Καχριμάνης για την Αντιπλημμυρική Προστασία Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων,την εναέρια διάσωση και την παραχώρηση Εγνατία οδού και Λιμένος Ηγουμενίτσας

 Τοποθετήσεις Περιφερειάρχη στην Ειδική Συνεδρίαση Λογοδοσίας του Περιφερειακού Συμβουλίου για Μελέτη Αντιπλημμυρικής Προστασίας Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων, για το Μηχανισμό Εναέριας Διάσωσης, για την παραχώρηση Εγνατία οδού και Λιμένος Ηγουμενίτσας

 Στην Ειδική Συνεδρίαση Λογοδοσίας του Περιφερειακού Συμβουλίου που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 24 Σεπτεμβρίου 2024, ο Περιφερειάρχης κ. Αλέξανδρος Καχριμάνης, έδωσε απαντήσεις – μεταξύ άλλων- και για τα θέματα: 

«Αντιπλημμυρική Προστασία Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων» (κατατέθηκε από την Περιφερειακή Σύμβουλο της παράταξης «ΛΑΪΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΗΠΕΙΡΟΥ», κα Κων/να Ζέκα -Πάσχου) 

Για την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού και του Λιμένα Ηγουμενίτσας 

Για το Μηχανισμό Εναέριας Διάσωσης. 

 

Τα βασικά σημεία των τοποθετήσεων- απαντήσεων έχουν ως εξής:

Μελέτη Αντιπλημμυρικής Προστασίας Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων 

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα δεν είναι Ελληνικό «προνόμιο», ούτε και της πόλης των Ιωαννίνων. Ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες τα μπουρίνια έχουν τοπικό χαρακτήρα και πολύ δύσκολα μπορεί να προβλεφθούν. Μας κατηγορεί η Λαϊκή Συσπείρωση ότι στο Τεχνικό πρόγραμμα της Περιφέρειας υπάρχουν μόνο τρία έργα για την αντιπλημμυρική προστασία. Αυτή είναι η μισή αλήθεια, γιατί παράλληλα εκτελούνται πολλές εργασίες για καθαρισμούς τάφρων, ρεμάτων, απομάκρυνση φερτών υλικών. 

Για να μην επανέλθω στο θέμα του Λούρου που εμείς κατηγορούμαστε γιατί τον καθαρίσαμε και στη Λάρισα ο πρώην Περιφερειάρχης κατηγορείται γιατί δεν καθάρισε τον Πηνειό.  

Όσον αφορά το κύριο ερώτημα της παράταξης, η μελέτη εκπονείται σύμφωνα με το εγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.  

Ο χρόνος των 22 μηνών που αναφέρει η «Λαϊκή Συσπείρωση» αφορά τον καθαρό χρόνο εκπόνησης της μελέτης, χωρίς να περιλαμβάνονται  σε αυτόν: α) ο απαιτούμενος χρόνος για τη διαδικασία ελέγχου και επανυποβολών όλων των μελετών που είναι πολύ σημαντικός για την τεχνικοοικονομική βελτιστοποίησή τους και β) τους χρόνους πάσης φύσεως γνωμοδοτήσεων και εγκρίσεων (περιβαλλοντικά κλπ), ιδίως για μελέτες με τόσο σύνθετο και ευαίσθητο αντικείμενο που σχετίζεται με την προστασία των κατοίκων και των περιουσιών τους από πλημμυρικά φαινόμενα.

Μέχρι σήμερα έχουν εκπονηθεί οι δύο πρώτες φάσεις της Μελέτης. 

Συγκεκριμένα έχει εκπονηθεί η πρώτη φάση της  μελέτης (Master plan και υδρολογική μελέτη). Υποβλήθηκε εμπρόθεσμα,  αξιολογήθηκαν υπάρχουσες μελέτες, έρευνες, έγιναν αυτοψίες, συζητήσεις με αρμόδιους φορείς, καταγράφηκαν απόψεις.  

Λόγω του μεγάλου όγκου των στοιχείων δόθηκε παράταση 55 ημερών για την υποβολής της φάσης αυτής της μελέτης. Μετά την υποβολή ακολούθησε ο έλεγχος της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, έγιναν παρατηρήσεις και εξετάστηκαν τα προτεινόμενα έργα. 

 Στο  Master Plan εξετάστηκαν σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει το Λεκανοπέδιο από πλευράς αντιπλημμυρικής προστασίας επί αρκετές δεκαετίες (Τάφρος Λαγκάτσας, Ρέμα Κοσμηρά, Τάφρος Λαψίστας, Λίμνη Παμβώτιδα, κλπ). 

Για αυτό η διαδικασία ελέγχου και διατύπωσης προτάσεων τροποποίησης των έργων που προτάθηκαν από τον μελετητή  ήταν κομβική δραστηριότητα η οποία απαίτησε σημαντικό χρόνο, ώστε η τελικά διαμορφωθείσα υποβολή να είναι πλήρης και να αντιμετωπίζει τα προβλήματα με τον κατά το δυνατό καλύτερο τρόπο οικονομικά και τεχνικά.

Η διαδικασία ελέγχου και τροποποιήσεων του Master Plan διήρκησε περί τους τέσσερις (4) μήνες και η πρώτη φάση της μελέτης εγκρίθηκε τον  Απρίλιο του 2023 και δόθηκε εντολή για την έναρξη της δεύτερης φάσης (26-4-2023).     

Η δεύτερη φάση της μελέτης (Τοπογραφικές εργασίες, υδραυλικές προμελέτες, γεωλογική μελέτη και Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων) υποβλήθηκε εμπρόθεσμα στην Υπηρεσία σύμφωνα με το Χρονοδιάγραμμα της Σύμβασης (12/2023). 

Ακολούθησε ο έλεγχος των ανωτέρω μελετών από την Υπηρεσία, η οποία έθεσε και θέματα βελτιστοποίησης των έργων που προτείνονται. Επίσης ζητήθηκαν περισσότεροι υδραυλικοί έλεγχοι για την ασφαλέστερη λειτουργία των έργων, λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. 

 

Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και έλεγχος των προτεινόμενων έργων και για περίοδο επαναφοράς βροχόπτωσης Τ=100 έτη, εκτός από τα 50έτη που προβλεπόταν στη σύμβαση, και να επεκταθεί ο υδραυλικός έλεγχος της Λαψίστας έως τη σήραγγα της Κληματιάς και όχι μόνο στο μήκος των προτεινομένων έργων διευθέτησης αυτής.  

Παράλληλα εξετάστηκαν και αιτήματα για επίλυση άλλων τοπικών προβλημάτων.  Με βάση τα παραπάνω οι προμελέτες   των υδραυλικών έργων με βάση τα παραπάνω τροποποιήθηκαν και επανυποβλήθηκαν στις 02/08/2024.

Με την οριστικοποίηση των έργων που προβλέπονται στις υδραυλικές προμελέτες, αναμένεται σύντομα η αναθεώρηση και επανυποβολή της γεωλογικής μελέτης καθώς και της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.   

Οι επόμενες ενέργειες που απομένουν για την ολοκλήρωση της μελέτης είναι οι εξής:

Έγκριση των Υδραυλικών Προμελετών και της Γεωλογικής μελέτης

Κατάθεση της ΜΠΕ, αμέσως μετά την επανυποβολή της στην Υπηρεσία, στο Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο. (Αρμόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου είναι η ΔΙΠΑ (Δ/νση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του ΥΠΕΝ). Λόγω   της υπαγωγής του μεγαλύτερου τμήματος της περιοχής μελέτης εντός της ζώνης Natura 2000, θα απαιτηθεί η εκπόνηση Μελέτης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης, η οποία θα πρέπει να περιλαμβάνει και χρονοβόρες επιτόπου μετρήσεις και παρακολούθηση των περιβαλλοντικών συνθηκών της περιοχής.

Μετά την έκδοση της ΑΕΠΟ, θα δοθεί εντολή για την εκπόνηση οριστικών μελετών έργων που ιεραρχούνται ως πρώτης προτεραιότητας; και των Τευχών Δημοπράτησης, ώστε να καταστεί δυνατή η ολοκλήρωση της μελέτης και η δυνατότητα σταδιακής δημοπράτησης των προτεινόμενων έργων. 

Για την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού

και του Λιμένα Ηγουμενίτσας

Ορισμένες φορές υπάρχουν πράγματα που μας ξεπερνάνε. Για την ακρίβεια ξεπερνάνε την απλή λογική. 

Ο κ. Γεωργόπουλος  επικρίνει την  Περιφέρεια Ηπείρου,   γιατί δεν παρενέβη ώστε να  ανατραπεί ή να εμποδιστεί η υπογραφή των συμβάσεων για την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού και του λιμανιού της Ηγουμενίτσας. 

Θεωρεί δηλαδή ότι η Περιφέρεια, μπορεί να ανατρέψει συμφωνίες που έχει υπογράψει η Ελλάδα με δύο διαφορετικές κυβερνήσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση για την κάλυψη των δανειακών μας αναγκών και οι οποίες έχουν εγκριθεί από την Ελληνική Βουλή. 

Θα είχε ενδιαφέρον να ακούσουμε  ιδέες για το πώς η Περιφέρεια Ηπείρου μπορούσε ή και μπορεί να ανατρέψει τις δύο συμβάσεις. 

Για την Εγνατία Οδό, η παραχώρηση ήταν κυβερνητική απόφαση, που συνιστούσε μνημονιακή υποχρέωση, δηλαδή υποχρέωση που είχε αναλάβει η χώρα έναντι των δανειστών στα πλαίσια του τρίτου οικονομικού προγράμματος- και λήφθηκε το μακρινό 2017, δηλαδή όχι στην τρέχουσα θητεία της Περιφερειακής Αρχής, ούτε καν της προηγούμενης, αλλά της προ-προηγούμενης. 

Η Περιφέρεια Ηπείρου και εγώ προσωπικά, μόλις προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός για την παραχώρηση, τον Ιανουάριο του 2018, απέστειλα έγγραφο προς τον τότε υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, προς το ΤΑΙΠΕΔ και προς την εταιρεία «ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ» -που είναι στη διάθεσή σας- με το οποίο ζητούσα:

1) Την πλήρη απαλλαγή και μετά την παραχώρηση από την καταβολή διοδίων τελών στους Σταθμούς Τύριας, Παμβώτιδας και Μαλακασίου, για όλους τους κατοίκους της Περιφέρειας Ηπείρου και

2) Την ανάρτηση του εγγράφου στον ιστότοπο, όπου και η σχετική πρόσκληση υποβολής εκδήλωσης ενδιαφέροντος, για να λάβουν γνώση των νομίμων αξιώσεών μας οι υποψήφιοι για την παραχώρησή της, Ενημερώσαμε συγχρόνως πως θα διεκδικήσουμε την απαλλαγή με κάθε πρόσφορο μέσο, καθώς η Εγνατία έχει κατασκευασθεί εξ ολοκλήρου με δαπάνες των Ελλήνων και των άλλων ευρωπαίων πολιτών. 

Ταυτόχρονα, καταθέσαμε και αίτηση ακύρωσης κατά της Υπουργικής Απόφασης που καταργεί τις απαλλαγές μετά την παραχώρηση, ζητώντας τη διατήρησή τους για όσους υφίστανται και την επέκτασή τους σε όσους παραλείπει. 

Η αίτηση εκκρεμεί από το 2020 στο Συμβούλιο της Επικρατείας γιατί το Υπουργείο αρνείται να στείλει απόψεις. Μετά από 9 αναβολές, επειδή το Υπουργείο δεν έστελνε στοιχεία, το ΣτΕ συνεδρίασε και με απόφαση του 2022 το υποχρέωσε να στείλει τις απόψεις του επί των ζητημάτων που θέταμε με την αίτησή μας. 

Τον Μάρτιο του 2023, όχι το Υπουργείο Υποδομών που διατάχθηκε, αλλά το Υπουργείο Οικονομικών έστειλε στο ΣτΕ αυτές τις πέντε αράδες. Η υπόθεση εκκρεμεί για νέα εκδίκαση. Η Περιφέρεια θα επιμείνει μέχρι τέλους στην απαλλαγή από τα ΔΙΟΔΙΑ, είτε η ΕΓΝΑΤΙΑ είναι στο Δημόσιο είτε παραχωρηθεί.

Ενημερωτικά έχουν υποβληθεί τα δικαιολογητικά για την καταβολή των 70.000€ που επέβαλε το ΣτΕ λόγω της μη συμμόρφωσης του Υπουργείου για να δώσει ελευθέρας στα διόδια Τύριας, Παμβώτιδας και Μαλακασίου.   

Από όσα έχω πληροφορηθεί  ομάδες εργαζομένων έχουν ξεκινήσει διαδικασίες ομαδικών αγωγών κατά του Υπουργείου για να τους επιστραφεί το αντίτιμο των διοδίων που έχουν πληρώσει την τελευταία πενταετία, καθώς και την ικανοποίηση της ηθικής βλάβης τους, ποσά που δεν είναι αμελητέα.   

Για το λιμάνι της Ηγουμενίτσας, υπάρχει παρελθόν για τον υποτιθέμενο ρόλο της Περιφέρειας Ηπείρου.  Είχε ακουστεί  πρόταση να το αγοράσει η Περιφέρεια. Τα αποτελέσματα τα ξέρετε.  

Για να τελειώνουν οι θεωρίες, να ξεκαθαρίσουμε ότι η Περιφέρεια ούτε κλήθηκε, ούτε και είχε αρμοδιότητα να παρέμβει, ούτε και ποτέ κλήθηκε να εκφράσει άποψη για τα δύο μεγάλα έργα. 

Εκείνο που μπορούμε όμως να κάνουμε είναι να παρακολουθούμε τις διαδικασίες, να παρεμβαίνουμε όπου διαπιστώνουμε παραλείψεις ή ενέργειες που δεν συμβαδίζουν με τους δικούς μας σχεδιασμούς. Ειδικά για την Εγνατία οδό, έχουμε σε εξέλιξη και  την κατασκευή σύνδεσης προς Πέραμα. 

Για το Μηχανισμό Εναέριας Διάσωσης

Η εισήγηση της παράταξης «ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ ΗΠΕΙΡΟΥ» έχει δύο σκέλη: Το ένα αφορά τον κυβερνητικό σχεδιασμό για τον οποίο δεν είναι αρμόδια να απαντήσει η Περιφερειακή Αρχή. 

 Επισημαίνω μόνο ότι  η σημερινή Κυβέρνηση έλαβε την πρωτοβουλία για τη συγκρότηση μηχανισμού εναέριας διάσωσης, η ίδια διαχειρίζεται το ζήτημα και για μας είναι δεδομένο ότι θα προχωρήσει ο Μηχανισμός. Από πληροφορίες που έχω ετοιμάζεται η ΚΥΑ για τις  Τεχνικές Προδιαγραφές. 

Το δεύτερο σκέλος αφορά το ρόλο της Περιφέρειας. 

Ήμασταν από τους πρώτους που  ζητήσαμε από τον  Πρωθυπουργό, όταν έγινε το τραγικό δυστύχημα με τον Ερμή Θεοχαρόπουλο,  να βρεθεί λύση για άμεσες από αέρος σωστικές παρεμβάσεις. 

 Ήταν μια πρόταση που είχε να κάνει και με τα πολλά συμβάντα  που καταγράφονται  κυρίως στις περιοχές του Βίκου- Αώου και της Τύμφης. 

Όντως προτείναμε η βάση του ελικοπτέρου διάσωσης να είναι το αεροδρόμιο Ιωαννίνων για τρεις ουσιαστικούς- λειτουργικούς λόγους: 

Πρώτον να είναι δίπλα στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο, καθώς συνήθως μετά από πτώση οι περισυλλεγέντες χρειάζονται νοσηλεία ή και χειρουργικές επεμβάσεις, 

Δεύτερον να υπάρχουν όλες οι απαραίτητες υποδομές για τα εναέρια μέσα.

Τρίτον να βρίσκονται πλησιέστερα στις περιοχές που συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο αριθμό ορειβατών- πεζοπόρων και στις οποίες σημειώνονται και τα περισσότερα ατυχήματα. 

Θα συμφωνήσω με την πρότασή σας για την ασφάλιση των επισκεπτών που δραστηριοποιούνται σε υπαίθριες δραστηριότητες και για την θέσπιση τέλους εισφοράς για Υπηρεσίες Έρευνας και διάσωσης. 

Έχει ξανασυζητηθεί και στο παρελθόν η καθιέρωση ενός «εισιτηρίου» για τις ορεινές διαδρομές. Κάτι τέτοιο όμως θέλει μεγάλη οργάνωση και ιδίως αποδοχή από τις τοπικές κοινωνίες. 

Πιστεύω ότι δεν είμαστε πολύ μακριά χρονικά για τη λειτουργία του Μηχανισμού Εναέριας Διάσωσης. 

Με την ευκαιρία και ενόψει του χειμώνα θέλω να απευθύνω έκκληση – προειδοποίηση προς εκείνους που τους αρέσει η ορειβασία, πως θα παίρνουν τα απαραίτητα μέτρα και να λαμβάνουν υπόψη τις καιρικές συνθήκες. Δεν είναι δυνατόν να κινητοποιείται και να μπαίνουν και αυτοί σε κίνδυνο πλήθος κόσμου για τις δικές τους αμέλειες.