Προστασία και διατήρηση του προστατευόμενου φυσικού τοπίου των Μαστοροχωρίων|Eπιστολή Φορέων Πολιτισμού

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΦΟΡΕΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣΤΟΡΟΧΩΡΙΩΝ ΓΙΑ ΕΡΓΑ Μ.Υ.Η.Ε.

ΘΕΜΑ : Προστασία και διατήρηση του προστατευόμενου φυσικού τοπίου της περιοχής των Μαστοροχωρίων, Δήμου Κόνιτσας, Νομού Ιωαννίνων

Με αφορμή την έναρξη δημόσιας διαβούλευσης, επί του περιεχομένου φακέλου της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.) του έργου «Μικρός υδροηλεκτρικός σταθμός (Μ.Υ.Σ.) Γοργοποτάμου, ισχύος 2,39 MW, στο ρέμα Μακρύρεμα Γοργοποτάμου του Δ.Ε. Μαστοροχωρίων, Δήμου Κόνιτσας, Π.Ε. Ιωαννίνων, Περιφέρειας Ηπείρου », καταθέτουμε ως φορείς πολιτισμού της περιοχής τις απόψεις μας επί του θέματος:

1. Είναι σαφές από την ΜΠΕ, ότι πρόκειται για ένα κατασκευαστικό έργο παραγωγής ενέργειας που θα αλλοιώσει το ευρύτερο φυσικό περιβάλλον της περιοχής που θα εγκατασταθεί και θα το επηρεάζει αρνητικά σε όλη την φάση λειτουργίας του (θεωρητικά για 50 έτη).

Ένα φυσικό περιβάλλον, που ειδικά για την περιοχή των Μαστοροχωρίων και της ευρύτερης λεκάνης του ποταμού Αώου, των παραποτάμων και των ρεμάτων του, η Ελληνική Πολιτεία έχει αναγνωρίσει και χαρακτηρίσει την ιδιαίτερη αξία του, νομοθετώντας για την προστασία του. Η προστασία αυτή είναι ενταγμένη είτε στο δίκτυο Natura 2000, είτε στο Εθνικό Πάρκο Βορείας Πίνδου αλλά και πρόσφατα στην Απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΔ ΦΠΒ/115155/3787/8.11.2023. Το εν λόγω έργο είναι ένα από τα τέσσερα που προτίθενται να κατασκευαστούν στο μακρύρεμα Γοργοπόταμος-Μανουράς-Βουρμπιανίτικο, «αιχμαλωτίζοντας» το νερό του σε σωλήνες για περίπου στο 60% της συνολικής απόστασης από τις πηγές έως τον Σαραντάπορο. Το έργο, σε συνδυασμό με το ενδεχόμενο κατασκευής και των υπολοίπων, θα επιβαρύνει σημαντικά όλο το τοπικό οικοσύστημα, όσο κι αν προσπαθούν οι ΜΠΕ τους να μας διαβεβαιώσουν για το αντίθετο. Τα οφέλη που περιγράφονται στην ΜΠΕ είναι μηδαμινά σε σχέση με την αλλοίωση-ζημία που θα προκληθεί, η οποία ενδέχεται να είναι και μη αναστρέψιμη.

2. Πολιτιστικά και πολιτισμικά το έργο δεν έχει να προσφέρει κανένα ουσιαστικό όφελος στην τοπική κοινωνία. Στην ΜΠΕ δεν γίνεται καμία σχετική αναφορά, παρά γενικευμένες παρατηρήσεις για το εάν θα επιφέρει κάποιες ενδεχόμενες επιπτώσεις στην πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής, στις φάσεις κατασκευής και λειτουργίας του.

Θεωρούμε ότι η διατήρηση και ανάπτυξη της υπάρχουσας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της περιοχής είναι ζήτημα ήπιων δράσεων που θα αναδεικνύουν τα τοπικά χαρακτηριστικά της, με πλήρη σεβασμό στη λειτουργία του φυσικού περιβάλλοντος. Αυτό το γνωρίζουμε εμείς πολύ καλά που δρούμε πολλά χρόνια στην περιοχή με εκδηλώσεις και έργα για την ανάπτυξη και τον ορθό εξωραϊσμό της.

Είμαστε απόλυτα σύμφωνοι με τον Σκοπό (Άρθρο 1) της Απόφασης με αριθμ. οικ. ΥΠΕΝ/ΔΔ ΦΠΒ/61148/1574/11-06-24, που αποσκοπεί στην «αποτελεσματική προστασία των στοιχείων της φύσης που έχουν ιδιαίτερη οικολογική, γεωμορφολογική, επιστημονική, αισθητική και πολιτισμική αξία και συμβάλλουν στη

διατήρηση των φυσικών διεργασιών και στην προστασία φυσικών πόρων,…». Η επιδίωξη της διατήρησης «της ελεύθερης και φυσικής/άγριας ροής του ποταμού Αώου, των κύριων παραποτάμων του, Βοϊδομάτη και Σαραντάπορου, καθώς και όλων των ρεμάτων αυτών και των σπάνιων τύπων οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας που απαντούν στη συγκεκριμένη περιοχή και η θεσμοθέτηση διαδικασιών και μέτρων για την εξασφάλιση της αρμονικής συνύπαρξης ανθρώπου και φύσης στο πλαίσιο της αειφόρου διαχείρισης.», είναι στην σωστή κατεύθυνση και πρέπει να εφαρμοστεί καθολικά, χωρίς αστερίσκους και κατά περιπτώσεις.

Το νέο Ειδικό Χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ που βρίσκεται υπό διαμόρφωση, είναι αυτό που χρειάζεται να θέσει αυστηρότερους όρους ή και να αποκλείσει τη χωροθέτηση έργων, όπως τα ΜΥΗΕ, εντός περιοχών προστασίας της φύσης, όπως τα Εθνικά Πάρκα, τα Καταφύγια Άγριας Ζωής, οι περιοχές του δικτύου Natura 2000, τα Προστατευόμενα Τοπία και οι Προστατευόμενοι Φυσικοί Σχηματισμοί. Θεωρούμε ότι αυτή την χρονική στιγμή και μέχρι τη διαμόρφωση του πλαισίου, πρέπει να «παγώσουν» όλες οι διαδικασίες αδειοδότησης για αυτά του τύπου έργα στην περιοχή των Μαστοροχωρίων και της λεκάνης του ποταμού Σαραντάπορου και των ρεμάτων του.

Αγαπάμε τον τόπο μας, είτε τον επισκεπτόμαστε, είτε διαβιούμε σε αυτόν. Σε καμία περίπτωση δεν θα επιτρέψουμε την καταστροφή του. Το νερό είναι κοινωνικό αγαθό, απαραίτητο για την υγεία και τη διαβίωση κάθε έμβιου όντος και δεν πρέπει να το παραχωρούμε σε ιδιωτικές εταιρίες που έχουν ως αποκλειστικό σκοπό μόνο το δικό τους κέρδος.

Καλούμε όλους τους αρμόδιους φορείς που θα γνωμοδοτήσουν για το έργο αυτό αλλά και άλλα όμοια και παρόμοια (πχ. αιολικά) έργα παραγωγής ενέργειας στην περιοχή μας στο μέλλον, να λάβουν υπόψη τις ανησυχίες που εκφράζουμε και να συμβάλλουν στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων τους στη μη εξέλιξη των διαδικασιών αδειοδότησης για την εγκατάσταση τους.

Οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι, Σύνδεσμοι και Αδελφότητες της ΔΕ Μαστοροχωρίων Δήμου Κόνιτσας:

• Πολιτιστικός Σύλλογος Γοργοποτάμου

• Μορφωτικός Σύλλογος Πληκατίου «ο Γράμμος»

• Πολιτιστικός Σύλλογος Βούρμπιανης, Σύνδεσμος Βουρμπιανιτών Θεσσαλονίκης

και Σύνδεσμος Αθηνών Κοινότητος Βούρμπιανης Της Ηπείρου

• Προοδευτική Ένωση Πυρσόγιαννης

• Προοδευτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Καστάνιανης "Άγιος Νικόλαος" και

Αδελφότητα Καστανιανιτών Κόνιτσας

• Πολιτιστικός Σύλλογος Κεφαλοχωρίου Κόνιτσας

• Αδελφότητα Δροσοπηγιωτών Δήμου Κόνιτσας

• Σύλλογος Αετομηλιτσιωτών Γράμμου «Η Αετομηλίτσα» και Πρωτοβουλία

Κατοίκων Αετομηλίτσας