Αρχοντικά σπίτια&γραφικά σοκάκια ..σε έναν απο τους ομορφότερους παραδοσιακούς οικισμούς της Κόνιτσας

Γαναδιό:Το Γαναδιό απέχει 22 km. από την Κόνιτσα και 5 km. από την εθνική οδό. Eίναι χτισμένο στα 890μ. υψόμετρο στις καταπράσινες πλαγιές του όρους Κλέφτης (1847μ). και είναι ένας από τους ομορφότερους χαρακτηρισμένους παραδοσιακούς οικισμούς της Κόνιτσας, γνωστός για τα πολύ ωραία αρχοντικά σπίτια και τα γραφικά σοκάκια του.

Σήμερα οι κάτοικοι του Γαναδιού κατά τους χειμερινούς μήνες σπάνια ξεπερνούν τους 15 και το εισόδημα τους προέρχεται από την καλλιέργεια μικρών εκτάσεων κηπευτικών και αμπελιών και από την παρασκευή τσίπουρου, ενώ το καλοκαίρι φτάνουν τα 200 άτομα.

Οι κάτοικοι του χωριού παλιότερα ήταν από τους πλουσιότερους της περιοχής και ασχολούνταν με το εμπόριο σε μέρη μακρινά και τις τραπεζικές συναλλαγές, πράγμα άλλωστε που διαπιστώνει κανείς εύκολα θαυμαζοντας τα πλούσια αρχοντόσπιτα που βλέπει ολόγυρά του. Αρκετοί άντρες του χωριού ασχολούνταν και με τη μαστορική τέχνη.

Ο πρώτος οικισμός στην περιοχή του Γαναδιού χρονολογείται από το 17ο αιώνα, στη θέση «λιβάδι», ενώ η ίδρυση του οικισμού στη σημερινή του θέση ανάγεται στα 1818. Στην κεντρική πλατεία του χωριού βρίσκεται η εκκλησία των Παμμακάριστων Ταξιαρχών, χτισμένη στο ρυθμό της τρίκλιτης βασιλικής, το 1856, από τον πρωτομάστορα Χαρισιάδη με γκριζόμαυρη πελεκητή πέτρα της περιοχής. Στο χωριό υπάρχουν επίσης διάσπαρτα ξωκλήσια. Εντός του χωριού υπάρχουν 4 τοξωτά μικρά πέτρινα γεφυράκια, τα οποία χρονολογούνται γύρω στο 1890. Η πέτρινη βρύση «Νατσαίοι» τροφοδοτεί με πόσιμο νερό ολόκληρο το χωριό.

Τα πετρόχτιστα σπίτια διακρίνονται για τη μαύρη πέτρα τους, την πλακόστρωτη σκεπή τους, το φρουριακό χαρακτήρα τους και τα λίγα ανοίγματα προς τους δημόσιους χώρους. Στην άκρη της όμορφης κεντρικής πλατείας του χωριού με το μεγάλο πλάτανο, βρίσκεται η τριώροφη οικία του Λάζαρου Ξινού (1860) με τον χαρακτηριστικό πύργο (κούλια) στη μία της πλευρά για εξασφάλιση άμυνας από τις συχνές ληστρικές επιδρομές. Πιο πέρα εντυπωσιάζει η οικία Γιούσιου (1909) με τις άριστα λαξευμένες πέτρες και το τοξωτό γεφυράκι στην είσοδο, που διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση.

Ξεχωριστή εμπειρία στο Γαναδιό αποτελεί το πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου στην πλατεία, που οργανώνει η αδελφότητα Γαναδιωτών με γλέντι, τοπικούς οργανοπαίχτες και παραδοσιακούς χορούς μέχρι τις πρωινές ώρες. Στις 26 Οκτώβρη διοργανώνεται "Γιορτή Μουσταλευριάς". Επίσης, στις 7 Νοεμβρίου γιορτάζει η κεντρική εκκλησία των Ταξιαρχών.

Στο μικρό καφενεδάκι στην γραφική πλατεία του χωριού μπορείτε να γευτείτε παραδοσιακά μεζεδάκια. Στη διπλανή κοιλάδα του Βουρκοπόταμου, σε εκτάσεις που ανήκουν στο Γαναδιό, στέκουν δύο ερειπωμένοι νερόμυλοι, καθώς και δυο μικρά τοξωτά πέτρινα γεφύρια, τα οποία θα προσεγγίσετε από το δρόμο που οδηγεί προς την Πουρνιά και την Αγία Παρασκευή.