Τζουμέρκα: Σεμινάρια παραδοσιακής δόμησης στα Καταφύγια ...Μελισσουργών και Πραμάντων!

Το Περιοδεύον Εργαστήριο για τις Παραδοσιακές Τεχνικές Δόμησης παρουσιάζει την εκπαιδευτική δράση

‘Καταφύγια’
τόποι προστασίας, πεδία ελευθερίας

που θα πραγματοποιηθεί στην ορεινή περιοχή των Τζουμέρκων μεταξύ 1-6 Μαΐου 2019.

Πρόκειται για δύο 6ήμερα εργαστήρια που θα διεξαχθούν παράλληλα, στο Ορεινό Καταφύγιο Μελισσουργών και το Ορειβατικό Καταφύγιο Πραμάντων, το κάθε ένα αφιερωμένο σε διαφορετικά υλικά και κατασκευαστικές τεχνικές.


Χάρη στην εγγύτητα αλλά και την απόστασή τους από το εύθραυστο περιβάλλον των παραδοσιακών οικισμών, οι χώροι των καταφυγίων μοιάζει να παρακινούν την κατασκευαστική φαντασία, προς την κατεύθυνση δημιουργικών προσεγγίσεων της παράδοσης. Από τη μία πλευρά, η γειτνίαση με τους οικισμούς μας επιτρέπει να συναισθανθούμε τη σημασία των αρχιτεκτονικών τύπων ως δομές και ως μορφές, ως φορείς επάλληλων στρωμάτων γνώσης και νοημάτων. Από την άλλη, η απόσταση από τους μεγάλους αυτούς ‘δασκάλους’, μας ενθαρρύνει να ‘παίξουμε’ και να φανταστούμε τους τρόπους με τους οποίους οι παραδοσιακές τεχνικές, τα φυσικά υλικά και η αδιαμεσολάβητη σχέση με το έργο, μπορούν να αναζητηθούν στη σημερινή εποχή και να εκφράσουν ανάγκες και επιθυμίες σύγχρονες, πολύπλοκες και αντιφατικές.

Τα ‘Καταφύγια’ εμφανίζονται έτσι ως τόποι προστασίας και ως πεδία μιας ορισμένης ελευθερίας. Κατά τη διάρκεια της διαμονής μας, θα ανιχνεύσουμε σύγχρονες ερμηνείες των διδαγμάτων της παράδοσης, μέσα από δύο πειραματικές κατασκευές. Σε αυτό το πλαίσιο, όσοι επιθυμούν να παρευρεθούν καλούνται να επιλέξουν μια από τις δύο θεματικές που αφορούν το πρακτικό μέρος των εργαστηρίων:

Α) ΠΕΤΡΑ – ΠΗΛΟΣ : Διασκευάζοντας τον παραδοσιακό ξυλόφουρνο
Αντλώντας από την παραδοσιακή κατασκευαστική τυπολογία, αλλά και από παραδείγματα σύγχρονων εφαρμογών, ο νέος ξυλόφουρνος του Καταφυγίου Μελισσουργών, θα κατασκευαστεί από τοπικούς λίθους, με θόλο από συμπαγείς οπτόπλινθους με εφαρμογή πηλοκονιαμάτων. Τις εργασίες θα κατευθύνουν ο Τζουμερκιώτης μάστορας Παύλος Βήχας από τους Κτιστάδες και ο Χρήστος Κυριακόγγονας (μέλος της Συνεργατικής Φυσικής Δόμησης), ειδικός στις κατασκευές με χώμα.

Β) ΞΥΛΟ: Συστήνοντας το ‘τζουμερκιώτικο’ δεντρόσπιτο
Το δεντρόσπιτο που από καιρό επιθυμούσε η οικογένεια του Καταφυγίου Πραμάντων, θα αποτελείται εξ’ ολοκλήρου από ξύλινα στοιχεία χρησιμοποιώντας παραδοσιακές εντορμίες. Τις εργασίες κατασκευής, αλλά και την επίδειξη παραδοσιακών τεχνικών κατεργασίας και συνδεσμολογίας ξύλινων στοιχείων, θα κατευθύνει ο Τρύφωνας Παπαϊωάννου, ξυλουργός από την Κυψέλη Τζουμέρκων και ο αρχιτέκτονας-ξυλουργός Γεώργιος Καρβέλας.

Παράλληλα με τα πρακτικά μαθήματα, το πρόγραμμα των εργαστηρίων θα υποστηριχθεί από διαλέξεις τεχνικού και θεωρητικού περιεχομένου, από έγκριτους ακαδημαϊκούς, μεταξύ των οποίων ο Συμεών Αγαθόπουλος (καθηγητής, Τμήμα Μηχανικών Επιστήμης Υλικών του Π. Ιωαννίνων), η Μαρία Αρακαδάκη (αναπλ. καθηγήτρια Τμήμα Αρχιτεκτόνων ΑΠΘ), ο Σταύρος Απότσος (υποψήφιος Διδάκτορας Τμήματος Αρχιτεκτόνων ΑΠΘ), ο Γιώργος Καρβέλας (αρχιτέκτων-ξυλουργός, πρώην εντεταλμένος λέκτορας Π. Πατρών και ΤΕΙ Αθηνών), ο Γιώργος Μαντάνης (καθηγητής, Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου-Επίπλου ΤΕΙ Θεσσαλίας), ο Τζώρτζης Μακρυωνίτης (χημικός, ερευνητής παραδοσιακών ξυλόφουρνων), και η Ελευθερία Τσακανίκα (επικ. καθηγήτρια Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ). Οι διαλέξεις θα πραγματοποιηθούν στο Συνεδριακό Κέντρο Πραμάντων και σε κοινοτικό χώρο του οικισμού Μελισσουργών· αφορούν τους συμμετέχοντες και των δύο εργαστηρίων, και θα είναι ανοιχτές στο κοινό.

Στο πρόγραμμα των εργαστηρίων θα συμπεριληφθούν παρουσιάσεις από συλλογικότητες και ανθρώπους που δραστηριοποιούνται γύρω από θέματα κατασκευής και κοινών (commons), όπως οι p2p lab, οι Habibi Works, η ομάδα ΑΡΜΟΣ-Συνεργατική Φυσικής Δόμησης, η Γεωργία Κανελλοπούλου (Δίκτυο Δάφνη) και προσωπικότητες της τοπικής κοινωνίας με σημαντικό καλλιτεχνικό έργο, όπως ο Γιώργος Πολύζος από τον οικισμό Τσόπελα.
Η δράση ‘Καταφύγια’ απευθύνεται σε επαγγελματίες της κατασκευής και ερευνητές από πεδία συναφή με την παραγωγή του χώρου, που επιθυμούν να εμβαθύνουν στις ξύλινες κατασκευές, την πέτρινη δόμηση και τη δόμηση με χώμα· καθώς και ευρύτερα σε όσες και σε όσους ενδιαφέρονται για προσεγγίσεις της πολιτιστικής κληρονομιάς υπό το πρίσμα των καθημερινών πρακτικών και των παραδοσιακών τεχνικών.

Ο μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων ορίζεται στα 14 άτομα για κάθε κατασκευή.

Με το πέρας του εργαστηρίου θα δοθούν πιστοποιητικά συμμετοχής.