Καθηγητής και στέλεχος του ΠΟΥ, Βάλτερ Ρικιάρντι: Είμαστε ακόμα στην αρχή

 Το στέλεχος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, και ειδικός σύμβουλος του Ιταλού Υπουργού Υγείας της Ιταλίας για τον Covid-19, καθηγητής Βάλτερ Ρικιάρντι μιλά στο zougla.gr για την πανδημία, για τις μεταλλάξεις και την κατάσταση στην Ελλάδα.

Συνέντευξη: Χρήστος Μαζάνης//zougla.gr

«Έχουμε μπροστά μας τουλάχιστον έναν με ενάμιση χρόνο για τον έλεγχο της πανδημίας, αλλά, όταν θα τελειώσουμε από αυτό, η ανθρωπότητα θα είναι σαν να έχει αντιμετωπίσει έναν πόλεμο, με δραματικές καταστάσεις από διάφορες απόψεις, οικονομικές, κοινωνικές» δηλώνει σε αποκλειστική συνέντευξή του στο zougla.gr o καθηγητής Ιατρικής στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Ρώμης, Bάλτερ Ρικιάρντι, στέλεχος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και ειδικός σύμβουλος του Ιταλού υπουργού Υγείας για τον Covid-19.

«Αλλά, όπως συνέβη στο παρελθόν, η ανθρωπότητα θα είναι σε θέση να ανακάμψει» προσθέτει, ενώ σχετικά με τις έρευνες που γίνονται παγκοσμίως για τον νέο κορωνοϊό και για το τι αναμένεται ακόμη να ανακαλύψουμε για αυτόν τονίζει: «Είμαστε μόνο στην αρχή. Πιστεύω ότι, όπως συνέβη με τον ιό HIV, θα υπάρξουν πολλές νέες ανακαλύψεις σχετικά με τον SARS-CoV-2 στο μέλλον και αυτό που θα αποδειχτεί πιο σημαντικό θα είναι η καλύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς του ιού όσον αφορά γεωγραφικά και περιβαλλοντικά». 

Ο Βάλτερ Ρικιάρντι αναφέρεται και στην κατάσταση στη χώρα μας λέγοντας πως οι αριθμοί μέχρι στιγμής δείχνουν μια προσεκτική αντιμετώπιση της πανδημίας, ενώ την ίδια ώρα συμβουλεύει ότι μπορεί να εξεταστεί με προσοχή το άνοιγμα των σχολείων. Ακόμα μιλά και για τον Mπιλ Γκέιτς λέγοντας μεταξύ άλλων πως «η γραμμή του είναι να υπογραμμίζει την απαραίτητη ετοιμότητα, την προετοιμασία για την καταπολέμηση τέτοιων φαινομένων, για τα οποία, μεταξύ άλλων, απαιτείται ισχυρή ηγεσία σε πολιτικό και διοικητικό επίπεδο».

Ακολουθεί η συνέντευξη:

Τι συνέβη, κατά την άποψή σας, στη Μεγάλη Βρετανία με τη μετάλλαξη του ιού; Πόσο σας ανησυχεί αυτό και τι μπορεί να σημαίνει μελλοντικά στην αντιμετώπιση της πανδημίας;

Στο Ηνωμένο Βασίλειο παρατηρήθηκε ταχεία αύξηση των κρουσμάτων Covid-19 ιδιαίτερα στο Κεντ, τη νοτιοανατολική Αγγλία και το Λονδίνο, με αποτέλεσμα την αύξηση των επιδημιολογικών και ιολογικών ερευνών. Συγκεκριμένα, η ανάλυση των αλληλουχιών του ιικού γονιδιώματος επέτρεψε στη συνέχεια την ταυτοποίηση της εν λόγω μετάλλαξης.

Η τρέχουσα ανησυχία σχετικά με αυτή τη μετάλλαξη σχετίζεται με το γεγονός ότι αντικαθιστά γρήγορα τα άλλα στελέχη του ιού. Οι μεταλλάξεις επηρεάζουν σημαντικά μέρη του ιού και μερικές από αυτές έχει αποδειχθεί στο εργαστήριο ότι αυξάνουν την ικανότητα του ιού να μολύνει κύτταρα. Οπότε το μεταλλαγμένο στέλεχος μπορεί να εξαπλωθεί ευκολότερα.

Ο κίνδυνος για την ανθρωπότητα θα μπορούσε να συνδεθεί με τη μεγαλύτερη επιθετικότητα αλλά και όσον αφορά στη θνησιμότητα αυτής της μετάλλαξης, η οποία σήμερα αποκλείεται.

Έχετε δηλώσει σε ιταλικά μέσα ενημέρωσης πως οι Βρετανοί ήξεραν από τον Σεπτέμβριο για τη μετάλλαξη αλλά δεν προειδοποίησαν έγκαιρα. Για ποιον λόγο θεωρείτε ότι μπορεί να έγινε κάτι τέτοιο;

Δεν ξέρω. Είναι δύσκολο να το καταλάβω.

Αυτή η μετάλλαξη έχει σχέση με τη μετάλλαξη D614G στη βόρεια Ιταλία;

Από τους πρώτους μήνες της πανδημίας, οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει την εμφάνιση μεταλλάξεων στον ιό SARS-CoV-2 που έχουν ανιχνευθεί σε άτομα με COVID-19. Η μετάλλαξη D614G εξαπλώθηκε γρήγορα και βρέθηκε σε σχεδόν όλα τα στελέχη ιών της πανδημίας. Η βρετανική παραλλαγή περιέχει περίπου 20 μεταλλάξεις και αντίθετα επηρεάζει το τμήμα N501Y της πρωτεΐνης spike.

Τι λέτε για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε την πανδημία στην Ελλάδα;

Η αντιμετώπιση της πανδημίας στην Ελλάδα ακολουθεί τη διαχείριση των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών, οπότε έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της. Σίγουρα οι αριθμοί, τουλάχιστον μέχρι τις 22 Δεκεμβρίου, δείχνουν προσεκτική αντιμετώπιση της πανδημίας.

Είχατε κάποια επαφή με την ελληνική κυβέρνηση για το θέμα της πανδημίας ή κάποια ανταλλαγή πληροφοριών με Έλληνες επιστήμονες;

Όχι, σχέσεις υπήρξαν μεταξύ των υπουργών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτετε, τι κάνουμε καλά και τι όχι στην Ελλάδα; Τι θα συμβουλεύατε την κυβέρνησή μας;

Τα περιοριστικά μέτρα που ισχύουν σήμερα φαίνεται να ευθυγραμμίζονται με τον αποτελεσματικό περιορισμό των λοιμώξεων. Ένα σημείο που θα μπορούσε να συζητηθεί είναι το κλείσιμο των σχολείων λόγω του γεγονότος ότι τώρα αποδεικνύεται ότι ο ιός σπάνια επηρεάζει το παιδιατρικό κομμάτι. Με κατάλληλα μέτρα, όπως απόσταση, μάσκες και υγιεινή, καθώς και με παροδικά τεστ σε μαθητές και δασκάλους, το κλείσιμο των σχολείων,  το οποίο έχει αρνητικό αντίκτυπο τόσο στην εκπαίδευση όσο και στην ατομική ανάπτυξη, ιδιαίτερα σε μικρότερα παιδιά, μπορεί να αποφευχθεί.

Είχατε δηλώσει πως προειδοποιήσατε για την πανδημία αλλά κανείς δεν σας άκουσε. Τι ακριβώς συνέβη;

Αν είχαμε εφαρμόσει τα περιοριστικά γενικά μέτρα αμέσως μετά την ανίχνευση των πρώτων κρουσμάτων στη Λομβαρδία, θα μπορούσε πιθανώς να αποφευχθεί αυτό που συνέβη στην πρώτη φάση της πανδημίας.

Έχετε αναφερθεί επίσης σε δηλώσεις σας στον Mπιλ Γκέιτς και στο γεγονός πως είχε προειδοποιήσει για την πανδημία. Ποια είναι η άποψή σας για τον ιδρυτή της Microsoft;

Ο Μπιλ Γκέιτς, τον Απρίλιο του 2018, είχε προβλέψει -υπό όρους- την τρέχουσα πανδημία, δηλώνοντας ότι στο μέλλον θα απειληθούμε από ένα άγνωστο παθογόνο και ότι, λαμβάνοντας υπόψη αυτό που έχει παρατηρηθεί για τη γρίπη των χοίρων και τον Έμπολα, ήταν απαραίτητο να προετοιμαστούμε για να αντιμετωπιστεί μια τέτοια πιθανότητα. Η γραμμή του είναι να υπογραμμίζει την απαραίτητη ετοιμότητα, την προετοιμασία για την καταπολέμηση τέτοιων φαινομένων, για τα οποία, μεταξύ άλλων, απαιτείται ισχυρή ηγεσία σε πολιτικό και διοικητικό επίπεδο, η απουσία της οποίας έχει εμφανιστεί σε πολλές περιπτώσεις κατά την τρέχουσα πανδημία.

Ποιες χώρες πιστεύετε ότι αντιμετώπισαν καλύτερα την πανδημία έως σήμερα και για ποιον λόγο;

Αναμφίβολα, οι ασιατικές χώρες ήταν οι πιο αποτελεσματικές στον έλεγχο της πανδημίας. Αυτό που τους βοήθησε ήταν η σχετικά πρόσφατη εμπειρία άλλων αναπνευστικών πανδημιών, όπως το SARS και το MERS, που τους επέτρεψε να ανταποκριθούν άμεσα και με επαρκή μέσα στην πανδημία COVID-19. Επιπλέον, χώρες όπως η Νότια Κορέα μπόρεσαν επίσης να χρησιμοποιήσουν τεχνολογίες προκειμένου να υποστηρίξουν πραγματικά την επιδημιολογική παρακολούθηση και τον εντοπισμό των επαφών. Τέλος είναι σαφές ότι υπάρχουν πολιτιστικές διαφορές που δεν μπορούμε να τις ξεπεράσουμε και να τις καλύψουμε. Η Νέα Ζηλανδία και η Αυστραλία είχαν επίσης εξαιρετικά αποτελέσματα.

Πότε πιστεύετε ότι θα επιτευχθεί η ανοσία της αγέλης παράλληλα με τους εμβολιασμούς;

Θα εξαρτηθεί από τον χρόνο με τον οποίο θα πραγματοποιηθεί ο εμβολιασμός και, κυρίως, από το ποσοστό των ατόμων που θα υποβληθούν σε εμβολιασμό.

Πόσο κοντά είμαστε στο να βρούμε το ζώο 0 από το οποίο ξεκίνησε ο κορωνοϊός;

Υπάρχουν πολλές πιθανότητες. Υπάρχουν επίσης πολλές υποθέσεις που μπορούν να μας βοηθήσουν να είμαστε πιο προετοιμασμένοι για μελλοντικές πανδημίες.

Τι δεν έχει ακόμη μάθει η επιστήμη για τον νέο κορωνοϊό και θεωρείτε ότι είναι σημαντικό;

Είμαστε μόνο στην αρχή. Πιστεύω ότι, όπως συνέβη με τον ιό HIV, θα υπάρξουν πολλές νέες ανακαλύψεις σχετικά με το SARS-CoV-2 στο μέλλον και αυτό που θα αποδειχτεί πιο σημαντικό θα είναι η καλύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς του ιού, όσον αφορά περισσότερο γεωγραφικά και περιβαλλοντικά.

Πότε πιστεύετε πως θα τελειώσει η πανδημία και τι ακολουθεί μετά για την ανθρωπότητα;

Πιστεύω ότι θα χρειαστεί ακόμη τουλάχιστον ένα έτος ή ενάμισης χρόνος για τον έλεγχο της πανδημίας για να φτάσουμε προς το τέλος της. Η ανθρωπότητα θα είναι σαν να είχε αντιμετωπίσει έναν πόλεμο, με τόσες πολλές δραματικές καταστάσεις από διάφορες απόψεις (οικονομικές, κοινωνικές κ.λπ.), αλλά, όπως συνέβη στο παρελθόν, θα είναι σε θέση να ανακάμψει.