5 απλοί τρόποι για την καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας

Η δυσκοιλιότητα επηρεάζει την ποιότητα ζωής και τουλάχιστον 1 στους 5 ενήλικες στην Ελλάδα την έχει αντιμετωπίσει, έστω και μία φορά στο παρελθόν. Η δυσκοιλιότητα ταλαιπωρεί πιο συχνά τις γυναίκες, τους ηλικιωμένους και τα άτομα, που δεν έχουν φυσιολογικό σωματικό βάρος, και είναι είτε ελλιποβαρείς είτε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.

Ορίζοντας τη δυσκοιλιότητα
Ως δυσκοίλιος χαρακτηρίζεται κάποιος που έχει λιγότερες από 3 κενώσεις την εβδομάδα. Συνήθως στη δυσκοιλιότητα τα άτομα αισθάνονται φούσκωμα και τα κόπρανα είναι σκληρά, ξηρά, μικρά σε μέγεθος και δύσκολο να αποβληθούν, ενώ συχνά η κένωση συνοδεύεται από πόνο. Η δυσκοιλιότητα αποτελεί σύμπτωμα και όχι ασθένεια. Αν κατανοηθεί η αιτία της, μπορεί να προληφθεί.

Πώς προκαλείται η δυσκοιλιότητα;
Για να καταλάβουμε τη δυσκοιλιότητα, πρέπει να δούμε πώς λειτουργεί το παχύ έντερο. Καθώς η τροφή διέρχεται μέσα από το παχύ έντερο, απορροφώνται τα υγρά της από το βλεννογόνο και σχηματίζονται τα κόπρανα. Τότε η σύσπαση των μυών ωθεί το περιεχόμενο προς το ορθό. Μόλις τα κόπρανα φτάσουν στο ορθό είναι πια σκληρά, γιατί το περισσότερο μέρος του νερού τους έχει απορροφηθεί.

Η δυσκοιλιότητα προκαλείται είτε όταν ο βλεννογόνος του παχέος εντέρου απορροφά πολύ νερό, είτε όταν η κινητικότητα των μυών είναι αργή, με αποτέλεσμα, τα κόπρανα να καθυστερούν να βγουν και να γίνονται ακόμα πιο σκληρά και ξηρά.

Συνήθη αίτια της δυσκοιλιότητας
Τα αίτια της αύξησης της συχνότητας της δυσκοιλιότητας, τα τελευταία χρόνια, αν και δεν είναι ακόμα απόλυτα ξεκάθαρα, φαίνεται να εξαρτώνται από το σύγχρονο τρόπο ζωής όσον αφορά στη διατροφή, κυρίως με τη μειωμένη κατανάλωση φυτικών ινών και την αύξηση του σωματικού βάρους, την καθιστική ζωή, το άγχος και στα πιεστικά επαγγελματικά ωράρια, που δεν επιτρέπουν στον εργαζόμενο να πάει «τουαλέτα» την ώρα που θέλει.

Η δυσκοιλιότητα πρέπει να διαγνωστεί από τον ειδικό γιατρό και να αντιμετωπιστεί φαρμακευτικά. Παρόλα αυτά, επειδή πολλές φορές η κατάχρηση κάποιων φαρμάκων (υπακτικών) μπορεί να αποτελέσει αιτία της δυσκοιλιότητας, γι‘ αυτό και εμείς θα αναφερθούμε στη συνέχεια σε φυσικούς και απλούς τρόπους αντιμετώπισης, αλλά κυρίως στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας. Ο πιο φυσικός τρόπος είναι η κατάλληλη διατροφή  η οποία μπορεί να αποτελέσει αποτελεσματική λύση στο πρόβλημα της δυσκοιλιότητας.

1. Αυξήστε την κατανάλωση φυτικών ινών
Για να αντιμετωπίσετε τη δυσκοιλιότητα, πρέπει να αυξήστε την κατανάλωση των διαιτητικών (ή φυτικών) ινών. Ένας ενήλικας πρέπει να προσλαμβάνει ημερησίως 25 – 30 γρ. φυτικών ινών. Οι ίνες αυξάνουν την κινητικότητα του εντέρου και κάνουν τα κόπρανα, πιο υδαρή και μαλακά. Προτιμήστε ινώδη λαχανικά, όπως είναι το μαρούλι από τα ωμά και τα χόρτα από τα βραστά. Ορισμένα λαχανικά, ευεργετικά για τον οργανισμό, αλλά όχι για τη δυσκοιλιότητα είναι το λάχανο, το κουνουπίδι, τα κολοκυθάκια, το καρότο, γι’ αυτό και θα πρέπει να περιορίζονται την περίοδο που πρέπει να αντιμετωπιστεί η δυσκοιλιότητα.
Από φρούτα, προτιμήστε αυτά που έχουν σποράκια (όπως το ακτινίδιο, η φράουλα, τα σύκα) ή φρούτα που μπορείτε να φάτε με τη φλούδα, όπως το ροδάκινο. Επίσης, αποξηραμένα φρούτα, όπως δαμάσκηνα, σύκα και σταφίδες.Ακόμη, μπορείτε να προτιμήσετε χυμούς ή ροφήματα φρούτων και λαχανικών πλούσια σε φυτικές ίνες. Προκειμένου να αυξήστε τις ίνες στη διατροφή σας, προτιμήστε τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα ολικής αλέσεως, καθώς και τα δημητριακά πρωινού ολικής αλέσεως. Περιορίστε την κατανάλωση τροφίμων με απλούς υδατάνθρακες, όπως τα ζυμαρικά, το απλό σταρένιο ψωμί και τις φρυγανιές, τα μπισκότα, τα κέικ και γενικώς ό,τι περιέχει επεξεργασμένο λευκό σιτάρι, καλαμπόκι, καθώς και το ρύζι και την πατάτα.

Από φαγητά προτιμήστε τα λαδερά, όπως το σπανάκι, τα φασολάκια, τις μπάμιες και τα όσπρια. Ορισμένα άτομα αναφέρουν ότι τους «βοηθάει» στην κένωση η πρόσληψη καφέ ή και το μέλι. Αυτό δε σημαίνει όμως ότι αν κάποιος είναι δυσκοίλιος πίνοντας ήδη καφέ ή τρώγοντας μέλι ότι θα πρέπει να αυξήσει την κατανάλωσή τους. Κάποιοι άλλοι θεωρούν πως οι ξηροί καρποί, παρόλο που είναι καρποί και περιέχουν λίπος, εντείνουν το πρόβλημα της δυσκοιλιότητας. Αυτό που πρέπει να έχουμε κατά νου είναι ένα τρόφιμο που βοηθάει κάποιον στις κενώσεις του, πιθανόν να μη βοηθάει κάποιον άλλον.

Τι να προσέξετε;
Στο σημείο αυτό, αξίζει να αναφέρουμε πως απότομη αύξηση της κατανάλωσης φυτικών ινών μπορεί να προκαλέσει γαστρεντερικές ενο­χλήσεις, γι’ αυτό και η ένταξή τους στη διατροφή πρέπει να γίνεται σταδιακά με παράλληλη αύξηση της κατανάλωσης νερού

Στον παρακάτω πίνακα μπορείτε να δείτε των πιο συνηθισμένων τροφίμων σε φυτικές ίνες.

2. Αυξήστε την πρόσληψη υγρών

Πιείτε άφθονα υγρά και κυρίως νερό. Τουλάχιστον 8 – 10 ποτήρια την ημέρα, προκειμένου να εξασφαλίστε την επαρκή ενυδάτωση του οργανισμού και συνεπώς και των κοπράνων σας. Αυξήστε την πρόσληψη χυμών, καθώς και υδαρών φαγητών, όπως σούπες, όχι όμως των αναψυκτικών. Προσέξτε στην κατανάλωση καφέ και τσαγιού, γιατί παρόλο που θεωρούνται υπακτικά, μπορεί να εντείνουν το πρόβλημα της δυσκοιλιότητας, κυρίως το τσάι. Σε κάποιους επίσης το γάλα μπορεί να εντείνει τη δυσκοιλιότητα, ενώ άλλους να τους βοηθήσει. 

3. Μειώστε τα επεξεργασμένα τρόφιμα

Μειώστε την πρόσληψη επεξεργασμένων τροφίμων και fast – food, που είναι πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά και απλά σάκχαρα, γιατί φαίνεται ότι δυσχεραίνουν τη δυσκοιλιότητα. Παρ’ όλα αυτά μην αποκλείετε το λίπος από τη διατροφή και προπαντός την περίοδο που αντιμετωπίζετε τη δυσκοιλιότητα, μην κάνετε αυστηρή υποθερμιδική δίαιτα, η οποία θα οδηγήσει σε μειωμένη πρόσληψη λίπους, ινών και ίσως και υγρών, άρα θα χειροτερέψει την κατάσταση. Από τα έλαια, προτιμήστε το ελαιόλαδο, γιατί όπως όλα τα λίπη, διεγείρει την έκκριση χολοκυστοκινίνης και της χολής, η οποία ως πλούσια σε αλάτι κάνει τα κόπρανα πιο υδαρή και επομένως ανακουφίζει από τη δυσφορία. 

4. Καταναλώστε προβιοτικά και πρέβιοτικά

Αυξήστε την πρόσληψη προβιοτικών και πρεβιοτικών. Ως προβιοτικά ορίζονται ζωντανοί μικροοργανισμοί, που όταν χορηγηθούν σε επαρκή ποσότητα προσφέρουν πολλά οφέλη στον ανθρώπινο οργανισμό. Μεταξύ άλλων, φαίνεται ότι βοηθάνε και στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας, μέσω της ρύθμισης του pH στο κόλον, βελτιώνοντας την κινητικότητα του παχέος εντέρου και μειώνοντας το χρόνο διέλευσης της τροφής. Προτιμήστε τρόφιμα όπως το κεφίρ και διάφορα γαλακτοκομικά εμπλουτισμένα σε προβιοτικά, κυρίως γιαούρτια.

5. Εντάξτε την άσκηση στην καθημερινότητά σας

Αυξήστε τη φυσική σας δραστηριότητα. Θα βοηθήσει στην ενεργοποίηση και στην αύξηση της κινητικότητας του εντέρου. Προσπαθήστε να πηγαίνετε για αφόδευση κάθε φορά που δημιουργείται το αίσθημά της, προκειμένου να μην καταπιέζεται και αδρανεί η όλη λειτουργία και κινητικότητα του εντέρου.

Χειρουργική αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας: Είναι απαραίτητη;

Το μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών δεν χρήζει χειρουργικής παρέμβασης. Παρόλα αυτά, μια μειοψηφία ασθενών με λειτουργικές ή ανατομικές διαταραχές πιθανών να επωφεληθεί από το χειρουργείο. Ωστόσο, οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση, είναι απαραίτητο να γίνει ενδελεχής έλεγχος προκειμένου να επιλεχθούν ορθά αυτοί που θα υποβληθούν σε επέμβαση. Ο έλεγχος αυτός περιλαμβάνει:

Λήψη ιστορικού - Κλινική εξέτασηΔιαγνωστικός έλεγχος με εξετάσεις όπως μανομετρία ορθοπρωκτικής χώρας, ηλεκτρομυογραφία κ.α

Τέλος, προεγχειρητικά γίνεται αναλυτική ενημέρωση του ασθενούς για τις οι προσδοκίες που πρόκειται να ικανοποιηθούν μετά τη χειρουργική επέμβαση.

mednutrition.gr

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΤΣΑΤΡΑΦΙΛΗΚλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, M.Sc.

Η Σταυρούλα Τσατραφίλη είναι Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, με μεταπτυχιακή ειδίκευση στην Κλινική Διατροφή (MSc). Παράλληλα είναι και Αισθητικός - Κοσμητολόγος. Παρέχει τις υπηρεσίες της, στο Ινστιτούτο και γραφείο της στη Μυτιλήνη και είναι επιστημονική συντάκτρια του medNutrition.