Υπάρχει φτώχεια και τη μυρίζουμε στον αέρα /Το πρόβλημα της αιθαλομίχλης

 

Δεν χωράει καμία αμφιβολία ότι τα Γιάννενα υποφέρουν από σοβαρό πρόβλημα αιθαλομίχλης, με την ορατότητα στους δρόμους της πόλης -τους χειμερινούς μήνες- να περιορίζεται μόλις σε λίγα μέτρα -σε κάθε γωνία η πόλη μυρίζει κάρβουνο. Πρόβλημα με το οποίο η πόλη και οι κάτοικοί της έρχονται αντιμέτωποι εδώ και μια δεκαετία, καθώς ήδη από το 2013 οι συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων στον αέρα χτυπάνε κόκκινο.

Βέβαια, το ζήτημα της ρύπανσης του αέρα στα Γιάννενα, αποτελεί άμεση απόρροια της ακρίβειας, η οποία συμπίπτει χρονικά με την είσοδο της χώρας στα μνημόνια το 2010. Με τον όρο ακρίβεια περιγράφεται η μείωση των διαθέσιμων χρημάτων, τα οποία προορίζονται για την κάλυψη των βασικών αναγκών μας. Το εικοσάευρω έχει γίνει πλέον «τάληρο» και άμεση συνέπεια αυτού είναι να κόψουμε ή να περιορίσουμε τις δαπάνες στις βασικές ανάγκες μας συμπεριλαμβανομένης και της θέρμανσης, καθώς ρεύμα και πετρέλαιο είναι πλέον πανάκριβα, όπως πανάκριβα είναι πλέον και τα καυσόξυλα που δεν παράγουν ρύπους κατά την καύση τους. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα στα τζάκια και στις σόμπες των σπιτιών να χρησιμοποιείται ως καύσιμη ύλη ο,τιδήποτε (που δεν προορίζεται για καύσιμη ύλη), αφού χρήματα για θέρμανση δεν περισσεύουν.

Είναι ηλίου φαεινότερο πως η φτώχεια δεν έχει καλοπέραση, αντίθετα έχει επιπτώσεις στην υγεία όλων μας ανεξαρτήτου ταξικής καταγωγής, όπως αποδεικνύεται από τις μετρήσεις των αιωρούμενων σωματιδίων στον αέρα της πόλης, για τις οποίες το να ξεπερνούν κάθε όριο συγκέντρωσης αποτελεί πλέον γιορτινό έθιμο (ανήμερα των Χριστουγέννων του 2022, η μέση τιμή των PM10 ήταν 204,68 μg, ενώ η μέγιστη τιμή έφτασε στα 442,38 μg. Βλέπε παρακάτω: τι είναι τα αιωρούμενα σωματίδια).

Μάλιστα, σαν να μην έφτανε ο τοξικός αέρας που όλοι και όλες αναπνέουμε, σαν μην έφταναν η ρύπανση της λίμνης και των υδάτων των σημαντικότερων ποταμών της Ηπείρου, όπως ο Καλαμάς, οι τοπικοί άρχοντες προσφέρουν γη και νερό στην πετρελαϊκή Energean oil and gas προκειμένου να εξορύξει πετρέλαιο και φυσικό αέριο, ούτως ώστε να προστεθούν και οι εξορύξεις στο κάδρο. Οι εξορύξεις, που σχεδιάζονται σε κοντινή απόσταση από την πόλη των Ιωαννίνων, στον Δήμο Ζίτσας, αν τις αφήσουμε να πραγματοποιηθούν, θα βάλουν ταφόπλακα στο φυσικό περιβάλλον και τον υδροφόρο ορίζοντα, ενώ θα ενισχύσουν την ατμοσφαιρική ρύπανση. Α

Στην αντίπερα όχθη, δεν φαίνεται κανένας ιδιαίτερος προβληματισμός από την μεριά των τοπικών αρχών και του περιφερειάρχη Ηπείρου Αλέκου Καχριμάνη (ο οποίος δεν έχει κάνει καμία δημόσια τοποθέτηση για την αιθαλομίχλη), με τις όποιες ανακοινώσεις να βγαίνουν με το πέρας των Χριστουγέννων ώστε -όπως θα ισχυριζόταν κάποιος πονηρός- να μην υπάρξει καμία αναταραχή την περίοδο των γιορτών, αντιθέτως να προωθηθεί το ομιχλώδες αυτό τοπίο των Ιωαννίνων ως χριστουγεννιάτικο αξιοθέατο, το οποίο ελκύει τουρίστες και αποφέρει κέρδη, την ίδια ώρα που οι πολίτες αναπνέουν τοξικό αέρα. 

Όσον αφορά τα μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος, εκεί παίζεται το χαρτί της ατομικής ευθύνης, αφού τα μόνα μέτρα είναι συστάσεις της πολιτείας για περιορισμό ή και απαγόρευση των καύσεων, ρίχνοντας δηλαδή με τον τρόπο αυτό την ευθύνη στους κατοίκους της πόλης, αφού η ανάγκη τους για θέρμανση το χειμώνα είναι η αιτία του προβλήματος. Όπως φαίνεται, όσο η θέρμανση παραμένει θέμα ταξικό, θα αναπνέουμε αέρα τοξικό.

Τι είναι τα αιωρούμενα σωματίδια:

Τα αιωρούμενα σωματίδια αποτελούν έναν από τους βασικότερους ρύπους της εποχής μας. Μπορεί να προέρχονται από πλήθος πηγών, από φυσικές πηγές όπως η αιολική σκόνη, από αγροτικές δραστηριότητες, από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων, την βιομηχανία ή από την καύση βιομάζας με σκοπό την θέρμανση. Εμπεριέχουν επικίνδυνα για την υγεία συστατικά και συντείνουν στην μείωση του προσδόκιμου ζωής των ανθρώπων. Μια καθιερωμένη κατηγοριοποίηση των αιωρούμενων σωματιδίων γίνεται βάσει του ακριβούς μεγέθους τους. Βάσει αυτής τα σωματίδια χωρίζονται στις ακόλουθες τρεις κατηγορίες:

1) PM10 ή ΑΣ10: Περιλαμβάνει τα σωματίδια που έχουν διάμετρο από 0 έως 10 μm

2)PM2,5 ή ΑΣ2,5: Περιλαμβάνει τα σωματίδια που έχουν διάμετρο από 0 έως 2,5 μm

3)PM1: Περιλαμβάνει τα σωματίδια που έχουν διάμετρο από 0 έως 1 μm

Όσον αφορά την εκτίμηση της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα, παρακολουθούνται τα σωματίδια με αεροδυναμική διάμετρο 10 και 2,5. Τόσο τα PM10 όσο και τα PM2,5 θεωρούνται πλέον ρύποι επικίνδυνοι για την υγεία, εκ των οποίων τα λεπτά σωματίδια (PM2.5) ενέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την υγεία. Σύμφωνα με την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα PM10 ισχύουν τα εξής: Το όριο της μέσης ετήσιας τιμής της συγκέντρωσης είναι 40μg/m3, ενώ το όριο της μέσης ημερήσιας τιμής της συγκέντρωσης είναι 50μg/m3. Επιπλέον το όριο της μέσης ημερήσιας συγκέντρωσης δεν πρέπει να ξεπερνιέται περισσότερο από 35 φορές το χρόνο. Για τα PM2,5 έχει οριστεί μια μέση οριακή ετήσια τιμή στα 25μg/m3.

Επιδημιολογικές Μελέτες:

Ήδη από την δεκαετία του 1980 στις ΗΠΑ  πληθώρα μελετών υποδεικνύουν συσχέτιση μεταξύ των αιωρούμενων σωματιδίων και των προβλημάτων του αναπνευστικού συστήματος. Επιπλέον, φαίνεται ότι οι άνθρωποι που ζούνε σε περισσότερο ρυπασμένες πόλεις διατρέχουν υψηλό κίνδυνο πρόωρου θανάτου σε αντίθεση με κατοίκους λιγότερο ρυπασμένων περιοχών, συμπέρασμα το οποίο προκύπτει ύστερα από δύο επιδημιολογικές μελέτες που δημοσίευσε ο οργανισμός American Cancer Society και το πανεπιστήμιο Harvard.

Στη Βρετανία το Expert Panel on Air Pollutants σε έναν απολογισμό τον οποίο δημοσιοποίησε κάνει λόγο για 2/10.000 θανάτους Βρετανών ετησίως οι οποίοι οφείλονται στα PM10 σωματίδια. Ανάλογες μελέτες έχουν γίνει και στην Ελλάδα οι οποίες αποδεικνύουν την επιβάρυνση της υγείας του ανθρώπου από τη σωματιδιακή ρύπανση.

Επιδημιολογικές έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα δείχνουν πώς οι κάτοικοι των σοβαρά επιβαρυμένων από τη ρύπανση περιοχών πεθαίνουν κατά πλειοψηφία από καρκίνους και καρδιαγγειακά προβλήματα. Αυτό έδειξε έρευνα του εργαστηρίου Υγιεινής και Επιδημιολογίας κατά την περίοδο 1982-1994.

Το τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών του Πανεπιστημίου Πατρών σε μια μελέτη που διεξήγαγε την περίοδο 1990 -1992 έδειξε ότι υπάρχει αύξηση στα περιστατικά των παιδιών με αναπνευστικά προβλήματα που επισκέπτονται το Τζάνειο νοσοκομείο τις ημέρες όπου οι τιμές των ρύπων στον Πειραιά είναι αυξημένες. Η μελέτη συμπεραίνει ότι υπάρχει άμεση επίδραση των ρύπων στα περιστατικά με αναπνευστικά προβλήματα.

 ΧΕΙΡΟΝΟΜΙΑ - ΑΝΤΙΕΞΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ