Πόσο ασφαλή είναι τα οπωροκηπευτικά που καταναλώνουμε;

Η ερώτηση του τίτλου είναι πολύ γενική και δεν μπορεί να απαντηθεί με μία λέξη γιατί έχει να κάνει με πολλούς παράγοντες, στο παρόν άρθρο όμως θα περιοριστούμε στον πιο σημαντικό (ίσως) παράγοντα κινδύνου, που έχει άμεση σχέση με την ορθή γεωργική πρακτική. Μιλάμε βέβαια για τα υπολείμματα φυτοπροστατευτικών προϊόντων (ΦΠΠ) στα νωπά φρούτα και λαχανικά που καταναλώνουμε καθημερινά στην διατροφή μας.
Πρόκειται ασφαλώς για ένα από τα πιο "πιασάρικα" θέματα διατροφικής επικινδυνότητας με το οποίο ασχολούνται κατά καιρούς τα ΜΜΕ αφού ο πολύς κόσμος έχει ταυτίσει τα προϊόντα της σύγχρονης, εντατικής γεωργίας με τη χρήση, και μάλιστα με την κατάχρηση φυτοφαρμάκων. Τίτλοι όπως "Μας ταϊζουν φυτοφάρμακα", "Ο καρκίνος στο πιάτο μας" και άλλα τρομακτικά παρόμοια κάνουν συχνά-πυκνά την εμφάνισή τους σε έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ με διάφορες αφορμές.
Για την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων έχει κατηγορηθεί διαχρονικά και ο δικός μας κλάδος, των γεωπόνων, και συγκεκριμένα των συναδέλφων που διατηρούν καταστήματα εμπορίας γεωργικών φαρμάκων, οι οποίοι υποτίθεται ότι για να αυξήσουν το τζίρο τους "φορτώνουν" συχνά τους αγρότες με περιττές ποσότητες φυτοφαρμάκων.
Εμείς δεν θα μιλήσουμε με κραυγές και με συνθήματα αλλά θα παρουσιάσουμε κάποια επίσημα στοιχεία για το πώς έχει η κατάσταση στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.
Στη χώρα μας γίνονται κάθε χρόνο έλεγχοι για υπολείμματα ΦΠΠ οι οποίοι είναι κυρίως τριών ειδών: οι τακτικοί ετήσιοι έλεγχοι στην εσωτερική αγορά, οι έκτακτοι έλεγχοι στην εσωτερική αγορά όταν υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι (π.χ. υπόνοιες μη ορθής χρήσης ΦΠΠ) και οι έλεγχοι που γίνονται στα εισαγόμενα φορτία τροφίμων από τρίτες χώρες, στα σημεία εισόδου της χώρας. Όλοι οι παραπάνω έλεγχοι γίνονται βάσει προγράμματος που καταρτίζει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και εκτελούνται από τις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των Περιφερειών (ΔΑΟΚ) και από τα Περιφερειακά Κέντρα Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου του Υπουργείου (ΠΚΠΦΠ&ΦΕ). Ελέγχους για υπολείμματα ΦΠΠ κάνει και ο ΕΦΕΤ, αλλά κατά κύριο λόγο σε μεταποιημένα προϊόντα.
Το Υπουργείο συντάσσει κάθε χρόνο ετήσια έκθεση με τα αποτελέσματα των ελέγχων την οποία αποστέλλει στην Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ την αναρτά και στο επίσημο site του.
Το 2017 αναλύθηκαν 2359 δείγματα οπωροκηπευτικών. Από αυτά “μη συμμορφούμενα” δείγματα, δηλαδή δείγματα που είχαν υπέρβαση των επιτρεπόμενων ορίων (MRLs) ήταν μόνο 88 (ποσοστό 3,7%).
Το 2018 αναλύθηκαν 3198 δείγματα οπωροκηπευτικών. Τα “μη συμμορφούμενα” δείγματα (υπέρβαση των MRLs) ήταν 146 (ποσοστό 4,6%).
Η αύξηση των “μη συμμορφούμενων” δειγμάτων, τόσο σε ποσοστό όσο και σε απόλυτο αριθμό, οφείλεται, όπως λέει το Υπουργείο, στην μεγάλη αύξηση των δειγμάτων των στοχευμένων ελέγχων. Το 2017 τα “στοχευμένα” δείγματα ήταν 4,5%, ενώ το 2018 26,8% του συνόλου των δειγμάτων.
Αν πάμε ακόμα πιο πίσω, την τριετία 2014-2016 θα δούμε τα εξής νούμερα:
2014: Δείγματα 2376, παραβάσεις 43 (1,81%)
2015: Δείγματα 2425, παραβάσεις 58 (2,39%)
2016: Δείγματα 2287, παραβάσεις 53 (2,32%)
 Να διευκρινίσουμε εδώ κάτι πολύ σημαντικό που αγνοεί ο περισσότερος κόσμος: η υπέρβαση των MRLs δεν σημαίνει αυτομάτως ότι το προϊόν είναι επικίνδυνο για τον καταναλωτή. Σε κάθε τέτοιο δείγμα το ΥΠΑΑΤ κάνει στατιστική ανάλυση διατροφικής επικινδυνότητας και μόνο ένα μικρό ποσοστό από αυτά χαρακτηρίζεται ως επικίνδυνο για τον καταναλωτή. Γι’ αυτά ακριβώς τα προϊόντα το ΥΠΑΑΤ δίνει άμεσα οδηγίες προς τις υπηρεσίες που έχουν κάνει τις δειγματοληψίες να προχωρήσουν στα μέτρα που προβλέπει ο νόμος (δέσμευση και καταστροφή τυχόν αδιάθετης παρτίδας και επανέλεγχος του παραγωγού πριν του επιτραπεί η εκ νέου διάθεση προϊόντος στην αγορά). Εννοείται ότι σε όλους τους παραγωγούς στους οποίους διαπιστώνεται υπέρβαση MRLs, ανεξάρτητα αν υπάρχει διατροφική επικινδυνότητα ή όχι, επιβάλλονται οι προβλεπόμενες από το νόμο ποινικές και διοικητικές κυρώσεις.
Να κλείσουμε με κάποια στοιχεία που αφορούν την περιοχή μας. Θα αναφερθούμε στο έτος 2019, έτος για το οποίο δεν έχουν αναρτηθεί ακόμα από το Υπουργείο τα σχετικά στοιχεία για το σύνολο της χώρας. Το 2019 λοιπόν, στην Π.Ε. Πρέβεζας έγιναν 32 δειγματοληψίες σε διάφορα σημεία πώλησης, χονδρικής και λιανικής. Από αυτές 20 έγιναν από τη ΔΑΟΚ Πρέβεζας και 12 από το ΠΚΠΦΠ&ΦΕ Ιωαννίνων. Από αυτά τα δείγματα μόνο το ένα (1) βρέθηκε με υπέρβαση των MRLs (ποσοστό 3,13%).
Ας πάμε και στα προϊόντα προέλευσης Πρέβεζας, τα προϊόντα δηλαδή των Πρεβεζάνων παραγωγών. Το 2019 το εργαστήριο του ΠΚΠΦΠ&ΦΕ Θεσσαλονίκης (το ένα από τα 2 επίσημα εργαστήρια της χώρας) ανέλυσε 53 δείγματα οπωροκηπευτικών προέλευσης Πρέβεζας που του στάλθηκαν από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Και στα δείγματα αυτά βρέθηκε μόλις μία (1) υπέρβαση των MRLs (ποσοστό 1,89%), δηλαδή αρκετά κάτω από τον πανελλαδικό μέσο όρο που δίνει το ΥΠΑΑΤ για το έτος 2018.
 geoponiprevezas.blogspot.com