Μερόπη Τζούφη : Παρέμβαση στην 103η Σύνοδο Πρυτάνεων

 Παρέμβαση στην 103η Σύνοδο Πρυτάνεων

Μερόπη Τζούφη / βουλευτής Ιωαννίνων ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ

πρώην υφυπουρ
γός Παιδείας 

καθηγήτρια Παιδιατρικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Αξιότιμες και αξιότιμοι πρυτάνεις και πρόεδροι των διοικουσών επιτροπών των ελληνικών ΑΕΙ, εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, θέλω να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση και να σας ευχηθώ καλές και εποικοδομητικές εργασίες.

Οι πρόσφατες εθνικές εκλογές σηματοδότησαν το τέλος ενός πολιτικού κύκλου και την έναρξη ενός νέου. Από την πλευρά μας, εκτιμούμε πως κατά την προηγούμενη τετραετία, οι συνθήκες στην τριτοβάθμια εκπαίδευση της χώρας μας έχουν χειροτερέψει. Είναι ένα συμπέρασμα που προκύπτει από συγκεκριμένα ποιοτικά και ποσοτικά δεδομένα, όπως:

 την υποβάθμιση των περισσότερων ελληνικών πανεπιστημίων στις διεθνείς κατατάξεις, παρά τις άοκνες και συνεχείς προσπάθειες όλου του επιστημονικού προσωπικού που υπηρετεί στα ΑΕΙ,

 τη συρρίκνωση του φοιτητικού πληθυσμού λόγω της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής και την ανακατεύθυνση χιλιάδων νέων στα ιδιωτικά κολέγια, δηλαδή σε ένα άτυπο, παράλληλο ιδιωτικό σύστημα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που στηρίζεται στο franchise και στα δίδακτρα - χωρίς καμία επιστημονική, ακαδημαϊκή και ερευνητική διάσταση,

 τη στασιμότητα των αποδοχών των μελών ΔΕΠ, παρά τις υπάρχουσες αποφάσεις του ΣτΕ,

 τα πολύ κρίσιμα προβλήματα σε όλες τις πανεπιστημιακές υποδομές, είτε πρόκειται για αμφιθέατρα και εργαστήρια, είτε για φοιτητικές εστίες και εστιατόρια,

 την αποδιάρθρωση της διοικητικής οργάνωσης και τα εταιρικά μοντέλα διακυβέρνησης των ΑΕΙ που προέκυψαν από το νόμο της κ. Κεραμέως,

 την κατάργηση του αυτοδιοίκητου, η οποία συνοδεύτηκε από ένα πλαίσιο εκλογής των πρυτανικών αρχών αντίθετο σε όλους τους κανόνες της διοικητικής επιστήμης, που ευνοεί τις προσωπικές στρατηγικές, την αδιαφάνεια και εκεί που έγινε προσπάθεια να εφαρμοστεί προέκυψε διοικητικό χάος.

Στο ίδιο μήκος κύματος βρίσκεται: 

 η μείωση του διδακτικού και διοικητικού προσωπικού, παρά την ύπαρξη συγκεκριμένου νομοθετικού πλαισίου,

 η αδυναμία χάραξης αναπτυξιακής στρατηγικής για τα πανεπιστήμια μας, με όρους ακαδημαϊκούς και όχι με τους κανόνες της αγοράς,

 η αποδυνάμωση των Περιφερειακών Πανεπιστημίων,

 η υπονόμευση της δημοκρατικής λειτουργίας και παράδοσης των ελληνικών ΑΕΙ, με την ίδρυση της πανεπιστημιακής αστυνομίας, την ηλεκτρονική παρακολούθηση, το ν+2 και το νέο πλαίσιο πειθαρχικών για τους φοιτητές και τους πανεπιστημιακούς,

 η κατάργηση των δωρεάν μεταπτυχιακών και η επιδείνωση των συνθηκών στη φοιτητική μέριμνα, που πλήττει τους πιο ευάλωτους φοιτητές.

Επιπλέον, η Έρευνα συνεχίζει αποκομμένη από το φυσικό της περιβάλλον, δηλαδή την εκπαίδευση, τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα, ενώ ήδη από το 2019 είναι μονοπροσανατολισμένη στην αγορά και τις επιχειρήσεις ως ένα ακόμα χαρτοφυλάκιο στο -ήδη μειωμένων αρμοδιοτήτων- υπουργείο Ανάπτυξης.

Οι προγραμματικές εξαγγελίες του πρωθυπουργού και του νέου υπουργού Παιδείας κ. Πιερρακάκη μας επιφύλαξαν ακόμη μια δυσάρεστη έκπληξη αναφορικά με το μέλλον των ελληνικών πανεπιστημίων και των λειτουργών τους. Αναφέρομαι, προφανώς, στην πολλαπλώς διατυπωμένη πρόθεση του κυβερνώντος κόμματος να διευκολύνει νομοθετικά την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων.

Το νέο και ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως για την επιτάχυνση του συγκεκριμένου σκοπού, η κυβέρνηση σχεδιάζει να αξιοποιήσει τη νομική κερκόπορτα του άρθρου 28, πριν δηλαδή προχωρήσει σε αναθεώρηση του Συντάγματος και κατάργηση του άρθρου 16. Ο σχεδιασμός αυτός, όπως τον αποκωδικοποιούμε στο ΣΥΡΙΖΑ, είναι να ιδρυθούν ιδιωτικά πανεπιστήμια στη χώρα μας μέσω διακρατικών συμφωνιών και συνεννόησης με φορείς του εξωτερικού στη βάση διεθνών συμβάσεων. 

Πρόκειται για ένα νομικό-πολιτικό ακροβατισμό, ο οποίος φανερώνει τη βιασύνη και τον πολιτικό πόθο να γίνουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια πράξη στην Ελλάδα. Πανεπιστήμια που είτε ανήκουν σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου είτε σε ξένα εκπαιδευτικά funds. Φυσικά σε βάρος των δημόσιων και δωρεάν ελληνικών ΑΕΙ, και των λειτουργών τους, των πτυχίων που προσφέρουν και της έρευνας που διεξάγουν. Με τον τρόπο αυτό και ελαχιστοποιείται η δημόσια δαπάνη για τα ΑΕΙ και αποφεύγεται το πολιτικό κόστος.

Από πλευρά μας, είμαστε κάθετα αντίθετοι στην ολοκλήρωση της αντιεκπαιδευτικής αυτής μεταρρύθμισης, που πλήττει το στοιχείο της κοινωνικής κινητικότητας - μια σημαντική παρακαταθήκη όλων των χρόνων της Μεταπολίτευσης. Όπως πράξαμε και κατά την περίοδο 2015-2019, μια δύσκολη περίοδο διακυβέρνησης, έτσι και τώρα θα συνεχίσουμε να παλεύουμε στην ίδια κατεύθυνση για να υποστηρίξουμε τη δημόσια, δωρεάν και ποιοτική τριτοβάθμια εκπαίδευση. Θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για την ισχυροποίηση του Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας, παρά τη σαφή διάθεση αποδιάρθρωσής του από το 2019 και έπειτα. 

Όπως θα συνεχίσουμε να διεκδικούμε:

 το διπλασιασμό της χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό, 

 το διπλασιασμό του αριθμού καθηγητών και ερευνητών,

 την πρόσληψη του απαραίτητου διοικητικού προσωπικού,

 την κατάργηση της ΕΒΕ,

 την αναπτυξιακή προοπτική των δημόσιων ΑΕΙ με τη βελτίωση της θέσης τους στον παγκόσμιο ακαδημαϊκό χάρτη,

 τη βελτίωση των υποδομών και την ανανέωση των κτιρίων,

 την κατάργηση των διδάκτρων στα μεταπτυχιακά,

 την κατάργηση της πολυδάπανης και αχρείαστης πανεπιστημιακής αστυνομίας και την ανακατεύθυνση των συγκεκριμένων πόρων σε πραγματικά ακαδημαϊκούς σκοπούς,

 την επαναθεμελίωση ενός δημοκρατικού, ακαδημαϊκού και λειτουργικού μοντέλου διοίκησης.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, 

κλείνοντας και αφού σας ευχαριστήσω για το χρόνο σας, σας προσκαλώ να συνεχίσουμε τον εποικοδομητικό αυτό διάλογο για το παρόν και το μέλλον της δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι προκλήσεις και τα διλήμματα που θα αντιμετωπίσετε θα είναι μεγάλα, ίσως μεγαλύτερα από την προηγούμενη τετραετία. 

Οι κυβερνητικές μεταρρυθμίσεις επιδιώκουν να μεταλλάξουν το DNA της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στη χώρα μας, όπως τουλάχιστον τη γνωρίζουμε όσες και όσες την έχουμε υπηρετήσει τις τελευταίες δεκαετίες. Τα ιδρύματα και οι πανεπιστημιακές αρχές οφείλουν να σταθούν στο ύψος τους και να αντιληφθούν το ιστορικό φορτίο που κουβαλούν σε μια εποχή συρρίκνωσης των δημόσιων αγαθών και ιδιωτικοποίησης των πάντων, ακόμα και της πανεπιστημιακής γνώσης και έρευνας.

Στην προσπάθεια αυτή, ο ΣΥΡΙΖΑ θα σταθεί στο πλευρό τους αδιαπραγμάτευτα με μόνο στόχο να υπερασπιστεί τη δημόσια ανώτατη εκπαίδευση και να τη θωρακίσει ανάμεσα σε πολλαπλές προκλήσεις: οικονομικές, επιστημονικές και κοινωνικές.

Σας ευχαριστώ θερμά, καλή επιτυχία στη συνέχεια των εργασιών σας και με ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα δούμε τα συμπεράσματα στα οποία θα καταλήξετε