«Λαγκαδινοί και Ηπειρώτες μαστόροι της πέτρας: συγγένειες εξ αίματος ή εκ τέχνης;»

Έκθεση στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Γιορτές της Πέτρας 2022» που διοργανώνεται στα Λαγκάδια Αρκαδίας

Συνδιοργάνωση: επέκεινα χώρα- Άνθη της Πέτρας 

Εγκαίνια Δευτέρα 22 Αυγούστου 2022, ώρα 19.00

Αρχοντικό Δάνου, Άνω Βίτσα Ζαγορίου

Επιμέλεια: Ίρις Κρητικού

Την Δευτέρα 22 Αυγούστου 2022, στις 19.00 εγκαινιάζεται η έκθεση «Λαγκαδινοί και Ηπειρώτες μαστόροι της πέτρας: συγγένειες εξ αίματος ή εκ τέχνης;» στο Αρχοντικό Δάνου στην Άνω Βίτσα Ζαγορίου. Τη συνδιοργάνωση έχει η Οργάνωση Κοινωνίας Πολιτών, Κέντρο Γνώσης και Πολιτισμού  «επέκεινα χώρα» από την Βίτσα Ζαγορίου και το Σωματείο «Άνθη της Πέτρας» από τα Λαγκάδια Αρκαδίας. Την επιμέλεια υπογράφει η ιστορικός τέχνης Ίρις Κρητικού. 

Η έκθεση πρωτοπαρουσιάστηκε στα Λαγκάδια Αρκαδίας στις 29 Ιουλίου 2022, ενώ από τις 22 Αυγούστου θα παρουσιάζεται σε ένα από τα σημαντικότερα αρχοντικά του Ζαγορίου το «Δανάτικο» στην Άνω Βίτσα το οποίο για πρώτη φορά ανοίγει τις πόρτες του στο κοινό για μία εικαστική εκδήλωση. Στην έκθεση παρουσιάζεται σπάνιο αρχειακό υλικό (ιδιωματικά γλωσσάρια μαστόρων, φωτογραφίες, οδοιπορικά και ημερολόγια εργασίας, εργαλεία κ.ά) συνδεδεμένο με τους μαστόρους της πέτρας της Αρκαδίας και της Ηπείρου. Με έργα τους συμμετέχουν ο ηπειρώτης γλύπτης Γιώργος Χουλιαράς και η λαγκαδινή ζωγράφος Στρατηγούλα Γιαννικοπούλου. Ιστορικό και λαογραφικό υλικό παραχώρησε ευγενώς ο ερευνητής Σπύρος Μαντάς ενώ εργαλεία επεξεργασίας της πέτρας δάνεισε το Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Ελαφότοπου, ευγενική προσφορά του επιμελητή του γλύπτη Μιχάλη Οικονομίδη.

Στο πλαίσιο της έκθεσης κυκλοφορεί κατάλογος με κείμενα των: Γιάννη Τσιαούση, Προέδρου ΔΣ του σωματείου «Άνθη της Πέτρας» & Αναπλ. Καθηγητή Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Κρήτης, Δρ. Νίκου Γιαννή, ιδρυτή της «επέκεινα χώρα», Στρατηγούλας Γιαννικοπούλου, Γιώργου Χουλιαρά και Ίριδος Κρητικού.     

Μετά τα εγκαίνια θα ακολουθήσει, στις 20.30, συζήτηση στο θέατρο Αλώνι της επέκεινα χώρα, με ομιλητές τους Γιώργο Σμύρη και Μαρία Τσούπη και συντονισμό από τους Νίκο Γιαννή και Γιάννη Τσιαούση.

«Οι βαθιές ρίζες και οι συναρπαστικοί πλοχμοί των εκλεκτικών συγγενειών μεταξύ Λαγκαδινών και Ηπειρωτών μαστόρων, γίνονται κατανοητοί ήδη από το κρυστάλλινο ετούτο κομπολόι των ξεχασμένων λέξεων μιας πρωτογενούς και μονάκριβης ντοπιολαλιάς που φέρνει αμέσως στον νου ελληνικά λαϊκά παραμύθια και δημοτικά τραγούδια, γάμους και πανηγύρια, αποχωρισμούς και απώλειες αλλά ακόμη, τα ίδια τα στοιχειώδη συστατικά - τις πέτρες και τα νερά, τα εδάφη και την ψυχή της καταγωγής της», σημειώνει στον κατάλογο της έκθεσης η Ίρις Κρητικού. 

«Η συνάντηση αυτή ανάμεσα στην Αρκαδική και τη Ζαγορίσια γη, πέρα από την άγνωστη χώρα των κεντημένων λέξεων που θα αρκούσαν ως προορισμός, διασώζει ακόμη πολύτιμα χειρόγραφα τετράδια και σπαρταριστά οδοιπορικά μαστόρων, οικογενειακά κειμήλια, χειροποίητα εργαλεία και φθαρμένες φωτογραφίες ανθρώπων που έστυψαν την πέτρα κυριολεκτικά και μεταφορικά, σκάβοντας, πελεκώντας, γεφυρώνοντας και χτίζονταςμονοπάτια και σπίτια, δημοσιές, πλατείες και γέφυρες, εκκλησιές και σχολεία που αντέχουν στον χρόνο και εξακολουθούν με το σοφό αρμολόγημα και την απέριττη ομορφιά τους να καθηλώνουν το βλέμμα και την ψυχή».

Με τρόπο συμβολικό, η συνάντηση αυτή επιστέφεται με έναν ακόμη οργανικό διάλογο. Χέρια και εργαλεία μαστόρων, μαυρόασπρα αναθήματα μνήμης μαεστρικά σχεδιασμένα με μολύβι σε χαρτί από τη λαγκαδινή Στρατηγούλα Γιαννικοπούλου, συνομιλούν με τα εμβληματικά πέτρινα γλυπτά - τις αναζητήσεις στην φόρμα και το χρώμα, το άυλο και την ύλη,τον μύθο, την ιδέα και τη μορφή του ηπειρώτη Γιώργου Χουλιαρά. «Παιδικά καλοκαίρια ανάμεσα σε βράχια και ιστορίες κτιστάδων,με την πέτρα να σημαδεύει τη ζωή σου και σταθερά να επανέρχεται στα έργα σου», γράφει η πρώτη. «Γεννήθηκα και μεγάλωσα κυκλωμένος από βουνά. Αίσθηση του στερεού και του δυνατού...», καταλήγει ο δεύτερος.

«Οι πολύτιμοι συνοδοιπόροι και ενορατικοί φίλοι που εκπροσωπούν και τιμούν με το έργο τους τα «Άνθη της Πέτρας» και την «επέκεινα χώρα», ενώνοντας την απόσταση και λειτουργώντας ως γέφυρα στην αναζήτηση των εκλεκτικών αυτών συγγενειών εξ αίματος και εκ τέχνης, υλοποιούν σήμερα τον δύσβατο ερευνητικό στόχο και τον αναπάντεχο προορισμό που ονειρευτήκαμε πολλούς μήνες πριν: την αληθινή δυνατότητα, βουνό με βουνό να σμίγει…», καταλήγει η επιμελήτρια της έκθεσης.