«Μαραθώνια» συζήτηση-ενημέρωση για τους υδρογονάνθρακες στο Δήμο Ζαγορίου... διαμαρτυρία κατά των υδρογονανθράκων έξω από το Συνεδριακό Κέντρο

 Και διαμαρτυρία κατά των υδρογονανθράκων έξω από το Συνεδριακό Κέντρο στα Άνω Πεδινά,

Το μείζον θέμα των επιπτώσεων από τις έρευνες και την πιθανή εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην περιοχή του Ζαγορίου και ευρύτερα στην Ήπειρο, συζητήθηκε διεξοδικά σε ανοιχτή  εκδήλωση που διοργάνωσε ο Δήμος Ζαγορίου με τη
ν υποστήριξη του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. με τη συμμετοχή ειδικών επιστημόνων και πολλών άλλων ενδιαφερομένων.

Εκείνο που προέκυψε, εκτός από την αντίδραση που καταγράφηκε,  από τις εισηγήσεις, ερωτήσεις και τοποθετήσεις είναι ότι το έργο ανάπτυξης υδρογονανθράκων στην Ήπειρο θα εξελιχθεί βήμα βήμα και με αυστηρούς κανόνες προστασίας του περιβάλλοντος.

Ειδικότερα για την περιοχή του Ζαγορίου οι γεωφυσικές σεισμικές έρευνες, που δεν θα έχουν ιδιαίτερες επιπτώσεις, αφορούν μικρή έκταση, στις Τοπικές Κοινότητες Άνω και Κάτω Πεδινών, Ελαφοτόπου, Μεσοβουνίου και Ασπραγγέλων (Βρύση Πασιά) και γενικότερα δεν αποτελεί ο Δήμος επίκεντρο του όλου έργου.

Ωστόσο, οι αντιδράσεις από πλευράς μελών της Πρωτοβουλίας Πολιτών Ενάντια στις Εξορύξεις Υδρογονανθράκων στην Ήπειρο δεν κάμφθηκαν, ούτε και ο προβληματισμός που έχει αναπτυχθεί το τελευταίο διάστημα.

Σε μια μαραθώνια διαδικασία που διήρκησε περισσότερες από εννέα ώρες στο συνεδριακό κέντρο των Άνω Πεδινών, εκπρόσωποι του Υπουργείου, ειδικοί επιστήμονες και πολλοί άλλοι εμπλεκόμενοι, αλλά και πολίτες οι οποίοι αντιδρούν συνολικά στο έργο ανάπτυξης των υδρογονανθράκων, συζήτησαν διεξοδικά το όλο ζήτημα, χωρίς να λείψουν και οι στιγμές έντασης.

Στην εναρκτήρια ομιλία του ο Δήμαρχος Βασίλης Σπύρου, αναφέρθηκε στην θέση του Δημοτικού Συμβουλίου με την ανάκληση της απόφασης με την οποία δίνονταν στην ανάδοχο κοινοπραξία η άδεια έρευνας σε δημοτικές εκτάσεις (οι οποίες είναι ελάχιστες),  σημειώνοντας  ότι υπάρχει έντονος προβληματισμός μεταξύ των συνδημοτών και απουσία ουσιαστικής ενημέρωσης, αλλά και αγωνία για το μέλλον της περιοχής ως προς την διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος και την τουριστική ανάπτυξη στην οποία έχει επενδύσει.

Ο κ. Σπύρου  έθεσε το καίριο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί, εάν συνάδει με τις αναπτυξιακές προοπτικές του Ζαγορίου η έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων.Η απουσία ενημέρωσης και η ελλιπής διαβούλευση, καθώς και η αξιοπιστία της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), καθώς και του Περιβαλλοντικού Σχεδίου Δράσης, ήταν τα σημεία που υπερτονίστηκαν από όσους αντιδρούν στις έρευνες και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, μαζί και τα οφέλη που θα προκύψουν κι αν αξίζει να μπει σε αυτή τη διαδικασία ο τόπος.

Ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών Μιχάλης Βερροιόπουλος, απαντώντας σε ερωτήσεις και κριτική,  υπεραμύνθηκε των ενεργειών του Υπουργείου και συνολικά της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ που είχε καταψηφίσει (ως ετεροβαρή για το δημόσιο) το 2014 στη βουλή τη σύμβαση και  για την περιοχή μας και όπως είπε, ως κυβέρνηση προσπαθεί να διαχειριστεί με τον καλύτερο τρόπο όσα παρέλαβε και να προασπίσει το περιβάλλον.

Ο Προϊστάμενος Αυτοτελούς Τμήματος Υδρογονανθράκων του ΥΠΕΝ, Ιωσήφ Αθανασιάδης παρουσίασε το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων και αναφερόμενος στο άρθρο 12 της σύμβασης παραχώρησης, σημείωσε ότι η διαδικασία θα εξελιχθεί βήμα βήμα και για κάθε στάδιο του έργου θα  απαιτούνται οι ανάλογες αδειοδοτήσεις και τόνισε ότι όλα θα γίνουν με σεβασμό στο περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά.Από το αρμόδιο τμήμα για τα εξορυκτικά έργα της Δ/νσης Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του ΥΠΕΝ, ο Αλέξανδρος Κουλίδης αναφέρθηκε στην αυστηρή νομοθεσία και τον έλεγχο που διέπει το έργο των υδρογονανθράκων και χαρακτήρισε τη ΣΜΠΕ ως «υπερλεπτομερή, (υπενθυμίζοντας τη θετική γνωμοδότηση του Περιφερειακού Συμβουλίου, της  Επιτροπής Περιβάλλοντος για την ακρίβεια) και μαζί τα δυο Περιβαλλοντικά Σχέδια Δράσης, υποστηρίζοντας ότι δεν προκύπτει καμιά ορατή, σημαντική επίπτωση στο περιβάλλον. Επισήμανε ότι  αρχίζει μια σειρά αδειοδοτήσεων για τα επόμενα στάδια του έργου και αν κάτι κριθεί αντίθετο στην προστασία του περιβάλλοντος, τόνισε ότι  δεν θα αδειοδοτηθεί.

Ο Διευθυντής του ΙΓΜΕ ΣΤΗΝ Ήπειρο Δρ. Ευάγγελος Νικολάου αναφέρθηκε στο πλούσιο υδάτινο δυναμικό της περιοχής, την διαρκή παρακολούθησή του με το δίκτυο που έχει εγκαταστήσει και το οποίο θα επεκταθεί (από 82 στα 110 σημεία), ενόψει της έρευνας για υδρογονάνθρακες, σημειώνοντας ότι η γεωφυσική έρευνα δεν θα έχει καμιά επίπτωση στο υπόγειο υδάτινο δυναμικό, θα λύσει απορίες για το γεωλογικό υπόβαθρο της Ηπείρου.

Για την περιοχή του Ζαγορίου υποστήριξε ότι δεν υπάρχει κίνδυνος, αφού ο σχηματισμός από φλύσχη είναι αδιαπέραστος το νερό βρίσκεται σε βάθος 500-700 μέτρων και το ενδιαφέρον για υδρογονάνθρακες βρίσκεται κάτω από αυτόν σε βάθος άνω των 3.000 μέτρων και άρα δεν μπορεί να αναμιχθεί νερό με πετρέλαιο.

«Δεν μπορεί να είναι η επαγόμενη σεισμικότητα η ανησυχία του Ζαγορίου, αλλά οι φυσικοί σεισμοί», τόνισε στην εισήγησή του ο Καθηγητής Γεωφυσικής του ΑΠΘ, Σεισμολόγος Κώστας Παπαζάχος, αναλύοντας τα ισχύοντα διεθνώς και στη χώρα μας για τη σχέση ερευνών με την λεγόμενη επαγόμενη σεισμικότητα που μπορεί να προκληθεί από την παρέμβαση. Μόνο παροδική όχληση και τίποτε παραπάνω θα είναι το αποτέλεσμα από τις γεωφυσικές έρευνες. Σε ότι αφορά τη μέθοδο «fracking» (τέθηκε από πολλούς με ερωτήσεις και παρεμβάσεις) για την παραγωγή πετρελαίου αποτελεί, όπως ανέφερε με παραδείγματα από Αμερική και Καναδά ο κ. Παπαζάχος,  σοβαρό κίνδυνο για πρόκληση σεισμών, όταν το νερό που χρησιμοποιείται περισσεύει και διοχετεύεται σε μεγάλα βάθη, αλλά αυτή δεν χρησιμοποιείται στην Ευρώπη.

Ο Δημήτρης Πασχάλης, Μηχανικός Εμπορικού Ναυτικού με εμπειρία δεκαετιών από τη δουλειά του σε τάνκερ και γκαζάδικα, τάχθηκε κατά των εξορύξεων υδρογονανθράκων στην Ήπειρο, λέγοντας ότι τα κέρδη  θα είναι για τις εταιρείες και όχι για τους πολίτες.

Μάλιστα, σημείωσε, ότι πιθανές εξορύξεις σχιστολιθικού πετρελαίου και φυσικού αερίου θα μειώσουν τα αποθέματα νερού. Αναφέρθηκε και στη μεταφορά μέχρι το λιμάνι Ηγουμενίτσας και τους κινδύνους που υπάρχουν για το περιβάλλον. Χαρακτήρισε την Ήπειρο ως… Κουβέιτ των νερών και άλλων «βαρειών» βιομηχανιών, όπως τον τουρισμό, τα βουνά, τα προϊόντα του αγροδιατροφικού κλάδου, παραγωγικά μοντέλα διαμετρικά αντίθετα με το πετρέλαιο.

Ο Καθηγητής Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής ΑΠΘ και Δ/ντης Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής ΑΠΘ, Γρηγόρης Τσόκας αναφέρθηκε στη διαδικασία της έρευνας για υδρογονάνθρακες και ανέπτυξε όλα τα στάδια. Όλα τα προηγούμενα χρόνια στην Ήπειρο έγιναν έρευνες σε 1.516 χιλιόμετρα σεισμικών γραμμών και 14 γεωτρήσεις με κύρια αυτή της Enterprise oil κοντά στο Καλπάκι και τώρα θα γίνουν σε μήκος 500 χιλιομέτρων.

Η Σοφία Σταματάκη, Καθηγήτρια ΕΜΠ, Τεχνολογία Γεωτρήσεων – Εκμετάλλευση Υδρογονανθράκων και πρώην Πρόεδρος της ΕΔΕΥ, είπε ότι συμμερίζεται τις ανησυχίες και τους φόβους των πολιτών και εμφανίστηκε καθησυχαστική, αναφέροντας ότι οι 14 γεωτρήσεις που έγιναν μέχρι τώρα στην Ήπειρο, δεν άφησαν κάποιο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Επίσης,  ζήτησε να σταματήσει κάθε συζήτηση για το «fracking» γιατί δεν υπάρχει σχιστολιθικό αέριο στην περιοχή μας και στην Ελλάδα (πλην Έβρου).

Ο Νίκος Βαρότσης, Καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης, στη Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, αναφέρθηκε στους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν, στην έρευνα πρακτικά ανύπαρκτοι, ενώ στην εκμετάλλευση μόνο αν γίνεται με «fracking», μέθοδος που δεν αφορά την περιοχή αφού δεν υπάρχουν σχιστολιθικοί υδρογονάνθρακες. Ο κ. Βαρότσης εκτός των άλλων συμφώνησε με πρόταση του Καθηγητή Σεισμολογίας Άκη Τσελέντη για τοποθέτηση δικτύου σεισμογράφων πριν την πετρελαϊκή έρευνα για να καταγραφεί αν αυτή συνδέεται με πιθανή έξαρση της σεισμικότητας.

Ο Σπυρίδων Μπέλλας, Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων Α.Ε. (ΕΔΕΥ), αναφέρθηκε στην ίδρυση και τους σκοπούς της εταιρείας και σε ότι αφορά την Ήπειρο, στην παραχώρηση της έκτασης 4.200 τετραγωνικών χιλιομέτρων στην κοινοπραξία, σήμερα, Repsol-Energean, στο χρονοδιάγραμμα των ερευνών, των δυο διερευνητικών γεωτρήσεων στα οφέλη για το δημόσιο και την Περιφέρεια από την ενδεχόμενη εκμετάλλευση.

Θέμα αξιοπιστίας των μελετών και αδειοδοτήσεων, αλλά και έλλειψης διαβούλευσης με την τοπική κοινωνία, έθεσε στην εισήγησή του ο Σαράντης Δημητριάδης, Ομότιμος Καθηγητής του Τομέα Ορυκτολογίας- Πετρολογίας-Κοιτασματολογίας του Τμήματος Γεωλογίας της Σχολής Θετικών Επιστημών του ΑΠΘ. Ο κ. Δημητριάδης αναρωτήθηκε τι θα συμβεί στα επόμενα στάδια των ΜΠΕ που θα απαιτηθούν και πως θα εφαρμοστεί η νομοθεσία για την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου.

Στοιχεία από το Περιβαλλοντικό  σχέδιο δράσης και προγράμματος παρακολούθησης περιβαλλοντικών και κοινωνικών παραμέτρων γεωφυσικής έρευνας στην Ήπειρο, παρουσίασε εκ μέρους της εταιρείας ΕNVECO, ο μελετητής  Σπύρος Παπαγρηγορίου.

Σε ότι αφορά το Ζαγόρι οι έρευνες θα γίνουν σε συνολικό μήκος 15,5 χιλιομέτρων (4% του  προγράμματος των 500 χιλιομέτρων) και ειδικότερα σε εκτάσεις της Δ.Ε. Κεντρικού Ζαγορίου, εκ των οποίων 8,5 χλμ σε φυσική βλάστηση, 3 χλμ σε καλλιέργειες και 4 χλμ άλλες χρήσεις. Σε κάποια σημεία θα απαιτηθεί πρόσβαση σε μηχάνημα πλάτους έως 3 μέτρα, ενώ ο εξοπλισμός μπορεί να μεταφέρεται, εκτός από μικρά αυτοκίνητα και  με ελικόπτερο για να μην πειραχθεί το φυσικό περιβάλλον.

Υπέρ της ορθολογικής αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου της χώρας τάχθηκε ο Πρόεδρος Συλλόγου Ελλήνων Γεωλόγων, Ξενοφώντας Σταυρόπουλος, επικεντρώνοντας όχι στην έρευνα που, όπως είπε, δεν έχει επίπτωση στο περιβάλλον, αλλά στην εκμετάλλευση. Σύμφωνα με τον κ. Σταυρόπουλο χρειάζεται να  ληφθούν μέτρα προστασίας και περιορισμού των επιπτώσεων μέσα από την ΣΜΠΕ και να υπάρχει σωστό Σχέδιο Περιβαλλοντικής Δράσης το οποίο θα ελέγχεται σε όλα τα στάδια του έργου για αυστηρή τήρηση των περιβαλλοντικών όρων και σεβασμό στο περιβάλλον.

Η Ελευθερία (Λίλα) Τσάτση, μίλησε ως εκπρόσωπος της Ένωσης Τουριστικών Επιχειρήσεων Ζαγορίου, αλλά και ως μέλος της Πρωτοβουλίας Πολιτών, επικεντρώνοντας στον τουρισμό και το φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Η κ. Τσάτση εκτός των άλλων εξέφρασε την άποψη ότι το ελληνικό κράτος δεν θα τηρήσει τα προβλεπόμενα στις μελέτες και κατήγγειλε την έλλειψη ενημέρωσης που υπήρξε το προηγούμενο διάστημα και την διαβούλευση που δεν έγινε.

«Ξεκάθαρα λέμε νερό και όχι πετρέλαιο», είπε σε κάποιο σημείο της τοποθέτησής της και αναρωτήθηκε, δεδομένου ότι παγκοσμίως μειώνονται τα αποθέματα γιατί πρέπει να γίνει στην Ήπειρο το «κύκνειο άσμα» των πετρελαϊκών εταιρειών, όταν η εκτιμώμενη ποσότητα δεν είναι μιας εβδομάδας παραγωγή στη Σαουδική Αραβία. Η κ. Τσάτση αναφέρθηκε ιδιαίτερα στον τουρισμό στον οποίο επένδυσε το Ζαγόρι και συνολικά η Ήπειρος και επικαλέστηκε και επιστολή τουριστικού πράκτορα του Ισραήλ ότι δεν θα ξανάρθουν σε μια Ήπειρο με πετρέλαια.

Στον κύκλο ερωτήσεων που ακολούθησε τοποθετήθηκαν και έθεσαν ερωτήματα, ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας ΣΤΟ Δήμο Ζαγορίου, Γαβριήλ Παπαναστασίου, ο δημοτικός σύμβουλος της ίδιας παράταξης Ηλίας Ράπτης οι οποίοι εξέφρασαν τον προβληματισμό, μίλησαν για απουσία ενημέρωσης και διαβούλευσης και ζήτησαν να ξεκαθαριστεί εάν θα υπάρξουν επιπτώσεις για την περιοχή. Πολλοί από τους συμμετέχοντες, μέλη της Πρωτοβουλίας Πολιτών και όχι μόνο πήραν το λόγο και οι περισσότερες τοποθετήσεις ήταν αρνητικές στο έργο των υδρογονανθράκων στην Ήπειρο, ενώ δόθηκαν και απαντήσεις από τον Γενικό Γραμματέα και τα στελέχη του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Στο κλείσιμο της εκδήλωσης ο εκπρόσωπος της κοινοπραξίας Repsol-Energean, Κωνσταντίνος Νικολάου  πρόσωπο με εμπειρία στις έρευνες και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, όπως ο ίδιος δήλωσε, απάντησε σε καίρια ερωτήματα και στο εύλογο, εάν όλη η φασαρία γίνεται για 50-100 εκατομμύρια βαρέλια πετρέλαιο, παρέπεμψε στην ολοκλήρωση των ερευνών για το αποτέλεσμα, εκτίμησε ωστόσο ότι πρόκειται για τεράστιες ποσότητες υδρογονανθράκων και  μίλησε για μεγάλες πιθανότητες να βρεθεί φυσικό αέριο. Επίσης, υποστήριξε ότι δεν ενδιαφέρουν την κοινοπραξία οι μη συμβατικοί υδρογονάνθρακες.

Ο κ. Νικολάου είπε ότι η κοινοπραξία είναι υποχρεωμένη να εφαρμόσει τη σύμβαση της με το δημόσιο και για τα άλλα ζητήματα που τίθενται έδειξε προς την Πολιτεία.

Την εκδήλωση παρακολούθησαν μεταξύ των άλλων, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, Μερόπη Τζούφη, Γιάννης Στέφος, Γιάννης Καραγιάννης, ο Δήμαρχος Πωγωνίου Κώστας Καψάλης, ο αντιδήμαρχος Ιωαννίνων Παντελής Κολόκας, ο πρόεδρος του Δ.Σ. του δήμου Ζαγορίου Νίκος Βρακότας, οι αντιδήμαρχοι Άγγελος Αρμένης και Δημήτρης Εξάρχου, οι δημοτικοί σύμβουλοι Αγγελική Ράπτη και  Ελευθέριος Γιώτης, ο πολιτευτής των ΑΝ.ΕΛ.  Γ. Βασιλείου, ο πρώην υπουργός Αντώνης Φούσας, ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συνδέσμου Ζαγορισίων Γιώργος Παπαλεοντίου, εκπρόσωποι άλλων δήμων και φορέων της περιοχής, καθώς και κάτοικοι.