Η Σκάλα της Βίτσας έχει παρελθόν και μέλλον-εκδήλωση για τα 150 χρόνια και την ευεργέτιδα Αγγελική Παπάζογλου

Επετειακή εκδήλωση για την Σκάλα της Βίτσας που συμπληρώνει φέτος 150 χρόνια ζωής πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Παρασκευής 10 Αυγούστου από το Κληροδότημα «Αγγελικής Παπάζογλου», στον αύλειο χώρο του παλιού δημοτικού σχολείου στη Βίτσα.

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους, ο Δήμαρχος Ζαγορίου Βασίλης Σπύρου, ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας Γαβριήλ Παπαναστασίου, ο Ακαδημαϊκός Παναγιώτης Βοκοτόπουλος, ενώ παραβρέθηκαν μέλη της Διοικητικής Επιτροπής και στελέχη του Κληροδοτήματος, ο Τοπικός Εκπρόσωπος Βίτσας Στάθης Βασδέκης, εκπρόσωποι τοπικών φορέων, κάτοικοι και επισκέπτες.

Η Σκάλα της Βίτσας κατασκευάστηκε το 1868 με χρήματα που διέθεσε η Αγγελική Παπάζογλου και ήταν ένα αναγκαίο έργο για την περιοχή, αφού ένωνε και ενώνει και σήμερα για διαφορετική χρήση, τη Βίτσα με το Κουκούλι και στη διαδρομή διέρχεται και από το πέτρινο γεφύρι του Μίσιου.

Στην εκδήλωση που προλόγισε ο πρόεδρος της Διοικητικής Επιτροπής του Κληροδοτήματος Ιωάννης Παππάς,  αναδείχθηκε η συνολική προσφορά της μεγάλης ευεργέτιδας του χωριού, αλλά και των Ιωαννίνων, από τους ομιλητές, Αναστάσιο Παπασταύρο, αρχιτέκτονα και πρώην Δήμαρχο Ιωαννίνων, συγγραφέα του βιβλίου «Αγγελική Παπάζογλου, μια ξεχωριστή περίπτωση» και τον επίσης αρχιτέκτονα και επίκουρο καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γιώργο Σμύρη. Επισημάνθηκε ο ρόλος και η διαχρονική αξία του έργου αυτό της Σκάλας του 19ου αιώνα, αλλά και ορισμένες άγνωστες πτυχές της ζωής και της προσφοράς της Αγγελικής Παπάζογλου.

«Δεν καταγόταν από τη Βίτσα, από το Σκαμνέλι, αλλά πέρασε στην ιστορία ως η γυναίκα της Βίτσας όπου παντρεύτηκε τον Αλέξιο, έζησε και στα Γιάννινα και κατέλειπε την περιουσία της εδώ και στα Γιάννινα», ανέφερε ο κ. Παπασταύρος, χαρακτηρίζοντας την Αγγελική Παπάζογλου ως μια ξεχωριστή περίπτωση στο χώρο της ευεργεσίας για δυο λόγους, ο πρώτος επειδή  κυριαρχούσαν οι άνδρες επί αιώνες στην Ήπειρο και ήταν λίγες οι γυναίκες και ο δεύτερος λόγω του γεγονότος ότι έδωσε την περιουσία της όσο ζούσε και όχι μόνο μετά θάνατον. Στη διαθήκη της που συνέταξε 10 χρόνια πριν το θάνατο της το 1891και την οποία εξέδωσε ο σημερινός πρόεδρος της ΕΗΜ Κώστας Βλάχος, αναφέρει λεπτομερέστατα που θα διατεθούν οι πόροι.

Η Σκάλα της Βίτσας ήταν μόνο ένα από τα κοινωφελή έργα που χρηματοδότησε εν ζωή ή μέσω της διαθήκης της. Εκτός από διαφόρους δρόμους και γεφύρια, κατασκεύασε εκκλησίες στη Βίτσα, το Αρχιμανδρειό και την  Αγία Αικατερίνη στα Γιάννινα (όπου και ο τάφος του συζύγου και της ίδιας με ένα πολύ σπουδαίο γλυπτό ταφικό μνημείο του γλύπτη Γιώργου Βρούτου), την Παπαζόγλειο Υφαντική Σχολή Θηλέων, το γνωστό νεοκλασικό στα Γιάννινα που αποτελούσε το σπίτι της στην πόλη.

Ο κ. Παπασταύρος αναφερόμενος στον σύζυγο της Αγγελικής Παπάζογλου, Αλέξιο σημείωσε με νόημα  ότι ήταν έμπορος, «αλλά εμπόριο δεν έκανε» και πεθαίνοντας της άφησε μεγάλη περιουσία. Αν και η ευεργέτιδα  δεν έκανε δικά παιδιά, τα αγαπούσε πολύ και μερίμνησε για αυτά και μέσω της διαθήκης της προικοδοτώντας άπορες κορασίδες, ενώ είχε ως όρο στη διαθήκη να τελείται δυο φορές το χρόνο Αρχιερατικό μνημόσυνο για να σβηστούν, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Παπασταύρος,  οι αμαρτίες του συζύγου της…

«Συγχαίρω όλους, όσους είχαν την ιδέα να τιμήσουν μια ευεργέτιδα του τόπου μας, διότι παρά πολλοί ευεργέτες ξεχάστηκαν και πέρασαν όχι στην αθανασία, στη λησμοσύνη», κατέληξε ο κ. Παπασταύρος.

Σε τεχνικά-κατασκευαστικά στοιχεία της Σκάλας (υπάρχει και σχετική πλάκα στη διαδρομή με χρονολογία 1867 Ιουνίου 27), στο ρόλο του έργου τότε και σήμερα, αλλά και στη σημασία των δωρεών αυτών για τις κοινωνίες εκείνης της εποχής, παρουσίασε ο επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γιώργος Σμύρης, σημειώνοντας  ότι η Σκάλα αποτελεί  ένα πολύπλοκο μοντέλο, ανήκει σε ένα γενικότερο δίκτυο ορεινών διαδρομών προς πολλές κατευθύνσεις, σήμερα με άλλη χρήση. Η διάσωση και συντήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς δεν αποτελεί επιδερμικό φαινόμενο της εποχής μας, αλλά ανάγκη της ανθρώπινης ύπαρξης, εκτίμησε ο κ. Σμύρης και περιγράφοντας τα τεχνικά χαρακτηριστικά της Σκάλας, αλλά και πως είναι κατασκευασμένη, ανέφερε ότι το μέγιστο υψόμετρο της βρίσκεται στα 940 μέτρα και το κατώτερο στα 720 μέτρα και η γεωμετρική κλίση ξεπερνά τις 45 μοίρες. Στα σημεία με μεγάλη κλίση υπάρχουν κλίμακες και στα υπόλοιπα λιθόστρωτο. Σύμφωνα με τον κ. Σμύρη πρόκειται για πραγματικά εντυπωσιακή κατασκευή που η τεχνική της θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και στα σύγχρονα έργα.

Αναφερόμενος στην ευεργέτιδα και σκιαγραφώντας τον χαρακτήρα της Αγγελικής Παπάζογλου με όσα περιγράφονται στη διαθήκη της, σημείωσε ότι είχε μια τάση προς τα καθημερινά έργα υποδομής, στοχεύοντας και στην υστεροφημία της.

Η εκδήλωση έκλεισε με ερωτήσεις του κοινού προς τους ομιλητές και μικρή δεξίωση, ενώ το πρωί είχε γίνει πορεία στη Σκάλα της Βίτσας.