Ο Σύλλογος Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων για τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων λόγω κορωνοϊου από το ΥΠΥΜΕ

Η πανδημία του ιού COVID 19 έχει αναπόφευκτα επηρεάσει δραματικά τις αστικές και υπεραστικές μεταφορές, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, όπως και κάθε άλλη οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα. Οι μαζικές μεταφορές ειδικότερα, εκ των πραγμάτων παρέχουν υπηρεσίες στις οποίες η συνάθροιση και ενίοτε ο συνωστισμός πολλών επιβατών σε μικρό, κλειστό χώρο, είναι αναπόφευκτος. Ως εκ τούτου, είναι σαφές από υγειονομική σκοπιά ότι η χρήση μέσων μαζικής μεταφοράς (ιδιαίτερα αστικών) αντενδείκνυται, ειδικά όταν τα μέσα λειτουργούν κοντά στη μεταφορική ικανότητά τους. Παρόλα αυτά, δεδομένου του ρόλου και της ιδιαίτερης σημασίας των μέσων μαζικής μεταφοράς στην κινητικότητα των πολιτών, στην κοινωνία και στην οικονομία, είναι αναγκαία η παροχή τουλάχιστον ανεκτού μεταφορικού έργου στις Ελληνικές πόλεις. Ιδιαίτερα δε, δεδομένων και των δυσχερών εκτιμήσεων για την οικονομική κατάσταση των πολιτών στο επόμενο χρονικό διάστημα, η παροχή αυτών των υπηρεσιών σε πολίτες με οικονομικές δυσχέρειες ή δεσμευμένους επιβάτες κρίνεται κρίσιμη.

Στο πλαίσιο της πρόσφατης ανακοίνωσης σταδιακής άρσης των μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας, ορθά αναφέρθηκε από το ΥΠΥΜΕ ότι για τον περιορισμό του συνωστισμού στα μέσα μαζικής μεταφοράς, απαιτείται πρώτα από όλα η αύξηση του μεταφορικού έργου των μέσων μαζικής μεταφοράς (αύξηση συχνοτήτων), ειδικότερα κατά τις ώρες αιχμής. Παρόλα αυτά, όπως σωστά σημειώθηκε, οι περιορισμένοι πόροι σε οχήματα και προσωπικό (απότοκο της δεκαετούς οικονομικής κρίσης αλλά και άστοχων επιλογών του παρελθόντος), δεν βοηθούν σε αυτή την κατεύθυνση. Σε αυτό, ο Σύλλογος Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων οφείλει να προσθέσει ότι η αύξηση των πόρων αυτών δεν είναι εύκολη, ούτε είναι δυνατόν να γίνει άμεσα. Για το λόγο αυτό, το ΥΠΥΜΕ προτείνει μεταξύ άλλων τη χρήση ΙΧ στα αστικά κέντρα καθώς και την άρση του δακτυλίου (και ενδεχομένως της ελεγχόμενης στάθμευσης), ενώ προωθεί και την διάσπαση της αιχμής των μετακινήσεων μέσω των κλιμακωτών ωρών προσέλευσης και αποχώρησης εργαζομένων.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων αντιλαμβάνεται την κρισιμότητα των περιστάσεων και την ανάγκη εύρεσης κατά το δυνατόν ουδέτερων υγειονομικά λύσεων για την εξυπηρέτηση των αναγκών μετακίνησης των πολιτών. Παρόλα αυτά, κατά την προώθηση μέτρων τα οποία αντίκεινται στις αρχές της βιώσιμης κινητικότητας, θα πρέπει να καθίσταται σαφές ότι τα μέτρα αυτά είναι ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ και ΕΚΤΑΚΤΑ. Ιδιαίτερα δε σε μια συγκυρία όπου, πριν την πανδημία, η χρήση ΙΧ αυξανόταν ως αποτέλεσμα της οικονομικής και κοινωνικής ανάκαμψης, ενώ οι (φτωχές σε πόρους) αστικές συγκοινωνίες αδυνατούσαν να προσελκύσουν μετακινούμενους. Δεδομένης επιπλέον της χαμηλής τιμής των καυσίμων αλλά και του (δικαιολογημένα) υψηλού φόβου μερίδας των συμπολιτών μας για την πιθανότητα μετάδοσης του ιού COVID 19, εγκυμονεί ο κίνδυνος περαιτέρω απαξίωσης των μέσων μαζικής μεταφοράς σε σημαντικό βάθος χρόνου. Παράλληλα, η εκτεταμένη χρήση ΙΧ ενδεχομένως να οδηγήσει τόσο σε αύξηση των τροχαίων ατυχημάτων όσο και της ρύπανσης στα αστικά κέντρα. Η όποια δε επιδείνωση των συνθηκών οδικής ασφάλειας και της ποιότητας του αέρα είναι σαφές ότι θα έχουν και αυτές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών (οι οποίες επιπτώσεις δυστυχώς ενίοτε υποβαθμίζονται από την πολιτεία και τους πολίτες).

Αποτελώντας βασικό συνομιλητή της πολιτείας σε θέματα μεταφορών και βιώσιμης κινητικότητας, και με συναίσθηση του ρόλου του ως του κατεξοχήν επιστημονικού φορέα που εκπροσωπεί τους Έλληνες συγκοινωνιολόγους, ο ΣΕΣ προτείνει τα παρακάτω:

Είναι απαραίτητο να τονιστεί ότι τα μέτρα προώθησης της χρήσης ΙΧ στα αστικά κέντρα είναι ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ και ΕΚΤΑΚΤΑ και ότι η Ελληνική πολιτεία τάσσεται αναφανδόν υπέρ της βιώσιμης κινητικότητας και της λελογισμένης χρήσης ιδιωτικών μέσων (σε συνθήκες κανονικότητας).  Η δε προτροπή για χρήση των ιδιωτικών μέσων πρέπει να συνοδευτεί από εκτενή και αυστηρή αστυνόμευση, ώστε να εξασφαλιστεί η τήρηση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας από τους οδηγούς.
Είναι επιτακτική η εκπόνηση, υλοποίηση και προώθηση ολοκληρωμένου σχεδίου ανάκαμψης της λειτουργίας των μέσων μαζικής μεταφοράς αλλά και της προσέλκυσης επιβατών σε αυτά, μετά την ευκταία μετάβαση στην προηγούμενη (ή σε όποια) κοινωνική και οικονομική κανονικότητα.
Είναι κρίσιμη η αύξηση των πόρων του συστήματος αστικών συγκοινωνιών, σε συνάρτηση βέβαια με τις δυνατότητές και αντοχές της Εθνικής Οικονομίας. Παράλληλα, θα πρέπει να αναζητηθούν και να διατυπωθούν ταχείες και εύκολα υλοποιήσιμες λύσεις για την προστασία των χρηστών μέσων μαζικής μεταφοράς αλλά και για τον μετριασμό του φόβου πολλών εξ αυτών.
Με δεδομένη την αυξημένη πεζή ή με ποδήλατα μετακίνηση των πολιτών κατά τη διάρκεια των μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας (για ατομική άσκηση και ελλείψει άλλων εναλλακτικών δραστηριοτήτων), αποτελεί εξαιρετική ευκαιρία το να προωθηθούν τα ήπια μέσα μετακίνησης (και τα εγγενή πλεονεκτήματά τους για την υγεία και την οικονομία) αντί των μηχανοκίνητων ιδιωτικών μέσων. Σε ό,τι αφορά στις μετακινήσεις, το σύνθημα «Μένουμε ασφαλείς» θα  \πρέπει να μεταφράζεται ως «Περπατάμε περισσότερο αλλά με ασφάλεια».
Είναι επιτακτική η δραστική  απελευθέρωση και διάθεση του δημόσιου χώρου των πόλεων μας προς όφελος του περπατήματος, του ποδηλάτου και των δραστηριοτήτων άθλησης και ψυχαγωγίας.
Tην κρίσιμη αυτή περίοδο, πρέπει να επιδιώκεται η αποσυμφόρηση των νοσοκομείων από τους τραυματίες οδικών ατυχημάτων.  Έτσι είναι απαραίτητα μέτρα για την ενίσχυση της οδικής ασφάλειας, όμοια με εκείνα άλλων κρατών, όπως κυρίως η γενικευμένη θέσπιση ορίων ταχύτητας 30 Km/h σε ευρείες κεντρικές περιοχές των πόλεων και η εντατικοποίηση της αστυνόμευσης των επικίνδυνων παραβάσεων, οι οποίες έχει παρατηρηθεί ότι αυξήθηκαν.
Τέλος, η προώθηση της τηλε-εργασίας και του περιορισμού των άσκοπων μετακινήσεων (ειδικά με ΙΧ) είναι αναγκαιότερη από ποτέ.
Ο Σύλλογος θέλει να τονίσει ότι η περιπέτεια των τελευταίων μηνών μπορεί να αποτελέσει μοναδική ευκαιρία για τη ριζική ανανέωση του συστήματος μεταφορών στη χώρα. Πράγματι, τόσο η επιτυχής λειτουργία των υγειονομικών δομών και υπηρεσιών της χώρας κατά την περίοδο αυτή, όσο και κυρίως η υπεύθυνη συμπεριφορά των πολιτών, δείχνουν ότι η Ελληνική κοινωνία είναι πλέον ώριμη σε μεγάλο βαθμό και μπορεί να αγκαλιάσει και να στηρίξει αλλαγές, στις οποίες μπορεί να συμπεριλαμβάνεται ένα σύγχρονο, βιώσιμο, αποδοτικό και ασφαλές σύστημα μεταφορών. Τo “momentum” είναι εδώ και πρέπει να το στηρίξουμε όλοι. Ο ΣΕΣ και τα μέλη του, τα οποία διαθέτουν την κατάλληλη τεχνογνωσία και εμπειρία, πρόκειται να συνεισφέρουν τα μέγιστα προς το σκοπό αυτό.