Γνωρίζοντας ...τη Λάκκα Σουλίου ..Ρωμανός ,Έλαφος ,Σιστρούνι ,Άρδοση

Η Λάκκα Σουλίου απαρτίζεται από είκοσι έξι χωριά και συνορεύει με την Πρέβεζα. Τα χωριά της είναι χτισμένα στους πρόποδες της οροσειράς του Σουλίου και απέχουν σαράντα πέντε λεπτά από την πόλη των Ιωαννίνων.
Ας γνωρίσουμε κάποια εξ αυτών ...

Ρωμανός 

Παλαιολιθικά ευρήματα, ίχνη προϊστορικών εγκαταστάσεων και σημάδια ενός αρχαίου οικισμού, δείχνουν ότι το χωριό
στους πρόποδες των βουνών του Σουλίου και πάνω από τον Αχέροντα, κατοικούνταν από τα βάθη των αιώνων.

Σώζονται ακόμη αρχαίοι τάφοι αλλά και ένα νεκρομαντείο.

Ένα μονοπάτι στα κακοτράχαλα βουνά, οδηγεί στο Σούλι. Είναι ο δρόμος της ιστορίας.

Ο παραδοσιακός νερόμυλος και η οικία Ναστούλη, αποτελούν δύο ακόμη ξεχωριστά σημεία της παράδοσης και της ιστορίας.

Το 1113 μ. Χ. χτίστηκε η Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και ανακαινίστηκε επτά αιώνες αργότερα. Περιμετρικά αναπτύσσεται το ηγουμενείο, τα κελιά της και οι αποθήκες όπου συγκεντρώνονταν όλη η παραγωγή από το μετόχι. Αργότερα η Μονή τοιχογραφήθηκε και συμπληρώθηκε με ένα εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τέμπλο.

Το 1796 ιδρύθηκε ο Ιερός Ναός Γενέσιου της Θεοτόκου

Ο Ρωμανός έχει 403 κατοίκους σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011. Απέχει 65 χλμ ΝΔ από την πρωτεύουσα.

Έλαφος
Την τ.κ Ελάφου αποτελούν η πρώην κοινότητα Ελάφου και ο συνοικισμός Βάρδας. Η Ελαφος είναι χτισμένη σε μια πτυχή του λόφου «Καλός». Ο οικισμός είναι χτισμένος αμφιθεατρικά πάνω από την πλατεία του χωριού όπου βρίσκετε ο Ιερός Ναός Γεννήσεως της Θεοτόκου, το Δημοτικό σχολείο , το γραφείο και το Αναψυκτήριο του συλλόγου. Στο κέντρο του οικισμού βρίσκετε ο Βυζαντινός Ναός του Άγιου Νικολάου που χρονολογείται από το 1600. Είναι τοιχογραφημένος με σπάνιες τοιχογραφίες και διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση χάρης στην προσφορά των χωριανών. Στην άκρη του οικισμού και στον δρόμο προς την Άδροση είναι χτισμένο το εξωκλήσι του Αγίου Νικολάου Κούτρου, που γιορτάζει στις 20 Μαΐου. Ο Ναός αυτός ήταν ο κεντρικός Ναός του Κούτρου, του χωριού που θάφτηκε στο παρελθόν μετά από κατολίσθηση.

Σήμερα οι κάτοικοι του χωριού δεν ξεπερνούν τους σαράντα και είναι στην πλειοψηφία τους άνω των 50 ετών.

Ο κεντρικός Ναός της Γεννήσεως της Θεοτόκου γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου. Η εκκλησιαστική επιτροπή και ο Σύλλογος διοργανώνουν ημερήσιο πανηγύρι.

Στο χωριό εχει την έδρα του ο πολιτιστικός σύλλογος ο οποίος παρουσιάζει έντονη δραστηριότητα σε πολιτιστικά και άλλα θέματα. Κεντρική εκδήλωση του Συλλόγου είναι το γλέντι το πρώτο Σάββατο του Αυγούστου


Η ονομασία Ελαφος δόθηκε μετά την απελευθέρωση το1913 σε αντικατάσταση του σλαβικού ονόματος Δραγοβέτσι.

Ο ΜΥΘΟΣ λέει πως στο πανηγύρι του χωριού γινόταν θυσία ελαφιού το οποίο ερχόταν μόνο του. Προφανώς πρόκειται για γεγονός που έχει τη ρίζα του στους προχριστιανικούς χρόνους. Κατά τις ανασκαφές για την ανέγερση του σχολείου βρέθηκαν οστά από ελάφια.

Σιστρούνι
Χωριό χτισμένο στις ανατολικές απολήξεις των ορέων του Σουλίου, στο νοτιοδυτικό τμήμα του νομού. Το Σιστρούνι έχει 303 κατοίκους σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011. Απέχει 68 χλμ ΝΔ από την πρωτεύουσα.

Από εδώ ξεκινά το ταξίδι του ο Αχέροντας. Οι πηγές του ποταμού αποτελούν μία περιοχή μεγάλης φυσικής ομορφιάς και ιδιαίτερης αξίας. Τρεχούμενα νερά, υπεραιωνόβια πλατάνια και πέτρινα γεφυράκια, συνθέτουν ένα εντυπωσιακό τοπίο όπου ο μύθος συναντά την ιστορία.

Εδώ βρίσκεται ο Ιερός Ναός Γεννεσίου της Θεοτόκου, χτισμένος το 1156 μ.Χ. τρίκλυτη βασιλική με τρούλο, με υπέροχες τοιχογραφίες του 18ου αιώνα. Δίπλα στο Ναό διατηρούνται οικοδομικά κατάλοιπα κυονοστήρικτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής με ψηφιδωτά δάπεδα. Στο Σιστρούνι σώζεται, ακόμη, ελληνιστικό κάστρο που επιδιορθώθηκε από τους Ρωμαίους.

Στη θέση Άγιος Ιωάννης, υπάρχει ελληνιστικό κάστρο του 4ου αιώνα μ.Χ. που έχει χρησιμοποιηθεί από τους Ρωμαίους, τους Βυζαντινούς και τους Σουλιώτες. Διαθέτει υπόγειες θολωτές κατακόμβες και μεγάλη κυκλική δεξαμενή νερού δίπλα στην είσοδο. Η περίμετρος του τοίχου είναι 650 μέτρα και η έκταση που εσωκλείει είναι περίπου δύο εκτάρια.

Ένα Ρωμαϊκό οικοδόμημα με ψηφιδωτό δάπεδο στον Ιερό Ναό της Παναγίας και τάφοι διάσπαρτοι σε διάφορα σημεία, μαρτυρούν την μακρά και αδιάκοπη ιστορία και πορεία στο χρόνο. Όλα αυτά συμπληρώνονται με έναν παραδοσιακό νερόμυλο με μαντάνια, ένα πετρόκτιστο κτίσμα απλής λαϊκής αρχιτεκτονικής, ένα μαντάνι κι ένα πέτρινο γεφύρι.

Στο χωριό ακόμη υπάρχει το Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο της Συμπολιτείας και έκθεση φωτογραφίας.
 Άρδοση

Άρδοση είναι ο ορεινός οικισμός με υψόμετρο 560μ στην πρώην επαρχία Δωδώνης του νομού Ιωαννίνων. Βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο του νομού, στις νότιες απολήξεις των ορέων του Σουλίου, 60 χλμ. ΝΔ της πόλης των Ιωαννίνων. Υπάγεται διοικητικά στην δημοτική ενότητα Λάκκκας Σουλίου και περιλαμβάνει τους οικισμούς Άρδοσις και Μονοδένδρι. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011 ο μόνιμος πληθυσμός του ανέρχεται σε 122 κατοίκους.

Παράλληλα, σε αντίθεση με το μέγεθός της, η Αρδοση κερδίζει τις εντυπώσεις με την αμφιθεατρική θέα και τις πολυάριθμες πηγές της, οι οποίες όμως υπήρξαν η αφορμή για διαδοχικές κατολισθήσεις στο παρελθόν, με αποτέλεσμα να χαθεί η πλατεία του χωριού και να γκρεμιστούν τα υπέροχα πετρόχτιστα κτίριά της, το δημοτικό σχολείο και η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής.
 πληροφορίες  Δήμος Δωδώνης