Αρτηριακή Υπέρταση - Καρδιακή Ανεπάρκεια: οι πανδημίες της εποχής μας

 ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ

Επιτυχημένη και ιδιαίτερα χρήσιμη για τους πολίτες αποδείχτηκε η Διαδικτυακή Ενημερωτική Εκδήλωση της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας και της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, την Τρίτη 18 Μαΐου 2021 με θέμα «Αρτηριακή Υπέρταση- Καρδιακή Ανεπάρκεια» και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υπέρτασης (17 Μαΐου 2021) και την Πανευρωπαϊκή Εβδομάδα Αφύπνισης για την Καρδιακή Ανεπάρκεια (10-16 Μαΐου 2021), ημερομηνίες αφιερωμένες στην προσπάθεια ενημέρωσης του κοινού για την πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία των συγκεκριμένων νόσων. 

Πριν την έναρξη των ομιλιών, χαιρετισμούς απεύθυναν  ο Πρόεδρος της ΕΚΕ κ. Ιωάννης Κανακάκης, Διευθυντής Καρδιολογίας, η Πρόεδρος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας κ. Κουτσογιάνη και ο κ. Σταύρος Τερζάκης, Συνήγορος Ασθενών (patient advocate), μέλος Δ.Σ. ΕΑΕ & Ένωσης Καρδιοπαθών Αξιωματικών Πολεμ. Ναυτ., Λιμεν. Σώμ. & Φίλων.

Στη συνέχεια οι ομιλητές με στοχευμένες και εύληπτες ομιλίες για το ευρύ κοινό ανάδειξαν το γεγονός ότι η Αρτηριακή Υπέρταση και η Καρδιακή Ανεπάρκεια αποτελούν σύγχρονες «πανδημίες» και πλήττουν εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Έμφαση δόθηκε στην ενημέρωση του κοινού για την πρόληψη, τα συμπτώματα και τις κατάλληλες θεραπείες.

Ομιλητές ήταν οι κ.κ. Κυριάκος Δημητριάδης, Επιμελητής-Καρδιολόγος, Πρόεδρος ΟΕ Αρτηριακής Υπέρτασης Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, Κωνσταντίνος Τσιούφης, Καθηγητής Καρδιολογίας, Α΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική-ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΓΝΑ, Γρηγόρης Γιαμούζης, Επίκ. Καθηγητής, Καρδιολογίας, Πρόεδρος ΟΕ Καρδιακής Ανεπάρκειας ΕΚΕ και η κα Χριστίνα Χρυσοχόου, Διευθύντρια ΕΣΥ, Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική και Σύμβουλος Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας.

Μετά το πέρας των ομιλιών πολλοί πολίτες και ασθενείς καθώς και εκπρόσωποι των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης έθεσαν μια σειρά ενδιαφερόντων ερωτημάτων στους ομιλητές, τα οποία απαντήθηκαν αναλυτικά, επιτυγχάνοντας έτσι μια εποικοδομητική αλληλεπίδραση ασθενών-πολιτών και επιστημόνων.

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΟΜΙΛΙΩΝ

Κυριάκος Δημητριάδης, Πρόεδρος ΟΕ Αρτηριακής Υπέρτασης Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, Επιμελητής-Καρδιολόγος

Στη σύγχρονη διάγνωση της αρτηριακής υπέρτασης κεντρικό ρόλο παίζει η σωστή μέτρηση της αρτηριακής πίεσης όχι μόνο στο ιατρείο αλλά και εκτός ιατρείου. Οι μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης πρέπει να γίνονται και στο σπίτι ή με 24ωρη καταγραφή με ειδικές συσκευές. Πρέπει να τονιστεί ότι ένας σημαντικός αριθμός ασθενών έχουν "συγκεκαλυμμένη υπέρταση", δηλαδή φυσιολογικές τιμές στο ιατρείο και υψηλές τιμές κατά την καθημερινή τους δραστηριότητα. Επιπροσθέτως ένα περίπου 7-10% των ασθενών με υψηλές τιμές αρτηριακής πίεσης στο ιατρείο έχουν φυσιολογικές τιμές στο σπίτι, εμφανίζουν δηλαδή "υπέρταση της λευκής μπλούζας". Σε κάθε υπερτασικό ασθενή θα πρέπει να γίνεται μελέτη για παρουσία βλάβης σε όργανα-στόχους της υπέρτασης (καρδιά, εγκέφαλος, νεφροί, αγγεία, οφθαλμοί). Ιδιαίτερα κατά την πανδημία COVID-19 πρέπει να είμαστε ευαισθητοποιημένοι στην αναγνώριση και παρακολούθηση των ασθενών με αρτηριακή υπέρταση καθώς έχει παρατηρηθεί μείωση των επισκέψεων στα ιατρεία με ακόλουθη αύξηση των περιστατικών οξείας αύξησης της αρτηριακής πίεσης και απορρύθμισης της ελεγχόμενης αρτηριακής πίεσης η οποία μπορεί να συνοδεύεται με υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο. 

Κωνσταντίνος Τσιούφης, Καθηγητής Καρδιολογίας

Α΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική ΕΚΠΑ, ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΓΝΑ

Αν δεν υπήρχε η αρτηριακή υπέρταση ως ασθένεια θα είχαμε τα μισά ακριβώς αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια.

Η αρτηριακή υπέρταση χαρακτηρίζεται ως «σιωπηλός δολοφόνος», γιατί συνήθως δεν έχει  συμπτωματολογία, αλλά εμφανίζεται με ένα ξαφνικό και μεγάλο σύμπτωμα, ένα εγκεφαλικό επεισόδιο για παράδειγμα. Κύρια αίτια της αρτηριακής υπέρτασης είναι το σωματικό βάρος, η υπερβολική χρήση αλατιού, η απουσία άσκησης, το κάπνισμα, η κατάχρηση αλκοόλ και η επιβαρυμένη κληρονομικότητα.

Η Αρτηριακή πίεση πρέπει να είναι κάτω από 140mmHg η μεγάλη και κάτω από 90mmHg η μικρή. Ακόμα χαμηλότερη πρέπει να είναι αν ο ασθενής είναι κάτω από 65 χρόνων.

Προσοχή όμως: κακό κάνει όχι μόνο η υψηλή αρτηριακή πίεση αλλά και η πολλή χαμηλή ειδικά σε άτομα που είναι κάτω από 65 ετών! 

Επίσης πρέπει να γνωρίζουμε ότι ενδέχεται να υπάρχει σύνδεση υπέρτασης και υπνικής άπνοιας οπότε θα πρέπει να υπάρχει διάγνωση μέσω μελέτης ύπνου. 

Όταν η ρύθμιση της πίεσης δεν επιτυγχάνεται με υγιεινή διατροφή, τότε αξιοποιούμε τα αντιυπερτασικά φάρμακα. Και αυτό θα γίνει για υπέρταση σε ασθενή που είναι πάνω από 16 η μεγάλη και πάνω από 9 η μικρή. Η φαρμακευτική αγωγή δεν αντικαθιστά έναν υγιεινό τρόπο ζωής και την άσκηση, δρα συμπληρωματικά, πρέπει λοιπόν να προσέχουμε πολύ τον τρόπο ζωής μας και τη διατροφή μας.

Σήμερα έχει αλλάξει η στρατηγική της θεραπείας και χρησιμοποιούμε ένα φάρμακο που περιέχει 2-3 ουσίες για να διευκολύνουμε έτσι τη ζωή των ασθενών και να επιτυγχάνουμε τα καλύτερα αποτελέσματα. Η αρτηριακή υπέρταση είναι απαραίτητο να είναι ρυθμισμένη για μία σειρά από ασθένειες, όπως η κολπική μαρμαρυγή. Σε περίπτωση τέλος που σε κάποιους ασθενείς δεν μπορούμε να ρυθμίσουμε την αρτηριακή πίεση με τα φάρμακα, υπάρχει η πρόταση της επεμβατικής αντιμετώπισης και συγκεκριμένα της Απονεύρωσης του Νεφρού, όπου με μια ημέρα εισαγωγής στο νοσοκομείο κάποιοι ασθενείς δεν θα χρειάζεται πλέον να πάρουν φάρμακα και ρυθμίζουν με αυτόν τον τρόπο την αρτηριακή τους πίεση.

Γρηγόρης Γιαμούζης, 

Επ. Καθηγητής Καρδιολογίας, Πρόεδρος ΟΕ Καρδιακής Ανεπάρκειας Ελλ. Καρδιολογικής Εταιρείας

Η Καρδιακή Ανεπάρκεια είναι η “Πανδημία” του 21ου αιώνα, καθώς ευθύνεται για τις περισσότερες νοσηλείες ασθενών ηλικίας άνω των 65 ετών σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες. Πρόκειται για ένα πολύπλοκο κλινικό σύνδρομο, κατά το οποίο η καρδιά αδυνατεί να αντιμετωπίσει τις μεταβολικές ανάγκες των περιφερικών ιστών, είτε γιατί δεν γεμίζει επαρκώς με αίμα είτε γιατί δεν το εξωθεί ικανοποιητικά στην περιφέρεια. Υπολογίζεται ότι στη χώρα μας νοσεί το 2-4 του γενικού πληθυσμού (200.000 έως 400.00 ασθενείς), ενώ οι νοσηλείες έχουν τριπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια. Η πρόγνωση γενικά δεν είναι καλή, με το 50% των ασθενών να καταλήγουν μέσα στα 5 χρόνια από τη διάγνωση. Πρακτικά οποιαδήποτε μορφή καρδιοπάθειας, από την απλή αρτηριακή υπέρταση και τη στεφανιαία νόσο, στις βαλβιδοπάθειες και στις πιο σύμπλοκες συγγενείς καρδιοπάθειες, μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια. Η κυριότερη συμπτωματολογία είναι η εύκολη κόπωση, η δύσπνοια στην προσπάθεια και η κατακράτηση ύδατος, με αποτέλεσμα την εμφάνιση οιδημάτων κυρίως των κάτω άκρων. Η γήρανση του πληθυσμού, η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης, λόγω βέλτιστης αντιμετώπισης των οξέων στεφανιαίων επεισοδίων, αλλά και η ένδεια μεταμοσχεύσεων καρδιάς, που αποτελεί την οριστική αντιμετώπιση της προχωρημένης καρδιακής ανεπάρκειας, ευθύνονται για την αύξηση του επιπολασμού της καρδιακής ανεπάρκειας παγκοσμίως. Τα τελευταία χρόνια πολλές κατηγορίες φαρμάκων και επεμβατικών πράξεων έχουν δώσει ενθαρρυντικά αποτελέσματα για την αντιμετώπιση του συνδρόμου και έχουν οδηγήσει σε θεαματική βελτίωση τις επιβίωσης και των επανεισαγωγών. Η αγαστή συνεργασία ασθενούς-ιατρού-συγγενικού περιβάλλοντος θεωρείται ύψιστης σημασίας για την ομαλή πορεία των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια.

Χριστίνα Χρυσοχόου, Διευθύντρια ΕΣΥ, Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική

Σύμβουλος Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας

Η διάγνωση της καρδιακής ανεπάρκειας γίνεται από τον ιατρό με το ιστορικό και την φυσική εξέταση, και η επιβεβαίωση από παρακλινικές εξετάσεις όπως ηλεκτροκαρδιογράφημα, υπερηχοκαρδιογράφημα, ακτινογραφία θώρακα, στεφανιογραφία, μαγνητική τομογραφία καρδιάς, βιοχημικές εξετάσεις  και ειδικότερες δοκιμασίες αναπνευστικής λειτουργίας εφ όσον κριθούν απαραίτητες. Τα συμπτώματα δεν διαφοροποιούνται μεταξύ των φύλων. Όμως, οι γυναίκες καθώς εκδηλώνουν καρδιαγγειακά νοσήματα και καρδιακή ανεπάρκεια σε μεγαλύτερη ηλικία από αυτή των ανδρών, εμφανίζουν και περισσότερες συνοσηρότητες όπως σακχαρώδη διαβήτη, αρτηριακή υπέρταση, κολπική μαρμαρυγή, άρα και βαρύτερη κλινική εικόνα της νόσου.

Η θεραπεία της έγκειται στην θεραπεία της πρωταρχικής νόσου, κυρίως όταν η καρδιακή ανεπάρκεια είναι σε αρχικά στάδια, δηλαδή της αρτηριακής υπέρτασης, παχυσαρκίας, στεφανιαίας νόσου, βαλβιδικής νόσου. Ανάλογα με το στάδιο και τα συμπτώματα της καρδιακής ανεπάρκειας τροποποιείται η χορηγούμενη αγωγή, από τα βασικά φάρμακα που βελτιώνουν την καρδιακή λειτουργία όπως οι αναστολείς του άξονα ρενίνης- αγγειοτενσίνης-αλδοστερόνης, οι β αποκλειστές και νεότερα ανάλογα και τα διουρητικά για την ανακούφιση των συμπτωμάτων από την κατακράτηση υγρών, έως την αντιμετώπιση του κινδύνου πρώιμου αρρυθμιολογικού θανάτου με τοποθέτηση ειδικού βηματοδότη-απινιδωτή, την μεταμόσχευση καρδιάς ή την τοποθέτηση συσκευών υποβοήθησης του έργου της καρδιάς στα προχωρημένα στάδια.  Η διατροφή, η ψυχολογική υποστήριξη και η συμμετοχή σε προγράμματα αποκατάστασης  που περιλαμβάνουν άσκηση και διαιτητική συμβουλευτική είναι χρήσιμη, όπως είναι βασικός ετήσιος αντιγριπικός εμβολιασμός.

Τα κύρια συμπτώματα που θα πρέπει να αφυπνίσουν τον καθένα μας είναι η δύσπνοια αρχικά στην έντονη προσπάθεια και στη συνέχεια στην καθημερινή δραστηριότητα, στην ηρεμία και στην κατάκλιση, η απότομη αύξηση σωματικού βάρους με εμφάνιση πρηξίματος στα πόδια, η εύκολη κόπωση ακόμα και σε συνήθεις δραστηριότητες, η εμφάνιση αρρυθμιών, επεισοδίων ζάλης και πόνου στο στήθος (στηθάγχης). Αν λαμβάνετε ειδική θεραπεία όπως ογκολογική αγωγή, τότε σας έχουν δοθεί οδηγίες για τακτικότερη καρδιολογική παρακολούθηση, τις οποίες θα πρέπει να τηρείται για την ασφαλή ολοκλήρωση της θεραπείας σας και την αποφυγή μακροχρόνιων προβλημάτων.

Οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, ιδίως με σωστή τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής αποτελούν Ομάδα Υψηλού κινδύνου σε περίπτωση προσβολής από τον COVID19. Αυτό οφείλεται ότι η καρδιακή ανεπάρκεια προκαλεί ενεργοποίηση νευροορμονικών ουσιών, που χρησιμοποιεί ως όχημα ο ιός στην προσβολή του οργανισμού μας. Η χορηγηθείσα φαρμακευτική αγωγή δύναται να φέρει σε καλή ισορροπία την νευροορμονική αυτή διέγερση, εξασφαλίζοντας καλό λειτουργικό στάδιο και ποιότητα ζωής στους ασθενείς. Γι’ αυτό με βάση τα μέχρι τώρα επιστημονικά δεδομένα δεν συνιστάται διακοπή της αγωγής για την καρδιακή ανεπάρκεια, αλλά συστήνεται στους ασθενείς να παρακολουθούν το σωματικό τους βάρος, συμπτώματα και σημεία απορρύθμισης της κατάστασης τους  (όπως εμφάνιση δύσπνοιας,  ευκολότερης κόπωσης, οιδημάτων και δυσκολία κατάκλισης) ώστε να επικοινωνήσουν άμεσα με τον θεράποντα ιατρό τους.

KardiaHF: μια εφαρμογή (app) της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας για να βοηθήσει σε κλινήρεις ασθενείς και στην εποχή της κοινωνικής αποστασιοποίησης.

Μπορείτε να την βρείτε στο Google Play από το android κινητό σας καθώς και στο App Store.

Με την παρούσα εφαρμογή η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία προσφέρει στον ασθενή με καρδιακή ανεπάρκεια την δυνατότητα να ευαισθητοποιηθεί και να εκπαιδευτεί στην αυτό-παρακολούθηση και αυτοδιαχείριση της νόσου του, πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού του. Όλα τα δεδομένα σώζονται στη συσκευή του ασθενούς και μόνο, ο οποίος είναι και ο μόνος που μπορεί να τα διαχειριστεί. Μόνο αν ο ίδιος το επιθυμεί μπορεί να τα μοιραστεί ως μια αναφορά σε μορφή PDF με τον ιατρό του.