Κινδυνεύουμε να βρεθούμε χωρίς νέα φάρμακα; Μήπως η Roche χτύπησε την καμπάνα για μια θύελλα που έρχεται;

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, διευθυντή σύνταξης, medlabnews.gr / iatrikanea
Από την πρώτη ημέρα που η χώρα βυθίστηκε στα χρόνια των μνημονίων από εκείνη την στιγμή η υγεία πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι και τώρα πια αποτυπώνονται από φορείς και διεθνείς οργανισμούς. Η υγεία των Ελλήνων γίνεται κάθε μέρα και χειρότερη και κάθε μέρα τα προβλήματα που ξεπετάγονται σε όλους τους τομείς είναι δυσεπίλυτα για να μην πούμε ανυπέρβλητα.

Όλα ξεκινούν από ένα κακό. Από το οικονομικό. Σε αυτό προστίθενται αγκυλώσεις που έχουν αναπτυχθεί από την εποχή που το Ελληνικό κράτος αποκτούσε σύστημα υγείας. Ποτέ δεν μπορέσαμε να έχουμε κάτι ολοκληρωμένο και σωστό. Νόμοι με παραθυράκια, νόμοι, εγκύκλιοι, προεδρικά διατάγματα, το ένα να ακυρώνει το άλλο και στο τέλος να μην βγάζει κανείς κανένα νόημα. Σελίδες ατελείωτες χαρτιού που για να μπορέσει ένας μη ειδικός να καταλάβει τι εννοεί θα πρέπει να περάσει μια απίστευτη ταλαιπωρία σε δημόσιες υπηρεσίες και σε "μαγαζάκια" που άνοιξαν μόνο γι'αυτό τον σκοπό. Πολύ λίγοι μπόρεσαν να κωδικοποιήσουν κάποιους  από αυτούς τους νόμους και αυτό για να μπορέσουν να βγάλουν πρώτα οι ίδιοι κάποιο νόημα ίσως για κάποιον ενδιαφερόμενο.

Αυτό όλο το χάος ευνοεί κάποιους που μπορούν αξιοποιώντας την κατάσταση να κερδίζουν από τα νομοταγή κορόιδα. Θα μου πείτε αυτό είναι το Ελληνικό κράτος παντού. Στον χώρο της υγείας όμως τα πράγματα είναι χειρότερα, ίσως γιατί έχει να κάνει με ένα πολύτιμο αγαθό.

Με την ευκαιρία λοιπόν του κράτους που απόλεσε την κυριαρχία του, οι δανειστές επέβαλαν πρώτον τεράστιες περικοπές και δεύτερον με βάση την εμπειρία τους, μνημονιακούς νόμους προκειμένου να επιβάλουν κάποια τάξη. Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την Υγεία έχουν στην κυριολεξία κατακρεουργηθεί από 23 δισ. ευρώ το 2009 σε 3,7 δισ. ευρώ το 2018, αντιπροσωπεύοντας μόλις το 4% του ΑΕΠ και με τα αστικά όρια να είναι κάτω από «το όριο ασφαλείας ενός συστήματος Υγείας», το οποίο υπολογίζεται στο 6% του ΑΕΠ και από το μέσο ευρωπαϊκό όρο (7% του ΑΕΠ). Κάποια κονδύλια εξακολουθούν για άλλη μια χρονιά το 2017 να βαίνουν μειούμενα, όπως για παράδειγμα η κρατική χρηματοδότηση του ΕΟΠΥΥ και του ΠΕΔΥ, κάτι που συνιστά απόλυτη επιδείνωση όσον αφορά την παροχή υπηρεσιών Υγείας, Φαρμάκου και Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης. Oι δαπάνες των νοσοκομείων το 2018 πρέπει να μειωθούν σε 2,5 δισ. ευρώ, από 3 δισ. ευρώ φέτος, η δε χρηματοδότηση του ΕΟΠΥΥ περιορίζεται κατά 226 εκατ. ευρώ το 2018 την ίδια ώρα που οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του οργανισμού παραμένουν στα ύψη.

Μετά από αυτά ιατροί, νοσηλευτές, κλινικές, διαγωνιστικά κέντρα, φαρμακοποιοί αλλά και η φαρμακοβιομηχανία βρίσκονται καθημερινά με διάφορα θέματα στην επικαιρότητα. Οι περικοπές από την στιγμή που έπρεπε να μαζευτούν τα οικονομικά της υγείας, έφτασαν να είναι τεράστιες. Θηριώδεις οργανισμοί όπως ο ΕΟΠΥΥ και ο ΕΦΚΑ κλήθηκαν να αναλάβουν να συρρικνώσουν τους πόρους για την υγεία με μεθόδους πρωτόγνωρες και μοναδικές σε όλο τον κόσμο. Εφαρμόστηκε στρεβλά το clawback και το rebate, που ενώ σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο είχε την έννοια των bonus ή την διασφάλιση των μη υλοποιήσιμων στόχων σε υπεραμειβόμενα στελέχη, σε εμάς λειτούργησαν και λειτουργούν τιμωρητικά.
Αυτό σημαίνει ότι εφόσον έχεις ένα συγκεκριμένο ποσό ορίσεις για μια χρονιά και δεν μπορείς να το ξεπεράσεις, όσο πιο μεγάλη χρήση κάνεις του συστήματος υγείας (από το φάρμακο μέχρι τις εξετάσεις και τα αναλώσιμα υλικά) τόσο πιο μεγάλη ζημιά θα υποστούν όσοι παρέχουν αυτές τις υπηρεσίες!!!. Με αυτόν τον τρόπο το κράτος ασκεί κοινωνική πολιτική, αφού εύκολα λέει ότι θα κάνω εξετάσεις δωρεάν ή θα παρέχω υπηρεσίες στους ανασφάλιστους ή στους πρόσφυγες. Και ο προϋπολογισμός κάθε χρόνο μειώνεται, ενώ από την άλλη η ζήτηση σε υπηρεσίες λόγω της φτώχειας και της ανεργίας αυξάνει.

Η πίεση στον ιδιωτικό τομέα γίνεται ακόμα πιο αφόρητη αφού το ίδιο το κράτος αυτά τα περιορισμένα χρήματα που είναι να δώσει τα καθυστερεί αυξάνοντας και τα ληξιπρόθεσμα αλλά και τα τρέχοντα. Μήνες και σε κάποιες περιπτώσει χρόνια κάνουν να πληρωθούν εταιρείες και ιδιώτες από τον ΕΟΠΥΥ.

Αποτέλεσμα ασφυξία. Ασφυξία σε όλους τους τομείς της υγείας. Τα τελευταία χρόνια έχοντας και άλλους περιορισμούς όπως τραπεζικούς (κεφαλαιακοί περιορισμοί), απουσία δανείων και κεφαλαίων κίνησης, κάνουν το όλο κλίμα ακόμα πιο δύσκολο.

Η αβεβαιότητα αυτή που υπάρχει και το απρόβλεπτο χωρίς κανόνες κάνει εταιρείες όλων των κατηγοριών να μην μπορούν να λειτουργήσουν με τους κανόνες της οικονομίας. Δεν είναι δυνατόν να σχεδιάσει κάποιος πενταετή προϋπολογισμό κάτι που επιβάλλεται σε όλο τον κόσμο όπως ορίζει η ίδια η οικονομία. Ούτε φυσικά μπορεί μια εταιρεία του χώρου της υγείας να κάνει αναπτυξιακά σχέδια, αφού τις πιο πολλές φορές από την επομένη κιόλας τα σχέδια έχουν ανατραπεί, κάτι εξαιρετικά συνηθισμένο στην χώρα μας.

Όλη αυτή η κατάσταση δεν είναι δυνατόν να γίνει κατανοητή από εταιρείες του εξωτερικού. Τους μιλάς για όλα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα και σε ακούν περίεργα χωρίς να μπορούν να πιστέψουν ότι μπορεί να υπάρχει πολιτισμένη χώρα που να επιβάλει όλα αυτά σε όλους όσους παρέχουν κάποια υπηρεσία υγείας.

Μικρές εταιρείες έχουν κλείσει, άλλες έχουν συρρικνώσει της δραστηριότητα που είχαν παλαιότερα ή έχουν χάσει αντιπροσωπείες που είχαν με μηχανήματα ή με φάρμακα ή με αναλώσιμα.

Μετά από δέκα χρόνια κρίσης σε μια κατάσταση συνεχίζει το κράτος να ζητά και άλλες περικοπές ενώ οι ανάγκες του συστήματος είναι αυξημένες. Γιατροί έφυγαν στο εξωτερικό, εταιρείες δεκαετιών έκλεισαν, διαγνωστικά κέντρα, κλινικές ή έκλεισαν ή εξαγοράστηκαν.

Δυστυχώς τώρα πια καλό δεν περιμένει κανείς. Ο ΕΟΠΥΥ μη έχοντας χρήματα εφευρίσκει τρόπους για να αντεπεξέλθει στις ανάγκες του. Επιβάλει τον συμψηφισμό τάχα μου παλαιών clawback και rebate σε διαγνωστικά και κλινικές που μαζί με τα τρέχοντα ο λογαριασμός δεν βγαίνει. Από την άλλη επιβάλει πέρα από το clawback και rebate στις φαρμακοβιομηχανίες και επιπλέον 25% σε νέα φάρμακα.  Ο λογαριασμός δεν βγαίνει. Με αυτό τον τρόπο τα δύσκολα έρχονται. Είναι μαθηματικά βέβαιο ότι το επόμενο διάστημα θα δούμε λουκέτα όσα δεν είχαμε δει σε όλα τα χρόνια της κρίσης. Θα δούμε φάρμακα να μην υπάρχουν στα ράφια αλλά και νέα φάρμακα να μην μπορούν να δοθούν σε ασθενείς που τα έχουν ανάγκη.

Πίσω από όλα αυτά έχουν στηθεί μεγάλα fund που περιμένουν να εξαγοράσουν. Ήδη οι πρώτες εξαγορές έγιναν και θα συνεχιστούν. Κολοσσοί ετοιμάζονται να αλώσουν τα πάντα σε τιμές ευτελείς, από ανθρώπους που πάλεψαν τόσα χρόνια με την κρίση αλλά με τόσες αντιξοότητες τελικά λύγισαν. Και ότι γλιτώσει από τα fund θα τα ρημάξουν οι τράπεζες. Τίποτα όρθιο δεν θα μείνει.

Η εποχή που οι ρόλοι θα αναστραφούν είναι κοντά. Είναι που αντί να επιβάλει ο ΕΟΠΥΥ κανόνες, θα επιβάλει ο ένας και μοναδικός πάροχος τις τιμές όπως θα τον συμφέρουν.

Έτσι, ή δεν κατάλαβε τίποτα το Υπουργείο ή τα γνωρίζει και κάνει ότι δεν καταλαβαίνει. Δεν εκβιάζει όποιος έχει φτάσει στο απροχώρητο. Δεν εκβιάζει όποιος έχει ξεπεράσει τα όριά του, προ πολλού. Δεν εκβιάζει όποιος έδωσε - έδωσε έδωσε και το Υπουργείο του ζητά και άλλα.

Η Roche αρνούμενη να έχει το φάρμακό της στην θετική λίστα, ήταν η πρώτη που ακούστηκε, συζητήθηκε, λοιδορήθηκε. Όμως οι φαρμακοβιομηχανίες φωνάζουν χρόνια, χωρίς όμως να ακούγονται.
Υπάρχουν λύσεις αλλά δεν εφαρμόζονται.

Εκατομμύρια θα μπορούσε να κερδίζει το Ελληνικό κράτος από τις κλινικές μελέτες αν άλλαζε το πλαίσιο που τις διέπει στην χώρα μας, Όμως τίποτα. Επίσης πολλά θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν πολλά εκατομμύρια αξιοποιώντας την σύγχρονη τεχνολογία. Έγιναν βήματα αλλά αργά πολύ αργά με αποτέλεσμα τώρα τα χρήματα δεν φτάνουν. Επίσης χρήματα από ευρωπαϊκά προγράμματα ή από την ποσοτική χαλάρωση θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για την βελτίωση του όλου κλίματος, όμως και εκεί αντί να τρέχουν οι αρμόδιοι φορείς, βαδίζουν αργά πολύ αργά.
Λογικό λοιπόν είναι όλοι να είναι ανήσυχοι και πιο πολύ οι ίδιοι οι ασθενείς. Σύλλογοι ασθενών ζητούν, απαιτούν τα δικαιώματά τους και εκφράζουν τις ανησυχίες τους και με το δίκιο τους.
Δυστυχώς τα δύσκολα έρχονται.