Παγκόσμια Ημέρα Υγείας, για Καθολική Κάλυψη Υπηρεσιών Υγείας, Για Όλους. Στην Ελλάδα;

του Aλέξανδρου Γιατζίδη, διευθυντή σύνταξης, medlabnews.gr iatrikanea

Η 7η Απριλίου έχει καθιερωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ως η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας και αφιερώνεται κάθε χρόνο σε θέμα σχετικό με την υγεία. Το σύνθημα της φετινής Ημέρας είναι «Καθολική Κάλυψη Υπηρεσιών Υγείας: Για Όλους» (Universal Health Coverage: everyone, everywhere) και θεμελιώνεται στον καταστατικό χάρτη του ΠΟΥ, ο οποίος διακηρύσσει την υγεία ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα.

Με έρευνές του ο ΠΟΥ εκτιμά ότι περίπου ο μισός πληθυσμός παγκόσμια εξακολουθεί να μην έχει πλήρη κάλυψη βασικών υπηρεσιών υγείας, ενώ εκατομμύρια πολίτες οδηγούνται στην φτώχεια εξαιτίας ιδιωτικών πληρωμών και δαπανών για ιατροφαρμακευτικές υπηρεσίες.

Παράλληλα, οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών που υιοθετήθηκαν από όλα τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών προωθούν την επίτευξη καθολικής κάλυψης υπηρεσιών υγείας μέχρι το 2030.

Η καθολική υγειονομική κάλυψη εξασφαλίζει την πρόσβαση όλων των πολιτών σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, συμπεριλαμβανομένης της προαγωγής υγείας, της πρόληψης και της θεραπείας, της αποκατάστασης και της ανακουφιστικής φροντίδας, χωρίς να χρειαστεί να υποστούν οικονομικές δυσκολίες. Ένας από τους κυριότερους στόχους της καθολικής υγειονομικής κάλυψης είναι η διατήρηση και η βελτίωση της υγείας και ταυτόχρονα η προστασία από τους οικονομικούς κινδύνους που ενέχουν τα προβλήματα υγείας.

Η Καθολική Κάλυψη Υγείας (UHC) σημαίνει ότι όλα τα άτομα και οι κοινότητες μπορούν να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας τις οποίες χρειάζονται, χωρίς να αποτελούν εμπόδιο οι οικονομικές δυσκολίες. Περιλαμβάνει δε το πλήρες φάσμα των βασικών και ποιοτικών υπηρεσιών υγείας, από την προαγωγή της υγείας έως την πρόληψη, τη θεραπεία, την αποκατάσταση και την παρηγορητική αγωγή. Υπάρχουν όμως και πολλά πράγματα που δεν περιλαμβάνονται στο πεδίο εφαρμογής της UHC, όπως η δωρεάν κάλυψη για όλες τις πιθανές παρεμβάσεις στον τομέα της υγείας, ανεξάρτητα από το κόστος, καθώς καμία χώρα δεν μπορεί να παρέχει δωρεάν όλες τις υπηρεσίες σε βιώσιμη βάση.

Επιπλέον, η Παγκόσμια Κάλυψη Υγείας δεν αφορά μόνο στη χρηματοδότηση της υγείας, αλλά περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία ενός συστήματος υγείας, όπως συστήματα παροχής υπηρεσιών υγείας, το εργατικό δυναμικό για την υγεία, τις εγκαταστάσεις και επικοινωνίες, τις τεχνολογίες υγείας, τα πληροφορικά συστήματα, τους μηχανισμούς διασφάλισης ποιότητας και τη νομοθεσία.

Περιλαμβάνει επίσης υπηρεσίες που βασίζονται στην προστασία του πληθυσμού, όπως π.χ η προσθήκη φθορίου στο νερό, ο έλεγχος των εστιών αναπαραγωγής κουνουπιών, η εφαρμογή αντικαπνιστικών νόμων, τα προγράμματα Πρόληψης, Αγωγής και Προαγωγής Υγείας και γενικότερα οι εκστρατείες προστασίας της Δημόσιας Υγείας.

Με αφορμή την επέτειο αυτή, ο ΠΟΥ απευθύνει έκκληση στους παγκόσμιους ηγέτες να ανταποκριθούν στις δεσμεύσεις που ανέλαβαν, όταν συμφώνησαν το 2015 τους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης για την προώθηση της υγείας όλων των ανθρώπων.

Από το Επιδημιολογικό Δελτίο του ΠΟΥ για το 2017 προκύπτουν τα εξής:

• Τουλάχιστον το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού εξακολουθεί να μην έχει πλήρη κάλυψη σε βασικές υπηρεσίες υγείας.

• Περίπου 100 εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να εκτίθενται σε "ακραία φτώχεια", επειδή πρέπει να πληρώσουν για την υγειονομική περίθαλψη.

• Πάνω από 800 εκατομμύρια άνθρωποι (σχεδόν το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού) δαπάνησαν τουλάχιστον το 10% του οικογενειακού προϋπολογισμού τους ώστε να πληρώσουν για την υγειονομική περίθαλψη.

• Όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ στο πλαίσιο των στόχων της αειφόρου ανάπτυξης συμφώνησαν να προσπαθήσουν να επιτύχουν την Καθολική Κάλυψη Υγείας (UHC) έως το 2030,

Για τη μετάβαση προς την Παγκόσμια Κάλυψη Υγείας είναι καθοριστική η ενίσχυση των συστημάτων υγείας σε όλες τις χώρες με επαρκή χρηματοδότηση.

Η βελτίωση των υπηρεσιών υγείας και των αποτελεσμάτων της στην υγεία του πληθυσμού εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα, την προσβασιμότητα και την ικανότητα των εργαζομένων στον τομέα της υγείας στο να παρέχουν ποιοτική και ολοκληρωμένη περίθαλψη με επίκεντρο τον άνθρωπο. Οι επενδύσεις σε εργατικό δυναμικό στην Πρωτοβάθμια Υγειονομική Φροντίδα είναι οι πλέον απαραίτητες και οικονομικά αποδοτικές για τη βελτίωση της ίσης πρόσβασης στις βασικές υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης.

Η Παγκόσμια Κάλυψη Υγείας (UHC) υπογραμμίζει ότι απαιτείται μια θεμελιώδης ανανέωση της παροχής υπηρεσιών, που θα περιλαμβάνει τον επαναπροσανατολισμό των υπηρεσιών υγείας, ώστε να είναι ολοκληρωμένες και εστιασμένες στις ανάγκες των ανθρώπων και των κοινοτήτων.

Αυτό σημαίνει βήματα προς την ισότητα, τις αναπτυξιακές προτεραιότητες, την κοινωνική ένταξη και συνοχή. Η υγεία είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα και κανείς δεν είναι δυνατόν να αρρωσταίνει ή να χάνει την ζωή του, επειδή είναι φτωχός ή επειδή δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, όταν χρειάζεται



Η Υγεία στη χώρα μας (με στοιχεία τελευταίων εκθέσεων της Κομισιόν)

Ο μεγάλος ασθενής της Ευρώπης παραμένει η Ελλάδα καθώς η κρίση έχει πλήξει ανεπανόρθωτα τον τομέα της υγείας αυξάνοντας το κόστος της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για τον μέσο Ελληνα που καλείται στο τέλος της ημέρας να πληρώσει από την τσέπη του.

Η βαθιά οικονομική κρίση εξακολουθεί να επιδρά στο σύστημα υγείας, όπου οι συνολικές δαπάνες (δημόσιες και ιδιωτικές) κυμάνθηκαν στο 8,4% του ΑΕΠ το 2015.

Η κατά κεφαλή δαπάνη μειώθηκε από 2.287 ευρώ το 2009 σε 1.650 ευρώ το 2015 (προσαρμοσμένη ανάλογα με τις διαφορές στην αγοραστική δύναμη), μείωση ύψους 28%, η οποία κατατάσσει την Ελλάδα αρκετά χαμηλά σε σχέση με τον μέσο όρο στην Ε.Ε. Οι δημόσιες δαπάνες αντιστοιχούν στο 5% του ΑΕΠ σε σχέση με το 7,2% που είναι ο μέσος όρος στην Ε.Ε. και αντιπροσωπεύουν μόλις το 59% των συνολικών δαπανών για την υγεία.

Η μη ικανοποιούμενη ανάγκη στον τομέα της υγείας αυξήθηκε και οι ομάδες χαμηλότερου εισοδήματος αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες πρόσβασης στην περίθαλψη, αναφέρει η έκθεση. Ειδικότερα, η μη ικανοποιούμενη ανάγκη για ιατρική περίθαλψη λόγω κόστους, απόστασης ή χρόνου αναμονής τριπλασιάστηκε κατά την τελευταία δεκαετία και είναι πλέον η δεύτερη υψηλότερη στην Ε.Ε. (12,3% έναντι 3,3% του μέσου όρου της Ε.Ε.). Η διαφοροποίηση μεταξύ του υψηλότερου εισοδήματος (3,9%) και του χαμηλότερου (18,7%) είναι τεράστια, στοιχείο που υπογραμμίζει την άνιση πρόσβαση σε υπηρεσίες που βιώνουν οι διάφορες εισοδηματικές ομάδες.

Το ποσοστό του πληθυσμού που αναφέρει μη ικανοποιούμενες ανάγκες υγειονομικής περίθαλψης λόγω υψηλού κόστους υπερδιπλασιάστηκε μεταξύ 2010 και 2015 (από 4,2% σε 10,9%). Την ίδια ώρα μεγάλες είναι οι ανισότητες ανάλογα με την εισοδηματική ομάδα. Στα φτωχότερα στρώματα έφτασε στο 17,4%, το υψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε., όπου ο μέσος όρος είναι μόλις 4,1%.

Κατά μέσο όρο κάθε Έλληνας πληρώνει από την τσέπη του σε ετήσια βάση περίπου 300 ευρώ για ιατρικές επισκέψεις και εξετάσεις.

Το 28% των ερωτηθέντων πλήρωσε τα φάρμακα από την τσέπη του τον τελευταίο χρόνο.

Η υγεία των Ελλήνων επιδεινώνεται και η φορολογική και ασφαλιστική αφαίμαξη, καθώς και οι όλο εντεινόμενες κατασχέσεις λογαριασμών και σπιτιών οδηγούν όλο και περισσότερους στην φτωχοποίηση, που έχει ως αποτέλεσμα, την παραμέληση της υγείας, με συνέπειες εξαιρετικά απρόβλεπτες στο μέλλον.