Από το Δελβινάκι ...στην Ελάτη Ζαγορίου ...και το Ανήλιο Μετσόβου!

Tο Δελβινάκι είναι ένα όμορφο ορεινό κεφαλοχώρι, το μεγαλύτερο χωριό της επαρχίας Πωγωνίου, με αξιόλογη αρχιτεκτονική κληρονομιά. Διαθέτει πολλά αξιοθέατα, όπως η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου (1620), στο κέντρο του χωριού, το παλιό Αρρεναγωγείο - Παρθεναγωγείο, τη Δημοτική Πινακοθήκη με πίνακες και σπάνιες φωτογραφίες ευεργετών και δωρητών. Υπάρχουν λείψανα αρχαίας ακρόπολης σε κατάφυτο λόφο πάνω από το χωριό. Άλλα αξιοθέατα είναι η μονή Αγ. Ιωάννη ( 17ος αιώνας ), ο ναός Αγ. Αθανασίου (1790 ), ο ναός Αγ. Θεοδώρων ( 17ος αιώνας ) κλπ.

Οι κάτοικοι ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία καθώς η περιοχή είναι κυρίως αγροτική. Το Δελβινάκι είναι χτισμένο σε μια δασώδη περιοχή, ανάμεσα σε δρυς, καστανιές, κουμαριές, πλατάνους κ.λ.π. Το Δελβινάκι υπήρξε εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο κυρίως λόγω της στρατηγικής του θέσης αλλά και του ξενιτεμού των κατοίκων του που διέπρεψαν επαγγελματικά στο εξωτερικό και φρόντισαν και την πατρίδα τους, όπως και σε άλλα μέρη της Ηπείρου. Σταδιακά η άλλοτε πολυάνθρωπη περιοχή του Δελβινακίου ερήμωσε από τα κύματα μεταναστών που την εγκατέλειψαν τις δεκαετίες 1920 και 1930 αλλά και από το 1950 και έπειτα.

Σήμερα το Δελβινάκι είναι ένα γραφικό χωριό που έχει διατηρήσει αναλλοίωτη τη φυσιογνωμία του. Σιγά σιγά όλο και περισσότεροι επισκέπτες ανακαλύπτουν την ομορφιά του παρθένου τοπίου, την αυθεντικότητα των ανθρώπων του Πωγωνίου αλλά και μια ανέγγιχτη από τον τουρισμό περιοχή που προσφέρεται για μοναδικές αποδράσεις.

Ανάμεσα σε Δελβινάκι και τον δρόμο που οδηγεί στο άνω Πωγώνι, σε μια διαδρομή φυσικά δευτερεύουσα, με όχι ιδιαίτερο κυκλοφοριακό φόρτο, αλλά και όχι άψογη ορατότητα στις στροφές λόγω της βλάστησης, θα βρείτε χώρο αναψυχής και γαλήνιο τοπίο, εκεί στο εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Νικολάου. Αν θέλετε δε, να θαυμάσετε το Δελβινάκι από ψηλά, τότε το τέλειο σημείο είναι ο απέναντι λόφος με την παλιά εκκλησία του Αϊ-Γιάννη και αφού περάσετε από μια φανταστική πράσινη γαλαρία, εκεί που τα δένδρα σχηματίζουν στοά!

Ελάτη Κεντρικού Ζαγορίου Ιωαννίνων
Η Ελάτη, αμφιθεατρικά χτισμένη σε μια δασωμένη βορινή περιοχή του βουνού Μιτσικέλι, με θέα προς τα βουνά και τα δάση της Τύμφης με εξαίρετο κλίμα, αποτελεί έναν κοντινό προορισμό απ' την πόλη των Ιωαννίνων αλλά ένα κεντρικό σημείο αναφοράς για την περιήγηση κάθε επισκέπτη και στα υπόλοιπα Ζαγοροχώρια. Στην Ελάτη μπορεί κανείς να επισκεφθεί την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, χτισμένη το 1806.


Χτισμένη στα ριζά του Μιτσικελίου η Ελάτη, αγναντεύει τη χαράδρα του Βίκου, τη Μπελόη, το Μονοδέντρι, το Βραδέτο, τα Άνω Πεδινά ,το Σκαμνέλι και στο βάθος του ορίζοντα, τμήμα του Πωγωνίου.

Η παλαιά ονομασία του χωριού, που συγκροτήθηκε το 16ο αιώνα κυρίως από οικογένειες κτηνοτρόφων από τους Γαβρισιούς, Πέτσαλη και Σλάβους από το Ζλάροβο, ήταν «Μπούλτση».Η πλούσια βλάστηση έδωσε εμπορεύσιμη ξυλεία στους κατοίκους, που έγιναν ξυλέμποροι, με επιχειρήσεις στα Γιάννενα και αλλού. Πολλοί ξενιτεύτηκαν στη Μακεδονία, Θράκη, Ρουμανία, Ρωσία. Το 18ο και 19ο αιώνα το χωριό ακμάζει. Χτίζονται αρχοντικά, εκκλησίες , σχολεία. Το 1926 ονομάστηκε Ελάτη.

Πώς θα πάτε στην Ελάτη:

Για να φθάσετε στην περιοχή, ακολουθείτε τους κύριους εθνικούς οδικούς άξονες που οδηγούν στα Ιωάννινα και έπειτα κατευθύνεστε βόρεια της πόλης των Ιωαννίνων (μέσω της παλαιάς Ε.Ο. Ιωαννίνων - Κοζάνης). Στο 18ο χλμ στρίβετε δεξιά προς Ζαγόρι και ακολουθείτε τη σήμανση προς το χωριό Ελάτη. Η διαδρομή είναι περίπου μισή ώρα από τα Ιωάννινα. Η Ελάτη απέχει από την Αθήνα: 463 χλμ., από τη Θεσσαλονίκη: 292 χλμ., από την Ηγουμενίτσα: 111 χλμ. Πολύ άνετη επίσης είναι και η πρόσβαση στην περιοχή μέσω της Εγνατίας οδού, είτε από την Ευρώπη (μέσω λιμανιού Ηγουμενίτσας) είτε από τη Μακεδονία και τη Θράκη.

Ανήλιο Μετσόβου

Το Ανήλιο είναι ένα ορεινό, βλαχόφωνο χωριό του νομού Ιωαννίνων. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.060 μ. στις πλαγιές της βόρειας Πίνδου, απέναντι από το Μέτσοβο και στη σκιά της βουνοκορφής "Φατζέτου" της Πίνδου.

Η βλάχικη ονομασία του είναι "kiare". Κιάρε στα βλάχικα, σημαίνει το ανήλιαγο μέρος ... Στο άκουσμα τού ονόματος αυτό που περνά από το μυαλό σαν πρώτη εικόνα, φαντάζει ένα μέρος σκιερό, χωμένο βαθιά μέσα στην βουνοπλαγιά. Φυσικά αυτό δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα, καθώς το χωριό βρίσκεται σε να πανέμορφο και ηλιόλουστο μέρος, με την θέα τόσο του φυσικού πλούτου, που κάθε εποχή είναι και ξεχωριστή, όσο με τη θέα του παραδοσιακού, κοσμοπολίτικου και γραφικού Μετσόβου να το κάνει μοναδικό.

Για πρώτη φορά, ιστορικά, το συναντάμε το 1674 σε επίσημο έγγραφο της τουρκικής δημόσιας διοίκησης όπου αποτέλεσε τον έναν από τους δύο μαχαλάδες του Μετσόβου. Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας απολάμβανε προνόμια και είχε σχετική αυτονομία και τοπική αυτοδιοίκηση.

Φυσικά, είναι σίγουρο το Ανήλιο ότι προϋπήρχε, αφού ιστορικά έχει καταγραφεί η παρουσία των Βλάχων, στην περιοχή πολύ νωρίτερα. Η ιστορία αναδεικνυόταν στον μεγάλο πρωταγωνιστή της παραχώρησης των Σουλτανικών προνομίων (1659- 1795). Απελευθερώθηκε, από τους Τούρκους, 31 Οκτωβρίου του 1912, ομού μετά του Μετσόβου και των γειτονικών χωριών.

Κατά τον Πουκεβίλ, κατοικήθηκε από βλαχόφωνο κτηνοτροφικό πληθυσμό τον 10ο αιώνα, όταν και αναφέρονται για πρώτη φορά οι λατινόφωνοι κάτοικοι (από εποχής της έλευσης των Ρωμαίων στην Ελλάδα, το 167 π.Χ), με την ονομασία Βλάχοι).

Μέχρι το 1924 μαζί με το Μέτσοβο και έκτοτε αποτέλεσε ξεχωριστή Κοινότητα

έως το 1998 οπότε συνενώθηκε σε Δήμο με το Μέτσοβο, το Ανθοχώρι και το

Βοτονόσι (νόμος Καποδίστριας) και το 2010 (νόμος Καλλικράτης) που

προστέθηκε και ο Δήμος Εγνατίας (Χρυσοβίτσα , Μικρό και Μεγάλο Περιστέρι,

Μικρή και Μεγάλη Γότιστα, Σίτσαινα, Πέτρα), καθώς και η Μηλιά.

Σήμερα, το Ανήλιο, είναι ζωντανό χωριό με περίπου 1.000 ψυχές ανθρώπων, καταστήματα εστίασης και διασκέδασης, ξενοδοχείο 4 αστέρων, ενοικιαζόμενα δωμάτια, Νηπιαγωγείο και Δημοτικό Σχολείο, Πολιτιστικό Σύλλογο (πρόσφατα δρύθηκε και ο Μορφωτικός - Ορειβατικός Σύλλογος), Αθλητικό Σωματείο (ΑΟ Ρόνα).

Επτά χλμ από το χωριό (άσφαλτος) , υπάρχει το Χιονοδρομικό Κέντρο Ανηλίου (υψόμετρο 1700 - 1900μ) , που άρχισε να κατασκευάζεται στα τέλη της 10ετίας του '90, καί λειτουργεί επισήμος από τον Δεκέμβρη του 2012. Το Ανήλιο, με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του (ξυλοβιοτεχνίες) , είναι το

πρώτο σε παραγωγή μελισσοκομικών κυψελών στην Ελλάδα και από τα πρώτα σε παραγωγή βαρελιών.

Υπάρχει αξιόλογη κτηνοτροφία στα απέραντα βοσκοτόπια (αιγοπρόβατα,βοοειδή) και παράγονται ακόμη, τυροκομικά προϊόντα, μέλι, καρύδια, τσάι, ρίγανη κ.λπ.

Απέχει από το Μέτσοβο 4,5 χλμ, ενώ με την κατασκευή της Εγνατίας που διέρχεται μέσα από τα σπλάχνα του, με σήραγγα 2,2 χλμ, απέχει 20' από τα Γιάννενα, μία (1) ώρα από την Ηγουμενίτσα, 20' από τα Γρεβενά, 1.30 ώρα από την Θεσσαλονίκη. ενώ επικοινωνεί με τα χωριά του Ασπροποτάμου (Χαλίκι, Ανθούσα, Καλλιρρόη, Γαρδίκι, Αγία Παρασκευή (Τζούρτζια), Πολυθέα, Κρανιά κ.ά), με δρόμο, μέσα από απείρου φυσικού κάλλους, ενώ πρόσβαση (από το Χαλίκι, 20χλμ) υπάρχει και προς Καλλαρύτες (άλλα 24χλμ).

Το πανηγύρι του χωριού γίνεται στις 26 Ιουλίου (Αγίας Παρασκευής), όπως καθιερώθηκε επίσημα το 1983.

πηγή http://ellinika-xwria.blogspot.com