Πρόληψη του Καρκίνου του Προστάτη με εξετάσεις, άσκηση και σωστή διατροφή

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr

Στην Ελλάδα ο καρκίνος του προστάτη προκαλεί τον θάνατο σε 1700 άτομα το χρόνο, ενώ τα άτομα που επιβιώνουν με αυτή τη διάγνωση μπορεί να είναι ακόμα και δεκαπλάσια. Σύμφωνα με πρόσφατα 2017 στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπολογίζεται ότι στην χώρα μας, σε ετήσια βάση, διαγιγνώσκονται με καρκίνο προστάτη περισσότεροι από 3.200 άνδρες.
Η εξέλιξη των θεραπειών και η σχετικά βραδεία πορεία εξέλιξης του καρκίνου τον κάνουν να διαγιγνώσκεται συχνά έγκαιρα ώστε οι πάσχοντες να μπορούν να ζήσουν πολλά χρόνια μετά την διάγνωση.



Έγκαιρη διάγνωση του Καρκίνου του Προστάτη.



Ο καρκίνος του προστάτη είναι μια νόσος σοβαρή αλλά όχι πάντοτε θανατηφόρος. Έχει αργή εξέλιξη και όσο πρωιμότερη είναι η διάγνωσή τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες ριζικής θεραπείας. Όταν ο καρκίνος του προστάτη είναι αρχικός/εντοπισμένος, το ποσοστό των ασθενών που θα ιαθούν είναι πάνω από 95%. Όταν όμως γίνει η διάγνωση σε προχωρημένα μεταστατικά στάδια, το αντίστοιχο ποσοστό μειώνεται στο 20%. Επομένως, έχει ζωτική σημασία οι άνδρες άνω των 50 ετών να κάνουν προληπτικές εξετάσεις για τον προστάτη τους.

Ο καρκίνος του προστάτη δεν έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά συμπτώματα, μια και η συχνοουρία, δυσουρία και η νυκτουρία που μπορεί να προκαλέσει είναι συμπτώματα και άλλων ουρολογικών παθήσεων. Η έγκαιρη διάγνωση επιτυγχάνεται με τη μέτρηση του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) παράλληλα με ψηλάφηση (δακτυλική εξέταση).

Η πρώτη είναι η εξέταση αίματος για τη διερεύνηση του Ειδικού Προστατικού Αντιγόνου (Prostate Specific Antigen – PSA), το οποίο απελευθερώνεται στο αίμα σε μικρές ποσότητες. Η μέτρηση υψηλών τιμών PSA εγείρει την υποψία καρκίνου του προστάτη.

Η δεύτερη είναι η δακτυλική εξέταση δια του ορθού, η οποία επιτρέπει την αξιολόγηση ορισμένων διαταραχών του σχήματος, της υφής ή του μεγέθους του προστάτη, που ενδέχεται να υποδηλώνουν την παρουσία όγκου.

Ο συνδυασμός αυτών των δύο εξετάσεων αρκεί για την κλινική διάγνωση, η οποία πρέπει να επιβεβαιώνεται με βιοψία του προστάτη.


Η αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη στο πολύ αρχικό στάδιο μπορεί να μη χρειαστεί άμεση θεραπεία, αλλά να καθυστερήσει μετά από ενεργό επιτήρηση (μέτρηση του PSA, ψηλάφηση του προστάτη και επανάληψη βιοψίας) ανά τακτά διαστήματα. Διαφορετικά, στην εντοπισμένη νόσο προτείνεται η ριζική προστατεκτομή ενώ σε προχωρημένη νόσο η προτεινόμενη θεραπεία εξαρτάται από την ηλικία και γενικότερη κατάσταση του ασθενούς, καθώς και την επιθετικότητα του καρκίνου.




Πρόληψη του Καρκίνου του Προστάτη

Κατάλληλη ηλικία για να αρχίζει ο προληπτικός έλεγχος είναι τα 50 χρόνια εκτός αν υπάρχει επιβάρυνση με καρκίνο προστάτη στο άμεσο οικογενειακό περιβάλλον, οπότε ο έλεγχος πρέπει να ξεκινά από την ηλικία των 40 ετών.

Η πρόληψη του καρκίνου του προστάτη έχει γίνει αντικείμενο εκτεταμένης έρευνας η οποία στηρίζεται είτε σε στατιστικά και επιδημιολογικά δεδομένα, είτε σε εργαστηριακές ή κλινικές μελέτες χωρίς να υπάρχουν ακόμη οριστικά στατιστικά συμπεράσματα.

Πρόληψη 
Έχουν μελετηθεί πολλές παρεμβάσεις που μπορεί να μειώνουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου. Αυτές είναι:

Άσκηση:
 Αν και δεν έχει αποδειχθεί σε μεγάλες μελέτες ότι μειώνει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη, υπάρχουν μελέτες που προτείνουν ότι μπορεί να μειώνει την επίπτωση του επιθετικού καρκίνου (βαρύτερης μορφής). Παρόλα αυτά, ελλείψει «παρενεργειών» και συνυπολογίζοντας τα υπόλοιπα οφέλη, πρέπει να προτείνεται πάντα.

Διαιτητικά λίπη
 Η αυξημένη κατανάλωση λιπαρών, ειδικά κορεσμένων και trans-λιπαρών οξέων έχει άρρηκτα συνδεθεί με την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη. Επιβάλλεται σημαντική μείωση της πρόσληψής τους, δηλαδή των λιπαρών ζωικής προέλευσης και των υδρογονωμένων λιπαρών οξέων όπως φυτίνες και μαργαρίνες, ακόμα και αυτών που θεωρούνται «καλά». Προστασία από τον καρκίνο του προστάτη προσφέρει η αυξημένη κατανάλωση ω-3 λιπαρών, ειδικά από ψάρια.

Σόγια
 Ο καρκίνος του προστάτη είναι σπάνιος στην Κίνα (28 φορές πιο συχνός στην Νορβηγία, 18 στην Αγγλία και 16 στην Αμερική) και στην Ιαπωνία. Αυτή η μειωμένη εμφάνιση οφείλεται κατά ένα μέρος τουλάχιστον στην αυξημένη κατανάλωση σόγιας. Η σόγια περιέχει ισοφλαβόνες που δεν είναι βιο ενεργές, αλλά ενεργοποιούνται στο παχύ έντερο από τα καλά βακτήρια, γνωστά ως και προβιοτικά. Τα προϊόντα σόγια με «ζυμωμένη» σόγια παρέχουν μεγαλύτερη ποσότητα βιο ενεργών ισοφλαβονών.

Κάπνισμα
: Το κάπνισμα είναι μία πολύ επιβλαβής συνήθεια. Η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να έχει πολλά οφέλη για τον οργανισμό, ένα από τα οποία είναι και η μείωση της εμφάνισης του καρκίνου του προστάτη.


Λυκοπένιο: 
Το λυκοπένιο είναι ένας ισχυρός αντιοξειδωτικός και αντικαρκινικός παράγοντας. Επίσης είναι θερμοανθεκτικό συστατικό, άρα αντέχει στο μαγείρεμα ( δείτε εδώ για τον τρόπο που το μαγείρεμα επηρεάζει τα θρεπτικά συστατικά ). Βρίσκεται στις ντομάτες και σε κόκκινα φρούτα και λαχανικά (όπως το καρπούζι και το βερύκοκο). Η κόκκινη σάλτσα περιέχει πιο βιοδιαθέσιμο λυκοπένιο απ’ ότι η φρέσκια ντομάτα. Συστήνεται η πρόσληψη 2 μερίδων ½ κούπας κόκκινης σάλτσας από ντομάτες την εβδομάδα για την μείωση της πιθανότητας εμφάνισης καρκίνου του προστάτη.


Ρόδι: 
Καθώς υπάρχουν σημαντικά προκλινικά δεδομένα (δηλαδή, όχι σε ανθρώπους), συστήνεται να περιέχεται ως μέρος μίας πλούσιας και ισορροπημένης διατροφής με στόχο την πρόληψη του καρκίνου του προστάτη.

Πράσινο τσάι:
 Το πράσινο τσάι είναι πλούσιο σε κατεχίνες και πολυφενόλες που είναι ισχυροί αντιοξειδωτικοί και αντικαρκινικοί παράγοντες. Η αντιοξειδωτική δράση 2 φλιτζανιών πράσινου τσαγιού είναι ανάλογη με αυτή από 4 μήλα, 7 ποτηριών χυμό πορτοκάλι και 20 ποτηριών χυμού μήλου. Συστήνεται η μέτρια (2-4 φλιτζάνια) κατανάλωση πράσινου τσαγιού την ημέρα, ειδικά σε άτομα σε κίνδυνο (ιστορικό, ηλικία κτλ) για ανάπτυξη καρκίνου του προστάτη.

Φάρμακα:
 Έχουν δοκιμαστεί και αρκετά φάρμακα για την πρόληψη του καρκίνου του προστάτη. Από αυτά δύο έχουν ενδιαφέρον:


Φιναστερίδη: κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία, αλλά δεν μπορούν ακόμα να γίνουν ειδικές συστάσεις για την πρόληψη του καρκίνου του προστάτη


Στατίνες: φαίνεται ότι μειώνουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου, αλλά ακόμα δεν μπορούν να γίνουν συστάσεις

ΠΗΓΗ:
European Association of Urology