Πορεία υλοποίησης Επιχειρησιακού Προγράμματος Ήπειρος 2014-2020

Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ήπειρος 2014-2020 χρηματοδοτείται με 337.076.281€ δημόσια δαπάνη, περιλαμβάνει 10 Θεματικούς Στόχους, 7 μονοταμειακούςΆξονες Προτεραιότητας και συγχρηματοδοτείται από Εθνικούς πόρους και δυο Διαρθρωτικά Ταμεία, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ)& το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ).
Οι Άξονες Προτεραιότητας που συγχρηματοδοτούνται από το ΕΤΠΑ έχουνσυνολική χρηματοδότηση 284.497.887€ σε δημόσια δαπάνη (δδ),ενώ αντίστοιχα αυτοί του ΕΚΤ 52.578.394€.
Έχουν συνταχθεί και δημοσιοποιηθεί 75 Προσκλήσεις υποβολής αιτημάτων (50 για το ΕΤΠΑ &25 για το ΕΚΤ) που αντιστοιχούν στο 87,6% του προϋπολογισμού του ΕΠ.
Έχουν εκδοθεί 324 αποφάσεις ένταξης δημόσιας δαπάνης 254.003.025€ (269 για το ΕΤΠΑ δδ 222.628.962€ &55 για το ΕΚΤ δδ 31.374.063€) που αντιστοιχούν στο 75,4%.
Οι νομικές δεσμεύσεις ανέρχονται σε 143.536.837€ και αντιστοιχούν στο 42,6% του ΕΠ (119.666.879€ για το ΕΤΠΑ και 23.869.958€ για το ΕΚΤ).
Οι δαπάνες αντίστοιχα ανέρχονται σε 73.102.409€ και αντιστοιχούν στο 21,7% του ΕΠ (53.556.937 €για το ΕΤΠΑ και 19.545.472€ για το ΕΚΤ).
Αναφορικά με τις Στρατηγικές Ολοκληρωμένων Εδαφικών επενδύσεων (ΟΕΕ) που επηρεάζουν την υλοποίηση δράσεων του Επιχειρησιακού Προγράμματος, έχουν εγκριθεί και υλοποιούνται η «Πολιτιστική Διαδρομή στα Αρχαία Θέατρα της Ηπείρου» και το «Στρατηγικό Σχέδιο για τη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη του Δήμου Ιωαννιτών».Επίσης έχουν εγκριθεί τρείςΣτρατηγικές  ΤΑΠΤΟΚ.
Άξονας 1 «Ενίσχυση της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας με ανάπτυξη της καινοτομίας και των ΤΠΕ»
Οι δράσεις του Άξονα εντάσσονται στους ΘΣ 1, 2, 3 και συγχρηματοδοτούνται από το ΕΤΠΑ. Η δ.δ ανέρχεται σε 43.763.967€.
Η πρόοδος υλοποίησης καταγράφεται ως εξής:
• Εκδόθηκαν 11 προσκλήσεις δ.δ 42.715.000€ που αντιστοιχούν στο 97,6% του Άξονα
• Εντάχθηκαν 173πράξεις δ.δ 21.298.391€ (48,7%)
• Αναλήφθηκαν νομικές δεσμεύσεις ύψους δ.δ 20.467.528€ (46,8%)
• Πραγματοποιήθηκαν και δηλώθηκαν δαπάνες ύψους 2.510.911€ (5,7%)
Για την ενεργοποίηση του Άξονα εκχωρήθηκε η υλοποίηση των πράξεων κρατικών ενισχύσεων στην Δ/νση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Περιφέρειας Ηπείρου και η υλοποίηση του ΤΕΠΙΧ ΙΙ στην ΕΥΔ ΕΠΑΝΕΚ.
Παρά την σημαντική καθυστέρηση των προηγούμενων ετών,από το 2018 και μέχρι σήμερα,παρατηρήθηκε σημαντική πρόοδος. Με την χρήση της εναλλακτικής λειτουργίας του Πληροφοριακού Συστήματος ήταν δυνατή η άμεση έκδοση των προκηρύξεων και τα έτη 2018 - 2019 εκδόθηκαν 6 προσκλήσεις επιχειρηματικότητας.
Εντάχθηκαν και ξεκίνησε η υλοποίηση 46 ερευνητικών επενδυτικών σχεδίων δδ 12εκ€ και για την επίσπευση της υλοποίησης έγινε χρήση υπερδέσμευσης κατά 33% της δδ της ΕπΠρ 1b. Επίσης, εντάχθηκαν 124 επενδυτικά σχέδια στην πρόσκληση «Ηλεκτρονικό Επιχειρείν» καθώς και η συμμετοχή ΠΕΠ Ηπείρου στο Ταμείο Επιχειρηματικότητας ΙΙ.
Πρόσφατα αξιολογήθηκαν θετικά 30 επιπλέον προτάσεις ενίσχυσης υφιστάμενων ΜΜΕ για την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών ύψους 7,2 εκ € δδ ενώ βρίσκονται στην φάση αξιολόγησης άλλες 66 που αφορούν επενδύσεις τεχνολογικού εκσυγχρονισμού.
Τα επενδυτικά σχέδια υλοποιούνται στο πλαίσιο των ΕπΠρ 1b, 2b, 3a, 3b, 3c. Επίσης έχουν ενεργοποιηθεί οι δράσεις της ΕπΠρ 2c εντάχθηκαν οι πράξεις που αφορούν τις ΟΧΕ.
Η ΕπΠρ 1a δεν έχει ενεργοποιηθεί ακόμη καθώς δεν υπάρχει ωριμότητα σχετικών πράξεων που αποφασίστηκε από ΠΣΕΚ να χρηματοδοτηθούν εξυπηρετώντας την RIS3. Tο 2018 εντάχθηκαν στη ΤΒ του ΕΠ, υλοποιούνται και θα ολοκληρωθούν το 2019, μελέτες σκοπιμότητας για 4 ερευνητικά κέντρα. Μετά την ολοκλήρωση θα εκδοθεί σχετική πρόσκληση.

Άξονας 2 «Προστασία του περιβάλλοντος και αειφόρος ανάπτυξη»
Οι δράσεις του Άξονα εντάσσονται στους ΘΣ 4, 5, 6 και συγχρηματοδοτούνται από το ΕΤΠΑ. Η δ.δ. ανέρχεται σε 132.221.552€.
Η πρόοδος υλοποίησης καταγράφεται ως εξής:
• Εκδόθηκαν 23 προσκλήσεις δ.δ. 115.090.863€ (87%)
• Εντάχθηκαν 58 πράξεις δ.δ. 116.763.368€ (88,3%)
• Αναλήφθηκαν νομικές δεσμεύσεις ύψους 60.939.971€ (46,1%)
• Πραγματοποιήθηκαν και δηλώθηκαν δαπάνες ύψους 29.032.979 (22%)
Σχετικά με ΕπΠρ 4c τον 2/2018 εγκρίθηκε οδηγός εφαρμογής Εξοικονομώ κατ Οίκον ΙΙ, στάλθηκαν οδηγίες για ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων κτιρίων και στην συνέχεια εκδόθηκαν σχετικές προσκλήσεις. Η πράξη Εξοικονομώ κατ Οίκον ΙΙ εντάχθηκε και υλοποιείται από το 2018.
Αναφορικά με την ΕπΠρ 4e ολοκληρώθηκαν τα ΣΒΑΚ και ΣΔΒΕ και θα εκδοθεί σχετική πρόσκληση υποβολής έργων για την πλήρη ενεργοποίηση.
Για την ΕπΠρ 5b εκδόθηκαν προσκλήσεις ενίσχυσης δομών πολιτικής προστασίας, αποχέτευσης ομβρίων, αντιπλημμυρικής προστασίας και εντάχθηκε το σύνολο των προτάσεων που υποβλήθηκαν. Διαπιστώθηκε ότι δεν υπήρχε ωριμότητα σε έργα αντιπλημμυρικής προστασίας και στην 2η αναθεώρηση ΕΠ προβλέφθηκε η δυνατότητα υλοποίησης έργων σε περιοχές εκτός καθορισμένων ζωνών δυνητικά υψηλού κινδύνου πλημμυρών.
Στην ΕπΠρ 6b εκδόθηκε πρόσκληση για επενδύσεις διαχείρισης λυμάτων οικισμών Γ προτεραιότητας. Εντάχθηκε το σύνολο των προτάσεων που υποβλήθηκαν, απομένει ένας οικισμός που θα χρηματοδοτηθεί από ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ για συμμόρφωση των απαιτήσεων της οδηγίας 91/271/ΕΟΚ.
Οι ενταγμένες πράξεις της ΕπΠρ 6c υλοποιούνται χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Το 2018 εντάχθηκε το σύνολο των προτάσεων που υποβλήθηκαν από τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών ΕπΠρ 6d και αξιολογήθηκαν οι προτάσεις έργων αστικών αναπλάσεων ΕπΠρ 6e, αξιολόγηση που ολοκληρώθηκε το 2019.

Άξονας 3 «Ενίσχυση υποδομών μεταφορών»
Οι δράσεις του Άξονα εντάσσονται στον ΘΣ 7 και συγχρηματοδοτούνται από το ΕΤΠΑ. Η δ.δ. ανέρχεται σε 74.360.780€.
Η πρόοδος υλοποίησης καταγράφεται ως εξής:
• Εκδόθηκαν 6 προσκλήσεις δ.δ. 72.860.780 € που αντιστοιχούν στο 98% του Άξονα
• Εντάχθηκαν 3 πράξεις δ.δ. 41.787.046 € (56,2%)
• Αναλήφθηκαν νομικές δεσμεύσεις ύψους 11.218.753 € (15,1%)
• Πραγματοποιήθηκαν και δηλώθηκαν δαπάνες ύψους 571.666€ (0,8%)
Έχουν ενταχθεί η κατασκευή νέας οδού σύνδεσης της Ιόνιας οδού (Α/Κ Τερόβου) με την περιοχή των Τζουμέρκων (2η Επαρχιακή οδό Ιωαννίνων - Γέφυρα Πλάκας) και η κατασκευή της οδού Νιάρχου ενώ αναμένεται η υποβολή προτάσεων για την υλοποίηση υποδομών μεταφορών στο πλαίσιο της ΟΧΕ. Επίσης έχει ενταχθεί ο εξοπλισμός αστυνομικών Υπηρεσιών Περιφέρειας Ηπείρου και έχει ενεργοποιηθεί η δράση που αφορά την κατασκευή βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων επεμβάσεων σε τμήματα/θέσεις Μειωμένης Οδικής Ασφάλειας (ΜΟΑ) του οδικού δικτύου.
Όμως η υλοποίηση των δράσεων του Άξονα παρουσιάζει υστέρηση. Θέματα που επηρεάζουν είναι:
• Οι μεγάλες εκπτώσεις που παρατηρούνται σε συμβάσεις δημοσίων έργων και για αυτό ζητήθηκε και εγκρίθηκε η τροποποίηση του ποσοστού δέσμευσης πόρων από 120% σε 151%.
• Στο πλαίσιο της 2ης αναθεώρησης διαγράφηκαν οι ΕπΠρ 7a καθώς η έλλειψη ωριμότητας της πράξης «βελτίωση τμήματος της εθνικής οδού Καλπακίου Κακαβιάς» καθιστούσε αδύνατη την ολοκλήρωση της εντός τη ΠΠ και η ΕπΠρ 7e καθώς λόγω των περιορισμένων πόρων τα αποτελέσματα θα αφορούσαν μόνο ένα μέρος του πληθυσμού της Περιφέρειας γεγονός που καθιστούσε αμφίβολο το αποτέλεσμα της παρέμβασης.
Άξονας 4 «Ενίσχυση υποδομών εκπαίδευσης, υγείας και πρόνοιας»
Οι δράσεις του Άξονα εντάσσονται στους ΘΣ 9, 10 και συγχρηματοδοτούνται από το ΕΤΠΑ. Η δ.δ. ανέρχεται σε 28.940.680€.
Η πρόοδος υλοποίησης καταγράφεται ως εξής:
• Εκδόθηκαν 9 προσκλήσεις δ.δ. 27.035.340€ που αντιστοιχούν στο 93,4% του Άξονα
• Εντάχθηκαν 24 πράξεις δ.δ. 37.704.244€ (130,3%)
• Αναλήφθηκαν νομικές δεσμεύσεις ύψους 24.366.643€ (84,2%)
• Πραγματοποιήθηκαν και δηλώθηκαν δαπάνες ύψους 19.413.627€ (67,1%)
Ο Άξονας έχει ενεργοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό και οι περισσότερες πράξεις έχουν ήδη αποκτήσει νομική δέσμευση και υλοποιούνται.
Ο τομέας της υγείας και της πρόνοιας έχει πλήρως ενεργοποιηθεί. Η μόνη ΕπΠρ που δεν έχει ακόμη ενεργοποιηθεί είναι η 9b «Παροχή στήριξης για φυσική, οικονομική και κοινωνική αναζωογόνηση υποβαθμισμένων κοινοτήτων εντός αστικών και αγροτικών περιοχών» καθώς αναμένεται η επίλυση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος από την Ειδική Γραμματεία Κοινωνικής Ένταξης Ρομά στους χώρους του θα αναπτυχθούν οι ομάδες βελτίωσης συνθηκών διαβίωσης.
Για τον τομέα της εκπαίδευσης υλοποιούνται σε όλες τις βαθμίδες, οι προβλεπόμενες από την χαρτογράφηση των υποδομών και αναγκών, πράξεις.
Θέματα που επηρεάζουν την εφαρμογή είναι:
• Οι  μεγάλες εκπτώσεις που παρατηρούνται σε συμβάσεις δημοσίων έργων και για το λόγο αυτό ζητήθηκε και εγκρίθηκε η τροποποίηση του ποσοστού δέσμευσης πόρων από 120% σε 145%.

Άξονας 5 «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Κοινωνική ένταξη και καταπολέμηση διακρίσεων»
Οι δράσεις του Άξονα εντάσσονται στους ΘΣ 8, 9 και συγχρηματοδοτούνται από το ΕΚΤ. Η δ.δ. ανέρχεται σε 51.792.120€.
Η πρόοδος υλοποίησης καταγράφεται ως εξής:
• Εκδόθηκαν 24 προσκλήσεις δ.δ. 31.706.319€ (61,2% του Άξονα)
• Εντάχθηκαν 52 πράξεις δ.δ. 30.864.062€ (59,6%)
• Αναλήφθηκαν νομικές δεσμεύσεις ύψους 23.829.009€ (46%)
• Πραγματοποιήθηκαν και δηλώθηκαν δαπάνες ύψους 19.514.524€ (37,7%)
Ο Άξονας έχει ενεργοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό καθώς υλοποιούνται όλες οι δράσεις με κοινωνική διάσταση και αφορούν στις ΕπΠρ 9i, 9ii, 9iii, 9iv και 9vi.
Θα ενεργοποιηθούν επίσης οι δράσεις των ΕπΠρ 8i, 8v και 9v με Ενδιάμεσο Φορέα την ΔΙΑΠ Περιφέρειας Ηπείρου.
Έχουν ενταχθεί 11 Κέντρα Κοινότητας και μετά την επικαιροποίηση του Περιφερειακού Σχεδιασμού θα χρηματοδοτηθούν 2 παραρτήματα για Ρομά, Ομάδες Βελτίωσης Συνθηκών Διαβίωσης Ρομά και δράση επιδότησης ενοικίου.
 Υλοποιούνται οι δράσεις εναρμόνισης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, με τους ωφελούμενους στα 4 έτη υλοποίησης να ανέρχονται σε 7.600, υποστήριξης κακοποιημένων γυναικών και παιδιών, με την λειτουργία 3 συμβουλευτικών κέντρων και ενός ξενώνα φιλοξενίας, παράλληλης στήριξης παιδιών με αναπηρία, με τους ωφελούμενους στα 4 έτη υλοποίησης να ανέρχονται σε 57, και 2 Κέντρων Διημέρευσης - Ημερήσιας Φροντίδας δυναμικότητας 44 παιδιών με αναπηρία, ενώ απομένει η ενεργοποίηση της δράσης λειτουργίας Στέγης Υποστηριζόμενης Διαβίωσης δυναμικότητας 28 ΑμεΑ.
Υλοποιούνται όλες οι δράσεις για τον τομέα της πρόνοιας, που αφορούν στην λειτουργία δομών παροχής βασικών αγαθών (κοινωνικό παντοπωλείο, παροχή συσσιτίου και κοινωνικό φαρμακείο) σε 11 Δήμους, μίας δομής φιλοξενίας αστέγων και την λειτουργία 9 Κέντρων Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων, που εξυπηρετούν συνολικά 3.798  ωφελούμενους και αναμένεται να χρηματοδοτηθεί η υποστήριξη της λειτουργίας του Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ένταξης. Υλοποιούνται δράσεις πρωτοβάθμιας φροντίδας, ψυχικής υγείας και απεξάρτησης και έχει ξεκινήσει η λειτουργία των Τοπικών Ομάδων Υγείας (ΤΟΜΥ) που χρηματοδοτήθηκαν καταρχήν από το ΕΠ Μεταρρύθμιση Δημόσιου Τομέα και στην συνέχεια από τα ΠΕΠ.
Δεν έχει ακόμη ενεργοποιηθεί η δημιουργία των Κέντρων Στήριξης της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας, ενώ έχουν ενταχθεί 3 έργα για την κάλυψη των λειτουργικών εξόδων των Ομάδων Τοπικής Δράσης (ΟΤΔ) για την υλοποίηση των δράσεων ΕΚΤ στις εγκεκριμένες περιοχές ΤΑΠΤΟΚ.

Άξονας 6 «Τεχνική Βοήθεια ΕΚΤ»
Η δράση του Άξονα συγχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ. Η δ.δ. ανέρχεται σε 786.274€.
Η πρόοδος υλοποίησης καταγράφεται ως εξής:
• Εκδόθηκε μία πρόσκληση δ.δ. 786.274€ που αντιστοιχεί στο 100% του Άξονα
• Εντάχθηκαν 3 πράξεις δ.δ. 510.000€ (64,9%)
• Αναλήφθηκαν νομικές δεσμεύσεις ύψους 40.948€ (5,2%)
• Πραγματοποιήθηκαν και δηλώθηκαν δαπάνες ύψους 30.948€ (3,9%)
Άξονας 7 «Τεχνική Βοήθεια ΕΤΠΑ»
Η δράση του Άξονα συγχρηματοδοτείται από το ΕΤΠΑ. Η δ.δ. ανέρχεται σε 5.210.908€.
Η πρόοδος υλοποίησης καταγράφεται ως εξής:
• Εκδόθηκε μία πρόσκληση δ.δ. 5.210.908€ που αντιστοιχεί στο 100% του Άξονα
• Εντάχθηκαν 11 πράξεις δ.δ. 5.075.912€ (97,4%)
• Αναλήφθηκαν νομικές δεσμεύσεις ύψους 2.673.982€ (51,3%)
• Πραγματοποιήθηκαν και δηλώθηκαν δαπάνες ύψους 2.027.752€ (38,9%)
Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα για την υλοποίηση των δράσεων των Αξόνων της Τεχνικής Βοήθειας καθώς,  καταρτίστηκε και εγκρίθηκε από την Επιτροπή Παρακολούθησης κατά την 1η συνεδρίαση της η Περιφερειακή Στρατηγική Επικοινωνίας του ΕΠ και εγκρίνεται κατά έτος το πρόγραμμα Τεχνικής Βοήθειας για το ΕΚΤ & το ΕΤΠΑ.