“Η Πολιτεία οφείλει να επενδύσει στο Ψηφιακό μέλλον” Άρθρο του Μ. Κάτση στο περιοδικό του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος

 

Είναι δεδομένο πως, σε κομβικά ζητήματα τεχνολογικής υιοθέτησης και τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό του Δημόσιου τομέα, της Οικονομίας και της καθημερινότητας των πολιτών, η χώρα μας δεν είχε ακολουθήσει για δεκαετίες τις διεθνείς τεχνολογικές εξελίξεις. Η διαχρονική έλλειψη Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής, τα αλληλοεπικαλυπτόμενα έργα αλλά και οι σημαντικές καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση οριζόντιων έργων, η με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις, υποβάθμιση της ατζέντας των πολιτικών Ψηφιακού Μετασχηματισμού, έφεραν τη χώρα μας ουραγό στους δείκτες DESI (Digital Economy and Society Index) της ΕΕ. 

Πρώτη φορά, το 2016, η χώρα μας απέκτησε την Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική 2016 - 2021, δίνοντας τη δυνατότητα να καλύψουμε το μεγάλο κενό, απορροφώντας παγωμένα Ευρωπαϊκά κονδύλια ύψους 1,2 δισ. ευρώ. Ταυτόχρονα, με την ίδρυση, για πρώτη φορά στη χώρα, Υπουργείου και Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Πολιτικής, καθώς και με την ενεργοποίηση πόρων από το Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, προωθήθηκαν ταχύτατα, δράσεις Ψηφιακού Μετασχηματισμού, μέσα σε ένα ενιαίο, στρατηγικό πλαίσιο. Ξεκίνησε η υλοποίηση εμβληματικών έργων που συνεχίζονται και αναγνωρίζονται από τη σημερινή Κυβέρνηση, όπως το κεντρικό Σύστημα Ηλεκτρονικής Διακίνησης Εγγράφων (ΣΗΔΕ) και των απομακρυσμένων ψηφιακών υπογραφών στο Δημόσιο, για άρση της γραφειοκρατίας, ενίσχυση της διαφάνειας και εξοικονόμηση πόρων, πλήθος ηλεκτρονικών υπηρεσιών επαφής των πολιτών με Δημόσιες υπηρεσίες (πλατφόρμες αιτήσεων, εγγραφές/ μετεγγραφές φοιτητών, οικοδομικές άδειες, κτηματολόγιο, σύστημα Δημοσίων συμβάσεων κ.ά.), η δρομολόγηση δημιουργίας της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης, το ψηφιακό ΓΕΜΗ με παροχή ψηφιακών υπογραφών προς τις επιχειρήσεις, η τηλεματική και το ηλεκτρονικό εισιτήριο στα μέσα μαζικής μεταφοράς, η τηλεϊατρική, το VAR στο ποδόσφαιρο, το δίκτυο Δημοσίου τομέα ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ, η ανάπτυξη και η πρόσβαση σε Ευρυζωνικές υποδομές, ακόμα και σε μη εμπορικές περιοχές (UltraFast, Rural και SuperFast Broadband), τα πιλοτικά δίκτυα 5G κ.α.. Δυστυχώς ωστόσο, υπήρξαν και έργα που πάγωσαν αναιτιολόγητα, όπως οι Δημόσιες υποδομές Ψηφιακού Μετασχηματισμού του αγροτικού τομέα (ευφυής γεωργία) και η στρατηγική για τις έξυπνες πόλεις. 

Κοινός παρονομαστής των παραπάνω δράσεων, πέρα από τη διευκόλυνση της καθημερινότητας πολιτών και επιχειρήσεων, η πολιτική βούληση για καθολική πρόσβαση στο νέο Ψηφιακό μέλλον και τις δυνατότητες που ανοίγονται, με στόχο την άμβλυνση των ανισοτήτων, κοινωνικών, οικονομικών και της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρίες.

Η πανδημία, ανέδειξε ακόμα περισσότερο τις ανάγκες για Ψηφιακό Μετασχηματισμό και λειτούργησε καταλυτικά. Ταυτόχρονα, έφερε στην επιφάνεια νομοθετικά κενά όπως για παράδειγμα συνέβη στα ζητήματα τηλεργασίας. Κυρίως, όμως, αποκάλυψε ζητήματα ανισοτήτων από την απουσία πλήρους και καθολικής πρόσβασης σε τεχνολογικές υποδομές, όπως συνέβη με τα κενά προσβασιμότητας στην τηλεκπαίδευση ή τις μεγάλες ελλείψεις και τα προβλήματα στο ηλεκτρονικό εμπόριο των επιχειρήσεων και τις ταχυμεταφορές. 

Με τα νέα δεδομένα που προκύπτουν από την προτεραιότητα που δίνει η Ε.Ε. στον Ψηφιακό Μετασχηματισμό μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και τις διεθνείς προκλήσεις σχετικά με τη «βιομηχανία» των big data και τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών, η Πολιτεία οφείλει να επενδύσει στο ψηφιακό μέλλον, έχοντας ως κεντρική πολιτική επιλογή οι Νέες Τεχνολογίες να αποτελέσουν κοιτίδα συγκλίσεων και όχι διαχωρισμού, κοιτίδα Δημοκρατίας και όχι ενός ολοκληρωτισμού νέου τύπου. 

Χρειάζονται πολλά να γίνουν ακόμα για να φέρουμε το αύριο, σήμερα, για όλους. Άμεσα, όμως, απαιτείται να υλοποιηθούν πολιτικές που να στοχεύουν σε οικονομικά κίνητρα και διευκολύνσεις για πρόσβαση όλων των πολιτών σε τεχνολογικό εξοπλισμό, στην απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων, στη χρηματοδότηση του Ψηφιακού Μετασχηματισμού και της Κυβερνοασφάλειας των επιχειρήσεων κάθε μεγέθους, στην απλούστευση και ψηφιοποίηση διαδικασιών εξυπηρέτησης πολιτών και επιχειρήσεων από το Δημόσιο με διαλειτουργικότητα των συστημάτων, στην αναθεώρηση του Αναπτυξιακού Νόμου για στόχευση στους κλάδους υψηλής τεχνολογίας, στη δημιουργία χρηματοδοτικού εργαλείου για την ανάπτυξη καινοτόμων ψηφιακών υπηρεσιών από την Ελληνική αγορά με έμφαση σε κρίσιμες τεχνολογίες (ΙΟΤ, Smart Cities, AI, AR/VR) και αντίστοιχου πακέτου για τη ζήτηση, στην απλοποίηση του πλαισίου έγκρισης χρηματοδοτήσεων για έργα από κοινοτικούς και Εθνικούς πόρους, στην ανάπτυξη υποδομών δικτύων νέας γενιάς. 

Η χώρας μας διψά για ανάπτυξη και διαθέτει ανθρώπινο δυναμικό με απίστευτο ταλέντο. Οι τεχνολογικές εξελίξεις είναι μονόδρομος. Θα πραγματοποιηθούν με γνώμονα το κοινό καλό σε ένα υγιές, Δημοκρατικό πλαίσιο ή θα αποτελέσουν μια νέα πηγή ανισοτήτων, εξαρτήσεων και αποκλεισμών; Ερωτήματα βαθύτατα πολιτικά, που μένει να απαντηθούν.