Συρράκο:Παραμύθι με όνομα

Είναι φορές που μια περιήγηση, μια γνωριμία με κάποιες γωνιές της χώρας μας, μας φέρνει μπροστά σ’ έναν ανεκτίμητο εθνικό θησαυρό.

Μια τέτοια περίπτωση είναι το Συρράκο. Χωριό σκαρφαλωμένο στα προσήλια και τα απάγκια της Νότιας Πίνδου. Πας, πας μέχρι τέρμα γης, τέρμα ψυχής, τέρμα Θεού, για να αντικρίσεις αυτή τη μοναδική γραφικότητα. Κι είναι πολύ δύσκολο να βρεις λέξεις για να περιγράψεις την εικόνα και την αίσθηση απ’ αυτή την άγρια και τραχιά ομορφιά.
Άνοιξη καιρό πήγαμε και τα είδαμε όλα. Μια καλή παρέα οπλισμένη με περιέργεια βρεθήκαμε πρωινές ώρες μιαν ανάσα πριν την είσοδο στο χωριό για μια πρώτη υποχρεωτική στάση, σαν σε καλωσόρισμα. Η ομίχλη είχε απλώσει παντού τα δίχτυα της κι εμείς βουλιάξαμε στο άσπρο πέπλο της. Περιμέναμε λίγο μέχρι να ανοίξει ο καιρός και μέχρι το φως του ήλιου να αποκαλύψει κάτι αξεπέραστο. Φύση και παράδοση σε κοινή πορεία. Αρμονική συνύπαρξη σπιτιών και φυσικού περιβάλλοντος. Πέτρινα σπίτια σφιχτά αγκαλιασμένα, σαν σε αμυντική διάταξη.
Καλοστεκούμενα και φρέσκο-ανακαινισμένα τα περισσότερα. Εντυπωσιάζουν με το παρουσιαστικό τους και παραπέμπουν, αυτά τα πέτρινα διαμάντια, ως αδιάψευστοι μάρτυρες, σε περασμένα μεγαλεία. Η συγκίνηση μεγάλη, συνδυασμένη με την αίσθηση μιας ατέλειωτης φανταστικής πτήσης στο χρόνο και στο χώρο. Το ερώτημα... αμείλικτο: θα μας επαρκέσει ο αποθηκευτικός χώρος της φωτογραφικής μηχανής για να αποτυπώσει σε αντίγραφα ό,τι βλέπει το μάτι;
Αφήνουμε τα αυτοκίνητα έξω από το χωριό και παίρνουμε το μονοπάτι που θα μας οδηγήσει μέσα από ατέλειωτα λιθόστρωτα καλντερίμια στο κατώφλι του κάλλους και της γραφικότητας. Πέτρινες βρύσες στη διαδρομή, που τρέχουν ασταμάτητα κρύο νερό, πρόθυμες να μας ξεδιψάσουν. Περπατώντας τις ανηφοριές, καταλαβαίνουμε γιατί οι κάτοικοί του, που είναι διασπαρμένοι σε διάφορα σημεία της πατρίδας μας, το έχουν σαν γιατρικό ψυχής και θέλουν κάθε τόσο να το επισκέπτονται, να παίρνουν ανάσες και να ανανεώνονται.
Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έγινε σπουδαίος τουριστικός προορισμός, οι Συρρακιώτες δεν επένδυσαν στην γκλαμουριά. Οι ανακαινίσεις των σπιτιών τους έγιναν από μεράκι για να κρατήσουν τις ρίζες τους ζωντανές και άφθαρτες.
Όσο προχωράει η γνωριμία μας μες στα στενά του, είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς ότι η ομορφιά που απλώνεται είναι για όλα τα μάτια. Του επισκέπτη, του καλεσμένου, του ιστορικού (κι ας έχουμε την ψευδαίσθηση εμείς ότι όλα αυτά έγιναν για τα δικά μας μάτια). Αρχοντόσπιτα με σχιστόπλακες σκεπασμένα, με τοξωτές εισόδους, με βαριές πόρτες στολισμένες από γυφτόκαρφα, σύμβολα ισχύος και γοήτρου άλλων εποχών. (Για την ιστορία του Συρράκου έγραψε στην εφημερίδα μας αναλυτικά ο εξαιρετικός δάσκαλος κ. Νίκος Λάμπρου).
Φτάνουμε και στην πλατεία με θέα. Σε υπέροχη θέση αυτή, κάτω από τον ήλιο και το Θεό. Στο χοροστάσι, εκεί που γίνονται τα ξεχωριστά λαϊκά πανηγύρια το δεκαπενταύγουστο. Χοροί μεγάλοι με το διπλοκάγκελο και το τριπλοκάγκελο. Οι Συρρακιώτες δημιούργησαν το δικό τους μουσικό ιδίωμα, με χορό στον τόπο και βαριά τα βήματα. Τι ωραία, σκεφτήκαμε, που θα ήταν να μας υποδέχονταν οι Γεροδημαίοι με τα κελαϊδίσματά τους!
Με αφετηρία την πλατεία τώρα, σεργιανάς σε αχόρταγους ρυθμούς τα σοκάκια και τους μαχαλάδες και νιώθεις ότι αυτός ο τόπος σού απονέμει τον τίτλο του καλλιτέχνη-φωτογράφου. Κι αν δεν «το ’χεις», νομίζεις ότι επισκέπτεσαι έτσι απλά μια έκθεση ζωγραφικής... Το χαίρεται η ψυχή σου και θέλεις να παγώσεις το χρόνο. Είναι οπτικός πλούτος αυτός που γεύεσαι. Και μονολογείς. Να μην πάρουν από μάτι οι μαστόροι που έφτιαξαν τέτοια έργα. Ατελείωτα φωτογραφικά κλικ και κλεφτές ματιές στους αυλόγυρους με τις ψηλές μάντρες.
Σου δημιουργείται η ακατανίκητη ανάγκη να παγιδεύσεις όλες αυτές τις στιγμές, να τις παγώσεις, ώστε να διαρκέσουν λίγο περισσότερο από μια περαστική ανάμνηση.
Το Συρράκο μας ξενάγησε, μας διηγήθηκε, μας μύησε, μας αποκαλύφτηκε, γευτήκαμε τις λιχουδιές του και μας ζήτησε να ξαναπάμε καλοκαίρι, που θα έχει και κόσμο στα σπίτια.
Η αποχώρηση μια γλυκιά μελαγχολία. Κάποιες τελευταίες ματιές από το απέναντι ανάραχο απαραίτητες. Κάθεσαι ευχαριστημένος κι αγναντεύεις με στοχαστική διάθεση το πλούσιο ιστορικό του παρελθόν και το σημερινό κόσμημα από πολύτιμες πέτρες! Είναι η ώρα που αναμέρισαν οι τελείες και πήραν τη θέση τους μόνο τα θαυμαστικά! Ευτυχώς που οι κάτοικοί του φρόντισαν με αγώνα μεγάλο και σεβασμό όλη αυτή την παρακαταθήκη αιώνων να τη συντηρήσουν με αγάπη, για να μην καταλήξει ένα φωτογραφικό αποτύπωμα, μια κορνίζα κρεμασμένη σαν σκονισμένη ανάμνηση στους τοίχους κάποιων διαμερισμάτων.
Εκτιμώ ότι μια εκδρομή προς τα μέρη αυτά θα σας δώσει την ευκαιρία να έχετε μια αξέχαστη εμπειρία. Η ομορφιά τους σίγουρα θα δικαιώσει την επιλογή σας. Στο πλάνο των ματιών σας θα βρεθεί εκεί κοντά και το άλλο στολίδι της περιοχής: οι Καλαρρύτες!
Κειμενο Δημήτρης Ντάλας  στην εφημερίδα Ταχυδρόμος Αρτας
βίντεο Λάζαρος Τσάτσος epirustravel.eu