κυοφορούν αγόρια, με τη διαφορά στις θερμίδες να είναι περίπου 10% την ημέρα. Αυτό ήταν, για παράδειγμα, το συμπέρασμα μελέτης με 304 εγκύους που δημοσίευσαν προ ετών επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ στο επιστημονικό περιοδικό British Medical Journal. Η αιτία του φαινομένου δεν είναι γνωστή, αλλά ίσως αλλάζουν οι ενεργειακές (θερμιδικές) απαιτήσεις του οργανισμού ανάλογα με το φύλο του εμβρύου.

* Για να γίνει έξυπνο το μωρό, η έγκυος πρέπει να ακούει Μότσαρτ.
Η κλασική μουσική, η οποία είναι πιο πολύπλοκη και απαιτητική νοητικά από τη ροκ, τη λαϊκή ή τα άλλα είδη, είναι πιθανό να μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλο των εμβρύων και των βρεφών, αλλά όχι να αυξήσει τον δείκτη ευφυΐας τους, σύμφωνα με τα έως τώρα ευρήματα. Οι ωφέλιμες επιδράσεις της σχετίζονται περισσότερο με την ανάπτυξη των αισθήσεων (π.χ. όραση, ακοή), της ομιλίας και της δημιουργικότητας, παρά με την αύξηση του IQ, η οποία στην καλύτερη περίπτωση είναι ελάχιστη.

* Ο καφές απαγορεύεται στην εγκυμοσύνη.
Πολλοί πιστεύουν ότι ο καφές αυξάνει τον κίνδυνο αποβολής, πρόωρου τοκετού ή γέννησης μωρού με χαμηλό σωματικό βάρος, αλλά τα επιστημονικά δεδομένα για όλ’ αυτά είναι τουλάχιστον αντικρουόμενα. Έχει επίσης βρεθεί ότι ποσότητα μέχρι 200 mg καφεΐνης την ημέρα είναι απίθανο να βλάψει το μωρό, σύμφωνα και με σχετική γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) που δημοσιεύθηκε το 2015. Υπολογίζεται ότι ένα φλιτζάνι καφές φίλτρου (200 ml) περιέχει 90 mg καφεΐνη και ένας μονός εσπρέσο (60 ml) περιέχει 80 mg καφεΐνη.

* Τα αεροπορικά ταξίδια αυξάνουν τον κίνδυνο επιπλοκών.
Η ακτινοβολία στα μηχανήματα ασφαλείας και τα ολόσωμα σκάνερς των αεροδρομίων, καθώς και η κοσμική ακτινοβολία στο μεγάλο υψόμετρο είναι απίθανο να δημιουργήσουν πρόβλημα στο έμβρυο, γιατί είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Αν, όμως, μια έγκυος ταξιδεύει πολύ συχνά, η αθροιστική δράση της δεν θα είναι ό,τι καλύτερο. Σε κάθε περίπτωση, αν μπορεί να τα αποφύγει, ας το κάνει, αλλά δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα ότι τα αεροπορικά ταξίδια αυξάνουν τον κίνδυνο αρνητικών εκβάσεων στην εγκυμοσύνη. Πάντως η έγκυος πρέπει να είναι προσεκτική και να μην ταξιδεύει αν δεν συμβουλευθεί πρώτα τον μαιευτήρα της.

* Τα ψάρια είναι επικίνδυνα.
Δύο μερίδες ψάρι την εβδομάδα είναι πολύτιμες για τη μητέρα και το μωρό, εκτός βέβαια και αν υπάρχει ιατρική αντένδειξη (π.χ. αλλεργία). Οι όποιες ανησυχίες αφορούν τα ψάρια που προέρχονται από νερά στα οποία υπάρχουν υψηλά επίπεδα υδραργύρου, όπως συμβαίνει σε διάφορες περιοχές του Ατλαντικού. Αν όμως περιορισθείτε σε ελληνικά ψάρια (π.χ. σαρδέλα), σολομό και τόνο σε κονσέρβα, θα τροφοδοτήσετε τον οργανισμό και το μωρό σας με πολύτιμα θρεπτικά συστατικά (κυρίως ωμέγα-3 λιπαρά οξέα). Να αποφεύγετε, όμως, να τρώτε ωμά ψάρια (π.χ. σούσι ή σασίμι) γιατί είναι πιθανότερο να περιέχουν παράσιτα ή βακτήρια.

* Το σεξ απαγορεύεται στην εγκυμοσύνη.
Εφόσον η εγκυμοσύνη εξελίσσεται ομαλά, δεν υπάρχει ιατρική αντένδειξη και το ζευγάρι το επιθυμεί, το σεξ δεν δημιουργεί κανένα πρόβλημα. Κατ’ αρχάς, δεν θα βλάψει το μωρό, γιατί αυτό είναι πλήρως προστατευμένο μέσα στο αμνιακό σάκο, ενώ μια παχιά μεμβράνη από βλεννογόνο «σφραγίζει» τον τράχηλο, ώστε να μην περάσει το σπέρμα. Βέβαια, η έγκυος πρέπει να προσέχει τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, γιατί ο έρπης των γεννητικών οργάνων, τα κονδυλώματα, τα χλαμύδια και ο ιός HIV/AIDS μπορεί να μεταδοθούν στο μωρό. Επιπλέον, ούτε οι συσπάσεις το οργασμού μπορεί να επιφέρουν τοκετό, διότι είναι τελείως διαφορετικές από εκείνες που σχετίζονται με τη γέννηση του μωρού. Και πάλι, όμως, καλύτερα είναι να συμβουλευθείτε το μαιευτήρα σας.