Κινηματογραφική Λέσχη Άρτας:"Τα 400 χτυπήματα " του Φρανσουά Τρυφώ

Ρεαλισμός μέσα από τα μάτια ενός «παιδιού»

    Όπως όλα τα ωραία πράγματα, το σινεμά κρύβει κινδύνους. Κινδύνους που προκύπτουν από την ελευθερία που σου δίνει το μέσο να εκφραστείς, οδηγώντας σε πολλές φορές προς το υπερβολικό, όπου, από τη στιγμή που δεν βρέθηκες συνειδητά, σε καταπίνει δίχως να το καταλάβεις. Συνεπώς, αυτή η ελευθερία αποτελεί, ταυτόχρονα, ευχή και κατάρα για κάθε δημιουργό. Αντίδοτο στην άσκοπη φλυαρία αποτελεί, σίγουρα, ο ρεαλισμός. Αυτός δεν συνεπάγεται σε καμία περίπτωση και την ύπαρξη του ορθολογισμού δίπλα του, απλά ξέρεις ότι θα μεταφέρει τις καθημερινές ζωές όλων στο πανί. Το ζητούμενο που προκύπτει είναι από ποια οπτική γωνία είσαι διατεθειμένος να ασκήσεις την ιδιότητα του παρατηρητή και έπειτα του συμμετέχοντα.
    Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι «Τα 400 Χτυπήματα» αποτελούν το σκηνοθετικό/ σεναριακό  ντεμπούτο του Φρανσουά Τρυφώ. Ο Γάλλος, μην έχοντας κλείσει καν την 3η δεκαετία της ζωής του, εμπνέεται – εμμέσως πλην σαφώς - από τον ίδιο του τον εαυτό και μας παρουσιάζει μία ωμή και πέρα ως πέρα αληθινή μεριά της καθημερινότητας. Έχοντας άγνοια κινδύνου και με μπόλικη τόλμη, βασίζεται σε ένα δεκατριάχρονο αγόρι για να μεταδώσει στον θεατή τα μηνύματά του. Δεν προσλαμβάνει επαγγελματίες ηθοποιούς, βουτάει στο ασπρόμαυρο του Παρισιού, ακολουθεί με αυταπάρνηση τον δύσκολο δρόμο της ειλικρίνειας.
   Το όνομα του νεαρού; Αντουάν Ντουανέλ. Τι το ιδιαίτερο κουβαλάει πάνω του έτσι ώστε να βρίσκεται στο επίκεντρο ενός έργου για μιάμιση ώρα; Ονειρεύεται. Όχι εξαντλώντας κάθε πτυχή της φαντασίας του, αλλά παρατηρώντας την ίδια του την καθημερινότητα σε πραγματικό χρόνο. Ο Αντουάν πασχίζει να τα πάει καλά με τους γονείς του διότι οι ίδιοι πασχίζουν να τα πάνε καλά με τους εαυτούς τους. Ο Αντουάν δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στο σχολείο διότι το ίδιο, σαν οργανισμός, επιδιώκει να τον αφομοιώσει ως ένα μέρος της μάζας και όχι σαν μία ξεχωριστή προσωπικότητα. Ο Αντουάν πλημμυρίζεται από απορίες αλλά καλείται να ψάξει για τις απαντήσεις μόνος του.

    Εφόσον ολόκληρη η ταινία (σχεδόν) είναι δοσμένη μέσα από τα μάτια του μικρού, δύο είναι τα στοιχεία τα οποία βρίσκουμε σε πλεόνασμα: Η ειλικρίνεια και ο αυθορμητισμός. Αυτά συνεπάγονται πείσμα, μόνιμη άρνηση στα ανούσια «πρέπει» και τάσεις φυγής από την καθημερινή καταπίεση. Ευτυχώς για τον Τρυφώ, ο Jean-Pierre Léaud ανταποκρίνεται υποδειγματικά στον πρωταγωνιστικό ρόλο, ίσως διότι η νεαρή του ηλικία τον ταυτίζει τόσο φυσικά με τη θέση που έχει στην ταινία. Ευτυχώς για εμάς, ο Τρυφώ εξαντλεί τον ποιητικό του οίστρο και μας αφηγείται μία καθημερινή ιστορία με μοναδικό τρόπο. Η δε οπτικοποίησή της είναι το ίδιο ρεαλιστική. Από τα λίγα τετραγωνικά του σπιτιού του Αντουάν μέχρι την τάξη του σχολείου και τη γωνία όπου κάθεται τιμωρημένος ή το αναμορφωτήριο, έως τους δρόμους ενός, μη απαστράπτοντος, Παρισιού και τη θάλασσα που σηματοδοτεί τη λύτρωση, η διάθεσή μας κινείται ανάλογα με το χώρο, γεγονός που μόνο ως σκηνοθετική επιτυχία μπορεί να χαρακτηριστεί.
    Λένε ότι «Τα 400 Χτυπήματα» αποτελούν και το πρώτο δείγμα της Nouvelle Vague και ο συνειρμός που προκύπτει μας σχηματίζει ένα γλυκό χαμόγελο: Το «νέο κύμα» αναζητεί τον ήχο αυτό του κύματος που θα το οδηγήσει στην κάθαρση. Όταν όλη μας η ζωή προσπαθεί να βασιστεί στον ενήλικο ορθολογισμό που παραγκωνίζει το παιδί μέσα μας, ο Τρυφώ έρχεται να μας θυμίσει το δρόμο που χαράξαμε μέχρι την ενηλικίωση. Ένα δρόμο γεμάτο επιθυμίες, αντιδραστικότητα και όνειρα. Όνειρα που τείνουμε να ξεχνάμε ζώντας σε μια αποστειρωμένη καθημερινότητα, αλλά και που δεν πρέπει να επιτρέψουμε τον εκμηδενισμό τους ως μία πολυτέλεια των νεότερών μας χρόνων. Αυτή την Κυριακή στις 29 Οκτωβρίου, τα μάτια ενός «παιδιού» θα μας δείξουν το δρόμο. Η στάση μας, είναι η Γαλλία και το Παρίσι.

Από τον Βασίλη Γκορόγια (μέλος της Κ.Λ.ΑΡΤ)

Κυριακή 29 Οκτωβρίου, ΣΙΝΕ ΠΑΛΛΑΣ

Τα 400 Χτυπήματα  (Les Quatre Cents Coups, 1959)
Σκηνοθεσία- Σενάριο : Φρανσουά Τριφώ
Πρωταγωνιστούν:  Ζαν-Πιέρ Λεό, Αλμπέρ Ρεμί, Κλερ Μοριέ
Διάρκεια: 99'
Έναρξη Προβολής: 17:00
Είσοδος Ελεύθερη