Τα έθιμα της Ηπείρου τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά!

Τα σπάργανα του Χριστού:
Ένα από τα σημαντικά  Χριστουγεννιάτικα έθιμα της Ηπείρου τα παλιά χρόνια ήταν να φτιάχνουν τηγανίτες στην πλάκα. Πρόκειται για ένα τοπικό γλύκισμα. Οι τηγανίτες ήταν μελωμένες με ζαχαρόνερο, καρύδια και κανέλα. Αυτά κατά την παράδοση ήταν τα σπάργανα του Χριστού στη φάτνη. Ήταν μια στίβα από τηγανίτες ψημένες στο τζta-spargana1άκι σε πυρωμένη πέτρα. Τις τηγανίτες τις έτρωγαν το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων.
Η προετοιμασία των Χριστουγέννων όμως ξεκινούσε από τις 30 Νοεμβρίου, του Αγίου Αντρέα, όπου έβραζαν τα παραδοσιακά μπόλια με καλαμπόκι και ό,τι άλλα σπόρια είχε σπείρει ο καθένας στο χωράφι του.

Γιαπράκια:

Τα γιαπράκια, ένα είδος  λαχανοντολμάδων, ήταν ένα βασικό πιάτο για το  Χριστουγεννιάτικο τραπέζι και συμβόλιζε το φάσκιωμα του νεογέννητου Χριστού. Η ονομασία “γιαπράκια” προέρχεται από την τούρκικη λέξη Yaprak που σημαίνει “φύλλο”.

Το έθιμο του αναμμένου πουρναριού:
Όταν γεννήθηκε ο Χριστός και πήγαν οι βοσκοί να προσκυνήσουν, η νύχτα ήταν σκοτεινή. Βρήκαν κάπου ένα ξερό πουρνάρι κι έκοψαν τα κλαδιά του. Πήρε ο καθένας από ένα κλαδί στο χέρι, του έβαλαν φωτιά και γέμισε το σκοτεινό  βουνό χαρούμενες φωτιές, τριξίματα και κρότους.

Από τότε λοιπόν, στα χωριά της Άρτας, όποιος πάει στο σπίτι του γείτονα για να πει τα χρόνια πολλά ,καθώς και όλα τα παιδιά τα παντρεμένα, που θα πάνε στο πατρικό τους, για να φιλήσουν το χέρι του πατέρα και της μάνας τους, πρέπει να κρατούν ένα κλαρί πουρνάρι ή ό,τι άλλο δεντρικό που καίει τρίζοντας. Στο δρόμο το ανάβουν και το  anameno pournariπηγαίνουν αναμμένο στο πατρικό τους σπίτι και γεμίζουν χαρούμενες φωτιές και κρότους τα σκοτεινά δρομάκια του χωριού.

Ακόμα και στα Γιάννενα το ίδιο κάνουν. Μόνο που εκεί δεν κρατούν ολόκληρο το κλαρί του πουρναριού αναμμένο στο χέρι τους, αλλά κρατούν στη χούφτα τους μια χεριά δαφνόφυλλα ή πουρναρόφυλλα που τα πετούν στο τζάκι, μόλις μπούνε και καλημερίζουν. Κι όταν τα φύλλα τα ξερά πιάσουν φωτιά κι αρχίσουν να τρίζουν και να πετάνε σπίθες, εύχονται “Αρνιά, κατσίκια,νύφες και γαμπρούς”. Αυτή είναι η καλύτερη ευχή για κάθε νοικοκύρη. Να προκόβουν τα κοπάδια του, να πληθαίνει η φαμελιά του, να μεγαλώνουν τα κορίτσια και τα παλικάρια του, να του φέρνουν στο σπίτι νύφες και γαμπρούς, να του δώσουν εγγόνια που δε θα αφήσουν το όνομα το πατρικό να σβήσει.
πηγή