Παρέμβαση υπουργού Υγείας, Ανδρέα Ξανθού στο Αναπτυξιακό Συνέδριο Ηπείρου

Παρέμβαση υπουργού Υγείας, Ανδρέα Ξανθού στο Αναπτυξιακό Συνέδριο Ηπείρου
• Η Υγεία στα Αναπτυξιακά Συνέδρια .
Το πολιτικό μήνυμα της ενσωμάτωσης της θεματικής ενότητας «Υγεία» στα περιφερειακά  αναπτυξιακά συνέδρια , είναι ότι η συζήτηση για την ανάπτυξη της χώρας δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο σε οικονομικά μεγέθη  και δημοσιονομικούς δείκτες αλλά είναι ανάγκη  να συμπεριλάβει ποιοτικούς στόχους που αφορούν την κοινωνική συνοχή και τη γενικότερη  ευζωία των ανθρώπων , μεταξύ των οποίων κορυφαία σημασία έχει το καλό επίπεδο υγείας του πληθυσμού και φυσικά το υψηλό επίπεδο δημόσιων υπηρεσιών  υγείας. Η Υγεία είναι ένας χώρος που υλοποιούνται  με συνέπεια οι βασικές πολιτικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης ( καθολική  κάλυψη , προτεραιότητα στο ΕΣΥ , στροφή στην ΠΦΥ, «ηθικοποίηση» ) και εξασφαλίζεται  η κοινωνική ανταποδοτικότητα  των αυξημένων  φορολογικών βαρών  και ασφαλιστικών εισφορών . Αυτό που χρειαζόμαστε στη μετά το μνημόνιο περίοδο είναι ένα  νέο κοινωνικό συμβόλαιο με βάση το οποίο οι πολίτες θα συμβάλλουν ανάλογα με τις δυνατότητες τους στην επάρκεια των φορολογικών εσόδων με αντάλλαγμα υψηλού επιπέδου δημόσιες υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής φροντίδας .

• Στρατηγικές προτεραιότητες του Υπουργείου Υγείας
1. καθολική και ισότιμη κάλυψη του πληθυσμού , εξάλειψη της «υγειονομικής φτώχειας» , άρση των ανισοτήτων στην Υγεία
2. διεύρυνση του Δημόσιου χώρου , προτεραιότητα στη δημόσια περίθαλψη
3. στροφή στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ)  , την πρόληψη και τη  Δημόσια Υγεία  ως στρατηγική απάντηση στην κρίση του Συστήματος Υγείας , στις ακάλυπτες ανάγκες των πολιτών ,καθώς και στο αίτημα  ολιστικής , τεκμηριωμένης και ποιοτικής φροντίδα υγείας
4. ηθικοποίηση του Συστήματος Υγείας , διαφανής διακυβέρνηση, θεσμική εξυγίανση  στις προμήθειες και το φάρμακο , σχέδιο δράσης για τη διαφθορά
5. ανθρωποκεντρική φροντίδα με  έμφαση στα δικαιώματα των ασθενών
6. συνέργεια δημόσιων πόρων (γενική φορολογία- κοινωνική ασφάλιση)  για τη βιώσιμη   χρηματοδότηση του συστήματος υγείας -  διεύρυνση του δημοσιονομικού χώρου για επαρκή και αξιόπιστη κάλυψη των σύγχρονων  υγειονομικών αναγκών
7. τροποποίηση των κοινωνικών προσδιοριστών της ασθένειας (ανεργία, φτωχοποίηση, κοινωνικός αποκλεισμός, «ανθυγιεινές» συνθήκες του φυσικού-οικογενειακού-εργασιακού-κοινωνικού περιβάλλοντος , εξαρτήσεις, τροχαία δυστυχήματα κλπ)
8. επένδυση στην Υγεία ως κρίσιμο δείκτη δίκαιης και βιώσιμης ανάπτυξης και κοινωνικής ευημερίας

• Καθολική κάλυψη  διευρυμένων υγειονομικών και κοινωνικών αναγκών : η πρόκληση για το ΕΣΥ και το Κοινωνικό Κράτος στη μεταμνημονιακή Ελλάδα .
Είναι διεθνώς αναγνωρισμένο  , με βάση τα νεότερα επιστημονικά και επιδημιολογικά δεδομένα , ότι η μεγάλη πρόκληση των επομένων δεκαετιών για τα  Συστήματα  Υγείας και Κοινωνικής Προστασίας θα είναι η αντιμετώπιση των νέων αναγκών που δημιουργεί η γήρανση του πληθυσμού , ο επιπολασμός των χρονίων  παθήσεων και των νοσημάτων «φθοράς» , η πολυνοσηρότητα που πλήττει ιδιαίτερα τους ηλικιωμένους . Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΟΟΣΑ για την πρόληψη των ανισοτήτων λόγω γηρατειών ( Preventing Ageing Unequally) , οι άνθρωποι στα επόμενα χρόνια  θα ζουν περισσότερο αλλά με μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχειας ,  κακής υγείας και κοινωνικής ανισότητας . Η απάντηση από τη σκοπιά της πολιτικής υγείας είναι ένα αναβαθμισμένο δίκτυο δημόσιων υπηρεσιών αποθεραπείας-αποκατάστασης , ψυχοκοινωνικής φροντίδας, γηριατρικής φροντίδας , κέντρων ημέρας για ν. Altzheimer , κατ’ οίκον φροντίδας ,   παρηγορητικής φροντίδας  και φροντίδας τελικού σταδίου .   Αυτό είναι το μεγάλο έλλειμμα στο Κοινωνικό Κράτος της χώρας μας , εδώ εντοπίζεται η απόκλιση από τα οργανωμένα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας άλλων ευρωπαϊκών χωρών, αυτός πρέπει να είναι ο προνομιακός χώρος για ανάπτυξη σύγχρονων κοινωνικών πολιτικών μετά τη λήξη του μνημονιακού προγράμματος και της δημοσιονομικής επιτροπείας.

• Η αναδιοργάνωση της κοινωνικής φροντίδας σε επίπεδο κοινότητας
1. Η ΠΦΥ ως «πύλη εισόδου» ανθρωποκεντρικής φροντίδας -  αλλαγή υποδείγματος στο ιατροκεντρικό-νοσοκομειοκεντρικό μοντέλο- τροποποίηση της εδραιωμένης αντίληψης ότι υψηλής ποιότητας υγειονομική φροντίδα παρέχεται  μόνο στο νοσοκομείο και μόνο από πολύ εξειδικευμένους γιατρούς . ΗΠΦΥ λόγω του «οριζόντιου» χαρακτήρα της εστιάζει τις δραστηριότητες της όχι μόνο στο άτομο  και στη νόσο αλλά ταυτόχρονα στην οικογένεια και στην κοινότητα , συμβάλλοντας πολύ πιο αποτελεσματικά στις πολιτικές πρόληψης και Δημόσιας Υγείας. Συνεισφέρει στην διασύνδεση του Συστήματος Υγείας με τις τοπικές κοινωνίες , ταυτοποιεί  τις ευάλωτες και αποκλεισμένες ομάδες του πληθυσμού και «ανιχνεύει» ακάλυπτες ανάγκες που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
2. Η δικτύωση των υπηρεσιών ΠΦΥ- Ψυχικής Υγείας- Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων- Κοινωνικής Προστασίας ( Κέντρα Κοινότητας, ΚΑΠΗ, ΚΗΦΗ, Βοήθεια στο Σπίτι ) με στόχο τη βελτίωση της αποδοτικότητας σε όλη την «αλυσίδα φροντίδας» και τη συγκρότηση  ενός ολοκληρωμένου  συστήματος  πρόληψης, προαγωγής  της υγείας , ολιστικής και συνεχούς υγειονομικής φροντίδας , ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και κοινωνικής ενσωμάτωσης . 

• Η αναπτυξιακή διάσταση της  Υγείας και της άρσης των υγειονομικών ανισοτήτων 
Σύμφωνα με μελέτη του ΠΟΥ μια μείωση 1% της ανισότητας στην Υγεία συμβάλλει κατά 0,15% στην αύξηση του ΑΕΠ . Η πολιτική λοιπόν της καθολικότητας και της ισότητας στην πρόσβαση στο Σύστημα Υγεία που ακολουθεί η κυβέρνηση , πέρα από την προφανή θετική συνεισφορά της στα υγειονομικά standards της χώρας και στην κοινωνική συνοχή και αξιοπρέπεια , έχει και αναπτυξιακή διάσταση . 
• Η Υγεία ως πρόταγμα Ισότητας και Δημοκρατίας
Η Υγεία επηρεάζεται από τις κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες , το επίπεδο εκπαίδευσης και τις συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων . Το προσδόκιμο ζωής  διαφέρει σημαντικά ανάλογα με το εισοδηματικό status ενώ η εμφάνιση σοβαρής ασθένειας οδηγεί σε πολύ μεγάλη μείωση εισοδημάτων τους ανειδίκευτους εργαζόμενους και όσους έχουν χαμηλό μορφωτικό επίπεδο. Άρα ο στόχος  «Υγεία για όλους» του ΠΟΥ και της Διακήρυξης της Άλμα-Άτα  ( 1978)   είναι πάνω απ’ όλα ένα πρόταγμα Ισότητας και μια βαθιά πολιτική επιλογή.  Το ζήτημα της Δημοκρατίας στην Υγεία εντοπίζεται στα προβλήματα της καθολικής κάλυψης  , των ισότιμων ευκαιριών πρόσβασης για ίση ανάγκη , της ισότητας στο αποτέλεσμα των θεραπευτικών παρεμβάσεων , της δίκαιης κατανομής των χρηματοδοτικών βαρών και της  διαφάνειας των συναλλαγών των πολιτών  με τους παρόχους υγείας.