Συνέντευξη Δημήτρη Τζανακόπουλου, στην εφημερίδα Documento

"Κύριε εκπρόσωπε, η κυβέρνηση βάζει μπροστά τη συνταγματική αναθεώρηση. Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι και ποιοι οι άξονες στους οποίους θα κινηθεί η πρόταση της κυβερνητικής πλειοψηφίας;
Η πρωτοβουλία για την εκκίνηση της διαδικασίας αναθεώρησης του συντάγματος έρχεται σε μια ιστορική φάση που εμπεδώνονται τα διδάγματα από τη δεκαετή οικονομική κρίση. Αλλά και σε μια ιστορική περίοδο που η δημοκρατία παγκοσμίως αντιμετωπίζει τεράστιες προκλήσεις: από την αυτονόμηση μηχανισμών του κράτους, την κυριαρχία της τεχνοκρατικής ιδεολογίας που παράγει συγκεκριμένα αποτελέσματα στη διακυβερνητική πρακτική υψώνοντας τείχη μεταξύ του λαού και των φορέων άσκησης εξουσίας, οι οποίοι παρουσιάζονται ως ουδέτεροι και τεχνικοί, από την πειθαρχική λειτουργία που ασκούν οι αγορές στο πλαίσιο της παγκόσμιας οικονομικής αρχιτεκτονικής.
Επομένως, η συνταγματική αναθεώρηση σήμερα είναι εξαιρετικά σημαντική υπόθεση που θα πρέπει να στοχεύει πρώτα και κύρια στην προστασία της δημοκρατίας και της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας. Και τούτο μπορεί να γίνει μόνο με την ενίσχυση του κοινοβουλίου, αλλά και της εκλεγμένης κυβέρνησης που ελέγχεται από τον λαό, από τη μια μεριά, και την κατοχύρωση θεσμικών προϋποθέσεων για την άμεση εμπλοκή των πολιτών στη διαμόρφωση της πολιτικής από την άλλη.
Την ίδια στιγμή η συνταγματική αναθεώρηση οφείλει να επιλύσει ζητήματα που προέκυψαν με ένταση τα τελευταία χρόνια, όπως είναι η αλλαγή του νομικού πλαισίου για την ποινική ευθύνη των υπουργών, την ασυλία των βουλευτών, να ικανοποιήσει το υπερώριμο αίτημα για τον εξορθολογισμό των σχέσεων Εκκλησίας και κράτους, ενώ, τέλος, οφείλει να θέσει στο επίκεντρο ζητήματα προστασίας των κοινών αγαθών όπως το νερό και η ηλεκτρική ενέργεια από την επέλαση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Από τη δική μας πλευρά θα θέσουμε αυτά τα ζητήματα και θα αναζητήσουμε τις ευρύτερες δυνατές συναινέσεις μεταξύ των κομμάτων στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής διαδικασίας.
Πέραν της αναθεώρησης, υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα για τη νομοθετική υλοποίηση των εξαγγελιών του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ;
Ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ περιέγραψε ένα συνολικό στρατηγικό σχέδιο για την Ελλάδα μετά τα μνημόνια. Να τεθεί η εργασία στο κέντρο της αναπτυξιακής προσπάθειας, να συνεχιστούν οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις και οι μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση, να οικοδομηθεί σύγχρονο και αποτελεσματικό κοινωνικό κράτος. Τμήμα αυτού του στρατηγικού πολιτικού σχεδίου, που κάνει ακόμη πιο εμφανείς τις διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων, είναι και η υλοποίηση συγκεκριμένων εξαγγελιών, μιας λελογισμένης δημοσιονομικής επέκτασης ύστερα από δέκα και πλέον χρόνια περιοριστικής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό οι εξαγγελίες για τη μείωση του ΕΝΦΙΑ, την ελάφρυνση των ελεύθερων επαγγελματιών με τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για τα μεσαία εισοδήματα -καθώς για τα μικρά εισοδήματα ήδη υπάρχει σημαντική ελάφρυνση-, την επιδότηση ενοικίου και την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους θα υλοποιηθούν νομοθετικά ή διοικητικά εντός του 2018.
Θα περιλαμβάνεται τελικά στο νομοθετικό ντεμαράζ μέχρι τα Χριστούγεννα και η διάσωση των συντάξεων; Διότι οι προσδοκίες που έχουν καλλιεργηθεί έχουν ανεβάσει τον πήχη ψηλά και φαίνεται ότι το θέμα προσκρούει ακόμη σε αντιδράσεις, όπως είδαμε και με τις δηλώσεις Ρέγκλινγκ. Και, τέλος, η κυβέρνηση συζητά ακύρωση ή αναβολή του μέτρου;
Δεν νομίζω ότι έχετε δίκιο ως προς τον κ. Ρέγκλινγκ, ο οποίος στις πρόσφατες δηλώσεις του όχι μόνο άφησε το θέμα ανοιχτό αλλά τόνισε ότι όλα εξαρτώνται από το μέγεθος του δημοσιονομικού χώρου που προκύπτει για το 2019.
Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία της ελληνικής κυβέρνησης που συζητούνται αυτή την περίοδο με την Κομισιόν, στο πλαίσιο της διαδικασίας ελέγχου των προϋπολογισμών που προβλέπει το ευρωπαϊκό εξάμηνο και αφορά όλες τις χώρες της Ε.Ε., ο δημοσιονομικός χώρος όχι μόνο αρκεί ώστε να μην εφαρμοστεί το μέτρο, αλλά περισσεύει ώστε να υλοποιηθούν και οι εξαγγελίες ελάφρυνσης και κοινωνικής στήριξης. Είμαι βέβαιος ότι πάρα πολύ σύντομα θα μπει και τυπικά η σφραγίδα στην πρόθεση της κυβέρνησης να μην υλοποιήσει το μέτρο της περικοπής. 
Στο θέμα της προφυλάκισης του κ. Παπαντωνίου, η ΝΔ ισχυρίζεται ότι η δικαστική έρευνα που ξεκίνησε επί των ημερών της άνοιξε το δρόμο στη Δικαιοσύνη.
Η δικαστική έρευνα για τον κ. Παπαντωνίου εκκίνησε μετά την αποκάλυψη της λίστας Λαγκάρντ, την οποία η συγκυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου απέκρυπτε για τουλάχιστον δύο χρόνια. Θυμάμαι δε, όταν έγινε η μεγάλη αποκάλυψη για την ύπαρξή της, την τότε κυβέρνηση να καταφεύγει σε διάφορα τεχνάσματα και νομικές ερμηνείες σκοπιμότητας προκειμένου να μη γίνει χρήση της από τη διοίκηση και τις δικαστικές αρχές. Μόνο υπό την πολιτική πίεση του ΣΥΡΙΖΑ και της γενικευμένης λαϊκής κατακραυγής παραδόθηκε η λίστα στις αρμόδιες αρχές και ξεκίνησε η δικαστική έρευνα, παρά τη θέληση της τότε κυβέρνησης.
Να θυμίσω εξάλλου ότι τόσο κατά την κοινοβουλευτική διαδικασία για τη συγκρότηση Επιτροπής Προκαταρκτικής Εξέτασης όσο και μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της και την αποστολή του φακέλου Παπαντωνίου στην τακτική Δικαιοσύνη, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ επέμεναν να μιλούν για διαδικασία φιάσκο, πολιτικής στοχοποίησης και σκοπιμότητας. Ήταν όμως ακριβώς αυτή η διαδικασία που άνοιξε τον δρόμο για την ολοκλήρωση της δικαστικής έρευνας, την άσκηση ποινικών διώξεων, την εκκίνηση της ανάκρισης και τελικά την προφυλάκιση του κ. Παπαντωνίου.
Στην ουσία τώρα του ζητήματος, η υπόθεση αυτή, που έρχεται μετά τις υποθέσεις Μαντέλη, Τσουκάτου, Παπαγεωργόπουλου, Ψωμιάδη και Τσοχατζόπουλου, αναδεικνύει με τον πιο εμφατικό τρόπο το όργιο διαφθοράς που είχε στηθεί από το παλιό πολιτικό σύστημα και ήταν ένας από τους λόγους που η χώρα οδηγήθηκε στη χρεοκοπία το 2010. Διότι, ξέρετε, στα χρόνια της ευμάρειας η διαφθορά είχε γίνει θεσμός από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ. Και νομίζω ότι έχει φτάσει πια ο καιρός τα δύο αυτά κόμματα, αντί να κάνουν ασκήσεις επί χάρτου για τη δημιουργία αντιΣΥΡΙΖΑ μετώπων, να ζητήσουν επιτέλους μια συγγνώμη από τον ελληνικό λαό.
Στο άλλο θέμα των ημερών, το ονοματολογικό της πΓΔΜ. Θα σας ρωτήσω μήπως τελικά είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο θα οικοδομηθεί μια διαφορετική κυβερνητική πλειοψηφία με προοδευτικό πρόσημο ενδεχομένως για μετεκλογικές συνεργασίες;
Η συμφωνία των Πρεσπών είναι κατά τη γνώμη μου εμβληματική και οι πολιτικές συγκλίσεις ως προς την αναγκαιότητά της αφορούν οριζόντια τα κόμματα. Άρα λοιπόν εκτιμώ ότι οι συγκλίσεις αυτές θα εκφραστούν και στο ελληνικό κοινοβούλιο, το οποίο είμαι βέβαιος ότι θα κυρώσει τη συμφωνία. Όμως για να υπάρξουν συγκλίσεις ευρύτερης προγραμματικής και πολιτικής συμπόρευσης είναι αναγκαίο να συντρέχουν και άλλες προϋποθέσεις. Επομένως καλό είναι να μην προτρέχουμε. Η χώρα έχει κυβέρνηση και η κυβέρνηση αυτή έχει μπροστά της μια περίοδο γεμάτη θετικές προκλήσεις.
Ναι, αλλά μπορεί να αποτελέσει το ονοματολογικό τον καταλύτη προκειμένου να αναζητηθούν αυτές οι συγκλίσεις; Υπάρχει το ενδεχόμενο να δούμε διαφορετική κυβερνητική πλειοψηφία προτού έρθει η συμφωνία των Πρεσπών προς ψήφιση στη Βουλή, με πρωτοβουλία, για παράδειγμα, του πρωθυπουργού;
Οι ΑΝΕΛ και ο Πάνος Καμένος έχουν δηλώσει ότι εφόσον έρθει η συμφωνία στη Βουλή θα αποχωρήσουν από την κυβέρνηση. Σε καμία περίπτωση όμως δεν έχουν πει ότι θα υποστηρίξουν μια πρόταση δυσπιστίας της ΝΔ με αφορμή τη συμφωνία. Επομένως κοινοβουλευτικές και πολιτικές προϋποθέσεις υπάρχουν για την ολοκλήρωση της θητείας της παρούσας κυβέρνησης.
Δηλαδή θα πάτε ακόμη και με κυβέρνηση μειοψηφίας στο τέλος της θητείας σας, αλλά το ερώτημα εδώ είναι πότε θα είναι αυτό το τέλος.
Νομίζω ότι απαντώ με σαφήνεια λέγοντας ότι υπάρχουν οι κοινοβουλευτικές και πολιτικές προϋποθέσεις για την ολοκλήρωση της θητείας της παρούσας κυβέρνησης και αυτός είναι ο στόχος του πρωθυπουργού.
Να έρθουμε στο θέμα της επέκτασης των χωρικών μας υδάτων από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια στο Ιόνιο. Γιατί με σχέδιο νόμου στη Βουλή και όχι με προεδρικά διατάγματα;
Νομίζω ότι αυτό θα επιταχύνει περαιτέρω την υλοποίηση της εξαγγελίας καθώς η έκδοση προεδρικών διαταγμάτων είναι χρονοβόρα διοικητική διαδικασία, ενώ αντίθετα η νομοθέτηση μπορεί να γίνει με πολύ πιο γρήγορο και άμεσο τρόπο. Ταυτόχρονα επιτρέπει και τη διεξαγωγή συζήτησης στο κοινοβούλιο ώστε όλες οι πολιτικές δυνάμεις να πάρουν θέση γι’ αυτήν την πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης και να διερευνηθούν τυχόν περιθώρια για συγκλίσεις σε ένα τόσο καίριο θέμα εθνικής σημασίας.
Πώς σχολιάζετε τη θέση ότι η επέκταση των χωρικών μας υδάτων στο Ιόνιο συνιστά αναγνώριση των τουρκικών διεκδικήσεων στο Αιγαίο, όπως αυτές διατυπώθηκαν με το casus belli;
Πώς να το σχολιάσω; Πρόκειται περί τοποθετήσεων που υποδηλώνουν απόλυτη άγνοια του διεθνούς δικαίου. Η μερική άσκηση ενός κυριαρχικού δικαιώματος, στο Ιόνιο λόγου χάριν, σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγεται κατά το διεθνές δίκαιο την απεμπόληση κυριαρχικού δικαιώματος σε άλλο σημείο.
Επίσης δεν κατανοώ πώς το παραπάνω μπορεί να ερμηνευτεί ως αναγνώριση των τουρκικών διεκδικήσεων. Πώς είναι δυνατόν η άσκηση κυριαρχίας, η εφαρμογή ενός κανόνα δικαίου, να οδηγεί σε αναγνώριση διεκδικήσεων άλλης χώρας; Και τι είδους διεκδικήσεων; Η εφαρμογή κανόνα δικαίου δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση δικαιοπλαστική πρακτική, άρα το επιχείρημα αυτό είναι λανθασμένο στον πυρήνα του.
Αυτά τα πράγματα καλό είναι να μη λέγονται διότι συσκοτίζουν τη νομική και πολιτική πραγματικότητα παραπλανώντας τον ελληνικό λαό. Αν κάποιος θέλει να κάνει πολιτική κριτική να κάνει πολιτική κριτική, αντί να την επενδύει με κακά νομικά.
Εσχάτως γίνεται μεγάλη συζήτηση για την ασφάλεια στα πανεπιστήμια. Γιατί κατά τη γνώμη σας οι πρυτανικές αρχές δεν κάνουν χρήση του νόμου που τους επιτρέπει να καλούν την ΕΛ.ΑΣ. για σοβαρά αδικήματα όπως η διακίνηση ναρκωτικών; Σκέφτεστε να αναλάβετε κάποιες νομοθετικές πρωτοβουλίες;
Καταρχήν, ο νόμος αυτήν τη στιγμή καλύπτει όλες τις περιπτώσεις για τις οποίες γίνεται λόγος. Η ΕΛ.ΑΣ. δηλαδή έχει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει χωρίς την άδεια των πρυτανικών αρχών όταν διαπιστώνει αυτόφωρα κακουργήματα.
Η ασφάλεια είναι σοβαρό ζήτημα και αποτελεί λαϊκό δικαίωμα, όμως ο τρόπος με τον οποίο τροφοδοτεί τη συζήτηση η ΝΔ δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Αντίθετα αποτελεί προσπάθεια να εκτρέψει τη συζήτηση με διπλό στόχο: αφενός να εξυπηρετεί την ακροδεξιά ατζέντα της, αφετέρου να απαξιώσει το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο στο πλαίσιο της καταδικασμένης σε αποτυχία σταυροφορίας της για την αναθεώρηση του άρθρου 16 του συντάγματος.  "