Οι ιατρικές βιβλιοθήκες στην Ελλάδα. Ο λόγος ύπαρξης φυσικών βιβλιοθηκών

 

από το ΙΕΚΕΤΥ*

Παρά την ευρεία διάδοση των ψηφιακών πηγών, οι φυσικές ιατρικές βιβλιοθήκες εξακολουθούν να διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην εκπαίδευση, την έρευνα και την παροχή αξιόπιστων πληροφοριών. 

Στην Ελλάδα, οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες αποτελούν βασικό στοιχείο των πανεπιστημίων, συμβάλλοντας στην υποστήριξη της επιστημονικής κοινότητας.

Διεθνώς, οι βιβλιοθήκες προσαρμόζονται στην ψηφιακή εποχή, ενσωματώνοντας νέες τεχνολογίες και υπηρεσίες για να καλύψουν τις εξελισσόμενες ανάγκες των χρηστών.

Επιπλέον, η ανάγκη για ποιοτικές υπηρεσίες στις βιβλιοθήκες καθίσταται ολοένα και πιο επιτακτική, με στόχο την ικανοποίηση των απαιτήσεων των χρηστών.

Συνεπώς, οι φυσικές ιατρικές βιβλιοθήκες συνεχίζουν να είναι απαραίτητες, προσφέροντας ένα συνδυασμό φυσικών και ψηφιακών πόρων που υποστηρίζουν αποτελεσματικά την ιατρική κοινότητα.

Λόγος ύπαρξης φυσικών ιατρικών βιβλιοθηκών

Παρά την ψηφιοποίηση της γνώσης, οι φυσικές βιβλιοθήκες συνεχίζουν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο για διάφορους λόγους:

Εκπαίδευση και έρευνα: Προσφέρουν χώρους συνεργασίας, πρόσβαση σε σπάνια έντυπα ή εξειδικευμένα εγχειρίδια που δεν είναι διαθέσιμα ψηφιακά.

Ποιότητα πληροφορίας: Εξασφαλίζουν πρόσβαση σε πιστοποιημένο υλικό που δεν έχει αλλοιωθεί ή αναρτηθεί χωρίς έλεγχο στο διαδίκτυο.

Ιστορικά αρχεία: Φυσικά αρχεία και βιβλία που έχουν ιστορική αξία παραμένουν δύσκολα ψηφιοποιήσιμα λόγω εύθραυστης κατάστασης ή πνευματικών δικαιωμάτων.

Υποστήριξη μεθόδων μελέτης: Για πολλούς επιστήμονες, η φυσική μελέτη θεωρείται πιο αποδοτική, ενώ οι χώροι αυτοί προάγουν τη συγκέντρωση.

Κατάσταση στην Ελλάδα

Πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες με ιατρικό περιεχόμενο:

Οι βιβλιοθήκες ιατρικών σχολών, όπως στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Κρήτης, παρέχουν τόσο φυσικά όσο και ψηφιακά αρχεία.

Η Βιβλιοθήκη Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ προσφέρει πρόσβαση σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά, καθώς και σε βάσεις δεδομένων όπως PubMed, ενώ παρέχει και χώρους φυσικής μελέτης.

Η Κεντρική Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης έχει εκτενή ιατρική συλλογή, ενώ φιλοξενεί εξειδικευμένες σπάνιες εκδόσεις για έρευνα.

Βιβλιοθήκες στα νοσοκομεία:

Παράδειγμα αποτελεί η Βιβλιοθήκη του Νοσοκομείου Ευαγγελισμός, η οποία συνδυάζει πρόσβαση σε βιβλία και περιοδικά με την παροχή εκπαιδευτικών υπηρεσιών στους ιατρούς.

Ιδιωτικές βιβλιοθήκες και φορείς:

Κάποια ιδιωτικά ιατρικά κέντρα, όπως το Ίδρυμα Ωνάση, διαθέτουν εξειδικευμένες συλλογές για ερευνητικούς σκοπούς.

Κατάσταση στο εξωτερικό

Οι φυσικές ιατρικές βιβλιοθήκες παραμένουν σημαντικές σε διεθνές επίπεδο, με παραδείγματα πρωτοποριακών εφαρμογών:

National Library of Medicine (NLM), ΗΠΑ:

Είναι η μεγαλύτερη ιατρική βιβλιοθήκη στον κόσμο και περιλαμβάνει εκατομμύρια φυσικά τεκμήρια, όπως χειρόγραφα, αρχεία και βιβλία, ενώ παράλληλα επενδύει στις ψηφιακές υποδομές.

British Library (Ιατρική Συλλογή), Ηνωμένο Βασίλειο:

Παρέχει φυσική πρόσβαση σε σπάνια ιατρικά χειρόγραφα και εξειδικευμένες εκδόσεις. Αν και η βιβλιοθήκη δίνει έμφαση στην ψηφιοποίηση, η φυσική της συλλογή θεωρείται ανεκτίμητη.

Charité Medical Library, Γερμανία:

Πρόκειται για μία από τις κορυφαίες πανεπιστημιακές ιατρικές βιβλιοθήκες που συνδυάζει φυσικούς πόρους και ψηφιακές λύσεις, προωθώντας ερευνητικά προγράμματα.

Wellcome Library, Λονδίνο:

Ειδικεύεται στην ιστορία της ιατρικής, διαθέτοντας φυσικά βιβλία και αντικείμενα από τον 15ο αιώνα. Είναι κέντρο μελέτης και έμπνευσης για ιατρικούς ιστορικούς.

Εξελίξεις και προκλήσεις

Οι περισσότερες βιβλιοθήκες παγκοσμίως ακολουθούν ένα υβριδικό μοντέλο που συνδυάζει φυσικούς χώρους με ψηφιακές υποδομές.

Δημιουργία χώρων συνεργασίας και πολυμέσων (collaboration zones).

Παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης για την αξιοποίηση βάσεων δεδομένων και σύγχρονων εργαλείων έρευνας.

Η φυσική βιβλιοθήκη, αν και μπορεί να φαίνεται ξεπερασμένη για ορισμένους, εξακολουθεί να διαδραματίζει αναντικατάστατο ρόλο. Στην Ελλάδα, η ανάγκη για εκσυγχρονισμό και ψηφιοποίηση είναι εμφανής, αλλά οι φυσικές συλλογές παραμένουν χρήσιμες για την ιατρική κοινότητα, τόσο για ιστορικούς όσο και για πρακτικούς λόγους. Διεθνώς, τα παραδείγματα δείχνουν ότι ο συνδυασμός φυσικής και ψηφιακής παρουσίας είναι το κλειδί για τη διατήρηση της αξίας των βιβλιοθηκών.

* ΙΕΚΕΤΥ. Ινστιτούτο Ενημέρωσης και Επικοινωνίας της Υγείας

Πηγή: medlabnews.gr